Moeten duursporters gaan sprinten?

Moeten duursporters gaan sprinten?

Reinout is zaakvoerder van Triathloncoach.be en 3Lab.be. Hij is tevens docent aan de KU Leuven en de Vlaamse Trainersschool (VTS) in de programma's voor triatlon en wielrennen. Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in het coachen van atleten en het ondersteunen van coaches. Zijn voornaamste expertise betreft het vertalen van wetenschappelijke informatie naar praktische aanbevelingen. Uithoudingssporten dicteren het ritme van zijn professioneel en privéleven.
Sporter Blog Fietsen Lopen Training Training

Dat duurtraining de uithoudingsprestaties ten goede komt, is een open deur induwen. Wat sprinttraining kan betekenen voor de duursporter vraagt enige duiding. Sportcoach Reinout Van Schuylenbergh legt je dit duidelijk uit. 

Anaerobe reserve

Sandford en medewerkers beschreven het effect van een hoog sprintvermogen op het prestatievermogen bij duursporters (Sandford et al, 2021). De auteurs hanteerden het begrip ‘anaerobic speed/power reserve’ om het prestatiegebied af te lijnen tussen het maximaal aeroob vermogen en de maximale sprintsnelheid. Laat ons dit even verder toelichten aan de hand van figuur 1. De figuur geeft het prestatievermogen weer van 2 geoefende wielrenners. Beide renners scoren even goed op uithoudingsvlak (aeroob vermogen, blauwe kleur). Echter op vlak van het piekvermogen scoort Carsten duidelijk beter dan Marcus. Carsten heeft bijgevolg een grotere anaerobe reserve (oranje vlak). Onderzoek heeft een sterke relatie aangetoond tussen de grootte van de anaerobe reserve en de volhoudtijd bij inspanningen boven het maximaal aeroob vermogen (Sanders et al, 2018). Voor het voorbeeld in de onderstaande grafiek hebben we de berekening weergegeven in tabel 1.

Bijdrage van lactaatproductie en zuurstofopname in functie van de inspanningsintensiteit

Figuur 1. Het maximaal aeroob (blauw) en anaeroob vermogen (oranje) bij 2 geoefende wielrenners.

 

Max aeroob vermogen

Max anaeroob vermogen

Anaerobe reserve

Volhoudtijd 400 Watt

Volhoudtijd 600 Watt

Marcus

300 W

800 W

500 W

62 sec

20 sec

Carsten

300 W

1200 W

900 W

84 sec

42 Sec

Tabel 1. Volhoudtijd voor inspanningen boven het maximaal aeroob vermogen.

Hoe kunnen we dit best verklaren? En moeten duursporters dus nu gaan sprinten?

Energielevering

Laat ons deze vraag eerst eens bekijken vanuit het aspect van de energielevering. Tijdens inspanning wordt de vereiste energie geleverd door zowel aerobe (blauwe lijn) als anaerobe processen (rode lijn) (figuur 2, de impact van het fosfageen systeem werd in deze figuur niet weergegeven). De intensiteit waarbij de rode curve de blauwe kruist heet de anaerobe drempel en is een belangrijke maatstaf voor de uithoudingsprestatie. Eenvoudig gesteld: hoger de anaerobe drempel, hoe hoger het prestatievermogen in duursporten. 

Sprinttrainingen hebben eerder een stimulerend effect op de anaerobe dan de aerobe energielevering, wat in de onderstaande figuur zichtbaar wordt door een opwaartse verschuiving van de rode curve (rode stippenlijn) en bijgevolg een verschuiving van de anaerobe drempel naar een lager inspanningsniveau. Vanuit deze redenering moet er alvast opgelet worden met overdreven sprinttraining voor duursporters! Vooral sprints van 10 – 60 sec, met hoge lactaatproductie, geven hiertoe aanleiding.

Waar ligt dan wél de winst van sprints voor de duursporter?

Het maximaal aeroob (blauw) en anaeroob vermogen (oranje) bij 2 geoefende wielrenners

Figuur 2. Bijdrage van lactaatproductie en zuurstofopname in functie van de inspanningsintensiteit

Coördinatie

Een hoog sprintvermogen vergt een vlekkeloze aansturing van de spieren en bewegingstechniek. We spreken over neuromusculaire coördinatie, ofwel het efficiënt samenspel tussen zenuwstelsel en bewegingsapparaat. Sprinttraining heeft een positief effect op de neuromusculaire coördinatie waardoor atleten efficiënter, met minder energieverlies, hun sport gaan beoefenen. Hier ligt voor heel wat duursporters winst te rapen. Daarom bevelen we aan om het uithoudingsschema te verrijken met versnellingen. Bouw je dit stelselmatig op, dan verhoog je ook je belastbaarheid en vermindert je blessurerisico. Wees wel alert voor te voortvarend sprints uit te voeren; dat verhoogt weer je risico op letsels (zie het artikel Lopen & Blessures).

Variatie

In een paper van Carl Foster (1998) worden risicofactoren van overtraining bij atleten toegelicht. Trainingsmonotonie blijkt uit deze studie een belangrijke risicofactor om overtraining te ontwikkelen. Sporters die dus steeds hetzelfde rondje fietsen of lopen, zelfs aan een matig tempo, verhogen hun risico op letsels en vermoeidheid. Sprinttrainingen zijn een manier om deze monotonie te doorbreken en de belastbaarheid te vergroten.

Zo pak je het aan:

    • Focus op de bewegingskwaliteit eerder dan op de pure sprintsnelheid. 
    • Neem veel rust tussen de sprints om op adem te komen (minstens 1 min passief herstel) en hou de sprints kort (max 15 sec). Beperk het aantal herhalingen om vermoeidheid te vermijden. 
    • Versnel van een matig tempo tot het hoogste tempo dat je vlot en zonder vermoeidheid kan bereiken. Eens die snelheid bereikt, breek je de sprint af.
    • Sporters die geen competitiesport beoefenen, volstaan met nu en dan eens een versnelling in te lassen. Het biedt wat variatie en versterkt de belastbaarheid. 
    • Competitiesporters voeren best systematisch sprinttrainingen uit. De balans tussen de aerobe en anaerobe energiesystemen dient evenwel bewaakt te worden zodat het vermogen (snelheid) aan de anaerobe drempel niet wordt ondermijnd door het sprintwerk. 

Jargon

Aeroob: Energielevering met tussenkomst van zuurstof. 

Anaeroob: Energielevering zonder tussenkomst van zuurstof.

Maximaal aeroob vermogen: Dit is de inspanningsintensiteit die overeenkomt met het niveau van de maximale zuurstofopname. Dit gaat over maximale inspanningen van 5 à 8 min.

Maximaal anaeroob vermogen: Dit gaat over de maximale inspanningsintensiteit die een atleet kan bereiken tijdens een sprint van 5 à 10 sec.

Anaerobe reserve: Dit geeft het inspanningsbereik aan tussen het maximaal aeroob en maximaal anaeroob vermogen.

Neuromusculaire coördinatie: aansturing van het spierapparaat vanuit het zenuwstelsel

Referenties

Sandford G, Laursen P, Buchheit M (2021) Anaerobic speed/power reserve and sport performance: scientific basis, current applications and future directions, Sports Med.

Sanders D, Heijboer M (2018) The anaerobic power reserve and its applicability in professional road cycling, J Sports Sci.

Foster C (1998) Monitoring training in athletes with reference to overtraining syndrome, Med Sci Sport Exerc.

Vind een expert

  • Joke De Prest
    Coördinator project & partnerships

    Joke De Prest

    Bewegingswetenschapper
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Karel Pardaens

  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • michel herssens

    Cardioloog
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • BVBA Samcon

  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • jana stevens

    Podoloog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Justine Vandenbroeck

  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Trees Dooms

  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Peter Plessers

  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Ann Gillis

  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Jempi Wilssens

  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Eline Vandersteen
    Projectmedewerker blessurepreventie

    Eline Vandersteen

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Peter Verspeelt

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Yente Antonissen

    Bewegingswetenschapper
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Bruno D'Hulster

  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Sandra Lievrouw
    Algemeen & Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Erik Van Lierde

  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten