Moeten duursporters gaan sprinten?

Moeten duursporters gaan sprinten?

Reinout is zaakvoerder van Triathloncoach.be en 3Lab.be. Hij is tevens docent aan de KU Leuven en de Vlaamse Trainersschool (VTS) in de programma's voor triatlon en wielrennen. Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in het coachen van atleten en het ondersteunen van coaches. Zijn voornaamste expertise betreft het vertalen van wetenschappelijke informatie naar praktische aanbevelingen. Uithoudingssporten dicteren het ritme van zijn professioneel en privéleven.
Sporter Blog Training Fietsen Lopen Training

Dat duurtraining de uithoudingsprestaties ten goede komt, is een open deur induwen. Wat sprinttraining kan betekenen voor de duursporter vraagt enige duiding. Sportcoach Reinout Van Schuylenbergh legt je dit duidelijk uit. 

Anaerobe reserve

Sandford en medewerkers beschreven het effect van een hoog sprintvermogen op het prestatievermogen bij duursporters (Sandford et al, 2021). De auteurs hanteerden het begrip ‘anaerobic speed/power reserve’ om het prestatiegebied af te lijnen tussen het maximaal aeroob vermogen en de maximale sprintsnelheid. Laat ons dit even verder toelichten aan de hand van figuur 1. De figuur geeft het prestatievermogen weer van 2 geoefende wielrenners. Beide renners scoren even goed op uithoudingsvlak (aeroob vermogen, blauwe kleur). Echter op vlak van het piekvermogen scoort Carsten duidelijk beter dan Marcus. Carsten heeft bijgevolg een grotere anaerobe reserve (oranje vlak). Onderzoek heeft een sterke relatie aangetoond tussen de grootte van de anaerobe reserve en de volhoudtijd bij inspanningen boven het maximaal aeroob vermogen (Sanders et al, 2018). Voor het voorbeeld in de onderstaande grafiek hebben we de berekening weergegeven in tabel 1.

Bijdrage van lactaatproductie en zuurstofopname in functie van de inspanningsintensiteit

Figuur 1. Het maximaal aeroob (blauw) en anaeroob vermogen (oranje) bij 2 geoefende wielrenners.

 

Max aeroob vermogen

Max anaeroob vermogen

Anaerobe reserve

Volhoudtijd 400 Watt

Volhoudtijd 600 Watt

Marcus

300 W

800 W

500 W

62 sec

20 sec

Carsten

300 W

1200 W

900 W

84 sec

42 Sec

Tabel 1. Volhoudtijd voor inspanningen boven het maximaal aeroob vermogen.

Hoe kunnen we dit best verklaren? En moeten duursporters dus nu gaan sprinten?

Energielevering

Laat ons deze vraag eerst eens bekijken vanuit het aspect van de energielevering. Tijdens inspanning wordt de vereiste energie geleverd door zowel aerobe (blauwe lijn) als anaerobe processen (rode lijn) (figuur 2, de impact van het fosfageen systeem werd in deze figuur niet weergegeven). De intensiteit waarbij de rode curve de blauwe kruist heet de anaerobe drempel en is een belangrijke maatstaf voor de uithoudingsprestatie. Eenvoudig gesteld: hoger de anaerobe drempel, hoe hoger het prestatievermogen in duursporten. 

Sprinttrainingen hebben eerder een stimulerend effect op de anaerobe dan de aerobe energielevering, wat in de onderstaande figuur zichtbaar wordt door een opwaartse verschuiving van de rode curve (rode stippenlijn) en bijgevolg een verschuiving van de anaerobe drempel naar een lager inspanningsniveau. Vanuit deze redenering moet er alvast opgelet worden met overdreven sprinttraining voor duursporters! Vooral sprints van 10 – 60 sec, met hoge lactaatproductie, geven hiertoe aanleiding.

Waar ligt dan wél de winst van sprints voor de duursporter?

Het maximaal aeroob (blauw) en anaeroob vermogen (oranje) bij 2 geoefende wielrenners

Figuur 2. Bijdrage van lactaatproductie en zuurstofopname in functie van de inspanningsintensiteit

Coördinatie

Een hoog sprintvermogen vergt een vlekkeloze aansturing van de spieren en bewegingstechniek. We spreken over neuromusculaire coördinatie, ofwel het efficiënt samenspel tussen zenuwstelsel en bewegingsapparaat. Sprinttraining heeft een positief effect op de neuromusculaire coördinatie waardoor atleten efficiënter, met minder energieverlies, hun sport gaan beoefenen. Hier ligt voor heel wat duursporters winst te rapen. Daarom bevelen we aan om het uithoudingsschema te verrijken met versnellingen. Bouw je dit stelselmatig op, dan verhoog je ook je belastbaarheid en vermindert je blessurerisico. Wees wel alert voor te voortvarend sprints uit te voeren; dat verhoogt weer je risico op letsels (zie het artikel Lopen & Blessures).

Variatie

In een paper van Carl Foster (1998) worden risicofactoren van overtraining bij atleten toegelicht. Trainingsmonotonie blijkt uit deze studie een belangrijke risicofactor om overtraining te ontwikkelen. Sporters die dus steeds hetzelfde rondje fietsen of lopen, zelfs aan een matig tempo, verhogen hun risico op letsels en vermoeidheid. Sprinttrainingen zijn een manier om deze monotonie te doorbreken en de belastbaarheid te vergroten.

Zo pak je het aan:

    • Focus op de bewegingskwaliteit eerder dan op de pure sprintsnelheid. 
    • Neem veel rust tussen de sprints om op adem te komen (minstens 1 min passief herstel) en hou de sprints kort (max 15 sec). Beperk het aantal herhalingen om vermoeidheid te vermijden. 
    • Versnel van een matig tempo tot het hoogste tempo dat je vlot en zonder vermoeidheid kan bereiken. Eens die snelheid bereikt, breek je de sprint af.
    • Sporters die geen competitiesport beoefenen, volstaan met nu en dan eens een versnelling in te lassen. Het biedt wat variatie en versterkt de belastbaarheid. 
    • Competitiesporters voeren best systematisch sprinttrainingen uit. De balans tussen de aerobe en anaerobe energiesystemen dient evenwel bewaakt te worden zodat het vermogen (snelheid) aan de anaerobe drempel niet wordt ondermijnd door het sprintwerk. 

Jargon

Aeroob: Energielevering met tussenkomst van zuurstof. 

Anaeroob: Energielevering zonder tussenkomst van zuurstof.

Maximaal aeroob vermogen: Dit is de inspanningsintensiteit die overeenkomt met het niveau van de maximale zuurstofopname. Dit gaat over maximale inspanningen van 5 à 8 min.

Maximaal anaeroob vermogen: Dit gaat over de maximale inspanningsintensiteit die een atleet kan bereiken tijdens een sprint van 5 à 10 sec.

Anaerobe reserve: Dit geeft het inspanningsbereik aan tussen het maximaal aeroob en maximaal anaeroob vermogen.

Neuromusculaire coördinatie: aansturing van het spierapparaat vanuit het zenuwstelsel

Referenties

Sandford G, Laursen P, Buchheit M (2021) Anaerobic speed/power reserve and sport performance: scientific basis, current applications and future directions, Sports Med.

Sanders D, Heijboer M (2018) The anaerobic power reserve and its applicability in professional road cycling, J Sports Sci.

Foster C (1998) Monitoring training in athletes with reference to overtraining syndrome, Med Sci Sport Exerc.

Vind een expert

  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy Coosemans

  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • BVBA Samcon

  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Dorien Meeusen

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Trees Dooms

  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Jempi Wilssens

  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Johan Roeykens

  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Erik Van Lierde

  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Sofie Decamps

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Training
Trainingsplan

Een trainingsplan, waarom en hoe begin ik eraan?

Sporter Blog Zwemmen Fietsen Lopen Training Training
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten