Omgaan met de filters van ons hoofd tijdens het sporten

Omgaan met de filters van ons hoofd tijdens het sporten

Cedric Arijs is klinisch psycholoog (Universiteit Gent) en sport- en bewegingspsycholoog (University of Thessaly (GR) & University of Leipzig (D). Hij werkt samen met sporters, coaches, sportouders en medische staf uit allerlei sporten uit binnen- en buitenland met het oog op prestatieverbetering, algemeen welzijn en persoonlijke ontwikkeling. Hij is ook vaste docent bij de Vlaamse Trainersschool. Als klinisch psycholoog gebruikt hij principes uit de prestatie- en gezondheidspsychologie om mensen veerkrachtig te maken in onze veeleisende maatschappij. Voor meer info zie www.cedricarijs.com.
Sporter Blog Sportpsychologie

"Die fout had ik toch niet mogen maken seg!", "Het zal wel aan mijn trage slakkentempo liggen!", "Die techniek heb ik nog helemaal niet onder de knie." Deze reacties hebben misschien wel al door je hoofd gespookt tijdens en/of na het sporten. Dat is niet abnormaal aangezien het automatische reacties zijn van je hersenen (= filters), maar hebben vaak een negatieve invloed op jou als sporter. Sportpsycholoog Cedric Arijs vertelt je over verschillende filters zodat je deze tijdens de volgende sportsessie kan herkennen, aangevuld met enkele methoden die je kunnen helpen om deze filters tegen te gaan. 

Ons brein verwerkt en orkestreert ongelooflijk veel informatie per seconde. En dat is niet enkel informatie van de buitenwereld via onze zintuigen (bijvoorbeeld: jij die nu deze lettertekens op het scherm registreert), maar ook tal van interne processen (bijvoorbeeld: het omzetten van de lettertekens in taal, begrijpen van deze zin, intussen blijven ademen, je laatste maaltijd verder verteren, enzovoort). En dit allemaal in fracties van een seconde. 

Soms maken onze hardwerkende hersenen het zich al eens te gemakkelijk. Ze gaan beperkte informatie projecteren op andere gebeurtenissen of snelle conclusies trekken om niet steeds hetzelfde denkproces te moeten doorlopen. In de psychologie noemen we dergelijke processen ook wel cognitieve filters (Engels: cognitive distortions). Deze automatische reacties zijn dan misschien wel praktisch voor onze hersenen, ze hebben helaas wel een negatieve impact op hoe we onze sportieve inspanningen en vaak ook onze eigenwaarde gaan interpreteren. Ik deel enkele van de meest voorkomende cognitieve filters en voorbeelden hoe ze bij sporters kunnen opduiken.

    • Alles-of-niets denken laat geen ruimte of een gulden middenweg toe. Als je bijvoorbeeld eens een training overslaat, zegt je hoofd al snel eens dat “je toch nooit iets kan volhouden”. Kernwoorden om dit type zwart-wit denken te herkennen zijn ‘nooit’, ‘altijd’, ‘niemand’, ‘iedereen’, ‘alles’, ‘niets’
    • Wist je dat ons hoofd gedachten van andere kan lezen? Neen, dat is natuurlijk niet waar, maar je zou het wel gaan denken als je je hoofd mag geloven. “Mijn paddelpartner wenst nu vast dat ze hier met iemand anders op het terrein stond…”.
    • Of wat dacht je van het talent van ons hoofd om de toekomst te voorspellen en dan vooral een negatieve uitkomst? Zo is de wedstrijd natuurlijk al verloren, want waarom zou je je nog maximaal inspannen als je hoofd toch al zegt dat het voor niets is?
    • Moetjes, mijn favoriete woord om cliënten op te wijzen als ze weer eens vlot over de tong rollen. “Ik moet harder trainen als ik resultaten wil zien”. Vergeet hier vooral ook het ‘mag niet’-broertje. “Die fout had ik toch echt niet mogen maken, seg!”. Weet je wat ons hoofd zou moeten doen? Soms iets minder druk op ons leggen. 
    • Wie gaat zich in de sport niet vergelijken met anderen? Het is een heel automatische reactie van het hoofd om een rangorde te maken (“Die gaat zoveel sneller dan ik”) of te duiden waarin we nog slechter zijn dan anderen (“Die techniek heb ik nog helemaal niet onder de knie”). Wanneer het te vaak gebeurt, verhindert het ons contact te maken met ons eigen ontwikkelingsproces.
    • Labelen plakt graag een stempel op ons gedrag. “Luierik, wat lig je hier nu in de zetel te doen?”. Of je noemt jezelf een mislukkeling nadat je de Mont Ventoux toch niet in één keer bent kunnen oprijden ondanks het trainen. Deze labels kunnen een uitvergrote impact hebben op ons zelfbeeld.
    • Personalisatie wil zeggen dat je de schuld snel op jou neemt. Bijvoorbeeld, wanneer je loopmaatje afzegt, denkt jouw hoofd misschien “Het zal wel aan mijn trage slakkentempo liggen”.
    • Maar ook als er positieve elementen zijn in je prestatie, kan je hoofd deze nog steeds buiten jezelf leggen. Je loopt een nieuwe PR op de 5km! En toch minimaliseert je hoofd je eigen inspanning met “Ja, het weer zat vandaag nu echt wel mee met dat windje in de rug”…
    • Een negatieve mentale filter schrapt het positieve en laat ons het glas als halfleeg zien. Je coach is lovend over je inspanningen en progressie en geeft één werkpunt mee op het einde van de training. Dat ene werkpunt is wat je meeneemt naar huis en waar je hoofd maar blijft over malen…
    • Overgeneralisatie gebeurt wanneer je hoofd één gebeurtenis plots uitvergroot en er een regel van maakt. Omdat de eerste tennisles tegenvalt, zegt je hoofd als snel “Tennis is echt niets voor mij”.
    • Emotioneel redeneren maakt dat je een emotie of  gevoel als een feit gaat zien. “Ik voel me zo een kluns op het veld, ik ben echt onhandig” of “Ik voel me precies een walvis in deze sportoutfit, ik ben echt te dik”.

Je wil uiteraard niet bewust irrationeel denken over jezelf, maar toch duiken deze automatische filters geregeld op in ons hoofd. Daarom is het in de eerste plaats belangrijk ze op te merken. Daarnaast kunnen we ook nog bewuste inspanningen leveren om deze denkprocessen te counteren.

    • Mindful sporten, waar mijn collega Eva Maenhout al over schreef, is een waardevolle techniek om aan te leren als remedie tegen ons negatieve denken. 
    • We kunnen tegengewicht bieden aan het automatische negatieve denken door via een dankbaarheidsoefening zelf actief op zoek te gaan naar het positieve en het te benoemen. Neem de gewoonte aan om na elke training of wedstrijd één positief element te benoemen! 
    • Vraag je af hoe je zou reageren naar je beste vriend(in) als je hen dingen zoals hierboven hoorde denken. Ik vermoed dat je heel wat zachter zou zijn. Probeer je eigen beste vriend(in) te zijn en oefen mildheid. Dit is echt niet hetzelfde als ‘te soft’ zijn voor jezelf. 

Ga hiermee aan de slag en train je brein om je positief te ondersteunen!

Maar vergeet ook niet dat we soms het denken en analyseren moeten loslaten en gewoon doen! Wacht niet tot je hoofd positief is, maar blijf vooral bewegen en sporten!

Vind een expert

  • An Konings

    Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • jana stevens

    Podoloog
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karel Pardaens

  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Willy Coosemans

  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Johan Roeykens

  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Marc Schiltz

  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Erik Van Lierde

  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Trees Dooms

  • John Roosen

    Cardioloog
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Sportpsychologie
Stressbestendigheid trainen_omslagfoto

Je stressbestendigheid vergroten door te trainen onder stress

Sporter Blog Sportpsychologie
Sportpsychologie
Omslagfoto perfectionisme in de sport

De beste manier om uitmuntend te zijn, is door niet perfectionistisch te zijn

Sporter Blog Sportpsychologie
Sportpsychologie
Overmatig bewegen & beweegverslaving

Overmatig bewegen & beweegverslaving

Sporter Blog Sportpsychologie
Sluiten