Omgaan met de filters van ons hoofd tijdens het sporten

Omgaan met de filters van ons hoofd tijdens het sporten

Cedric Arijs is klinisch psycholoog (Universiteit Gent) en sport- en bewegingspsycholoog (University of Thessaly (GR) & University of Leipzig (D). Hij werkt samen met sporters, coaches, sportouders en medische staf uit allerlei sporten uit binnen- en buitenland met het oog op prestatieverbetering, algemeen welzijn en persoonlijke ontwikkeling. Hij is ook vaste docent bij de Vlaamse Trainersschool. Als klinisch psycholoog gebruikt hij principes uit de prestatie- en gezondheidspsychologie om mensen veerkrachtig te maken in onze veeleisende maatschappij. Voor meer info zie www.cedricarijs.com.
Sporter Blog Sportpsychologie

"Die fout had ik toch niet mogen maken seg!", "Het zal wel aan mijn trage slakkentempo liggen!", "Die techniek heb ik nog helemaal niet onder de knie." Deze reacties hebben misschien wel al door je hoofd gespookt tijdens en/of na het sporten. Dat is niet abnormaal aangezien het automatische reacties zijn van je hersenen (= filters), maar hebben vaak een negatieve invloed op jou als sporter. Sportpsycholoog Cedric Arijs vertelt je over verschillende filters zodat je deze tijdens de volgende sportsessie kan herkennen, aangevuld met enkele methoden die je kunnen helpen om deze filters tegen te gaan. 

Ons brein verwerkt en orkestreert ongelooflijk veel informatie per seconde. En dat is niet enkel informatie van de buitenwereld via onze zintuigen (bijvoorbeeld: jij die nu deze lettertekens op het scherm registreert), maar ook tal van interne processen (bijvoorbeeld: het omzetten van de lettertekens in taal, begrijpen van deze zin, intussen blijven ademen, je laatste maaltijd verder verteren, enzovoort). En dit allemaal in fracties van een seconde. 

Soms maken onze hardwerkende hersenen het zich al eens te gemakkelijk. Ze gaan beperkte informatie projecteren op andere gebeurtenissen of snelle conclusies trekken om niet steeds hetzelfde denkproces te moeten doorlopen. In de psychologie noemen we dergelijke processen ook wel cognitieve filters (Engels: cognitive distortions). Deze automatische reacties zijn dan misschien wel praktisch voor onze hersenen, ze hebben helaas wel een negatieve impact op hoe we onze sportieve inspanningen en vaak ook onze eigenwaarde gaan interpreteren. Ik deel enkele van de meest voorkomende cognitieve filters en voorbeelden hoe ze bij sporters kunnen opduiken.

    • Alles-of-niets denken laat geen ruimte of een gulden middenweg toe. Als je bijvoorbeeld eens een training overslaat, zegt je hoofd al snel eens dat “je toch nooit iets kan volhouden”. Kernwoorden om dit type zwart-wit denken te herkennen zijn ‘nooit’, ‘altijd’, ‘niemand’, ‘iedereen’, ‘alles’, ‘niets’
    • Wist je dat ons hoofd gedachten van andere kan lezen? Neen, dat is natuurlijk niet waar, maar je zou het wel gaan denken als je je hoofd mag geloven. “Mijn paddelpartner wenst nu vast dat ze hier met iemand anders op het terrein stond…”.
    • Of wat dacht je van het talent van ons hoofd om de toekomst te voorspellen en dan vooral een negatieve uitkomst? Zo is de wedstrijd natuurlijk al verloren, want waarom zou je je nog maximaal inspannen als je hoofd toch al zegt dat het voor niets is?
    • Moetjes, mijn favoriete woord om cliënten op te wijzen als ze weer eens vlot over de tong rollen. “Ik moet harder trainen als ik resultaten wil zien”. Vergeet hier vooral ook het ‘mag niet’-broertje. “Die fout had ik toch echt niet mogen maken, seg!”. Weet je wat ons hoofd zou moeten doen? Soms iets minder druk op ons leggen. 
    • Wie gaat zich in de sport niet vergelijken met anderen? Het is een heel automatische reactie van het hoofd om een rangorde te maken (“Die gaat zoveel sneller dan ik”) of te duiden waarin we nog slechter zijn dan anderen (“Die techniek heb ik nog helemaal niet onder de knie”). Wanneer het te vaak gebeurt, verhindert het ons contact te maken met ons eigen ontwikkelingsproces.
    • Labelen plakt graag een stempel op ons gedrag. “Luierik, wat lig je hier nu in de zetel te doen?”. Of je noemt jezelf een mislukkeling nadat je de Mont Ventoux toch niet in één keer bent kunnen oprijden ondanks het trainen. Deze labels kunnen een uitvergrote impact hebben op ons zelfbeeld.
    • Personalisatie wil zeggen dat je de schuld snel op jou neemt. Bijvoorbeeld, wanneer je loopmaatje afzegt, denkt jouw hoofd misschien “Het zal wel aan mijn trage slakkentempo liggen”.
    • Maar ook als er positieve elementen zijn in je prestatie, kan je hoofd deze nog steeds buiten jezelf leggen. Je loopt een nieuwe PR op de 5km! En toch minimaliseert je hoofd je eigen inspanning met “Ja, het weer zat vandaag nu echt wel mee met dat windje in de rug”…
    • Een negatieve mentale filter schrapt het positieve en laat ons het glas als halfleeg zien. Je coach is lovend over je inspanningen en progressie en geeft één werkpunt mee op het einde van de training. Dat ene werkpunt is wat je meeneemt naar huis en waar je hoofd maar blijft over malen…
    • Overgeneralisatie gebeurt wanneer je hoofd één gebeurtenis plots uitvergroot en er een regel van maakt. Omdat de eerste tennisles tegenvalt, zegt je hoofd als snel “Tennis is echt niets voor mij”.
    • Emotioneel redeneren maakt dat je een emotie of  gevoel als een feit gaat zien. “Ik voel me zo een kluns op het veld, ik ben echt onhandig” of “Ik voel me precies een walvis in deze sportoutfit, ik ben echt te dik”.

Je wil uiteraard niet bewust irrationeel denken over jezelf, maar toch duiken deze automatische filters geregeld op in ons hoofd. Daarom is het in de eerste plaats belangrijk ze op te merken. Daarnaast kunnen we ook nog bewuste inspanningen leveren om deze denkprocessen te counteren.

    • Mindful sporten, waar mijn collega Eva Maenhout al over schreef, is een waardevolle techniek om aan te leren als remedie tegen ons negatieve denken. 
    • We kunnen tegengewicht bieden aan het automatische negatieve denken door via een dankbaarheidsoefening zelf actief op zoek te gaan naar het positieve en het te benoemen. Neem de gewoonte aan om na elke training of wedstrijd één positief element te benoemen! 
    • Vraag je af hoe je zou reageren naar je beste vriend(in) als je hen dingen zoals hierboven hoorde denken. Ik vermoed dat je heel wat zachter zou zijn. Probeer je eigen beste vriend(in) te zijn en oefen mildheid. Dit is echt niet hetzelfde als ‘te soft’ zijn voor jezelf. 

Ga hiermee aan de slag en train je brein om je positief te ondersteunen!

Maar vergeet ook niet dat we soms het denken en analyseren moeten loslaten en gewoon doen! Wacht niet tot je hoofd positief is, maar blijf vooral bewegen en sporten!

Vind een expert

  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Willy Coosemans

  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Annelies Van Erck

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Inge D'eer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Erik Van Lierde

  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Jan Wanten

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Kevin Robson

    Trainer
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Pieter Volcke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Mathieu Maroy

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Johan Roeykens

  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Bruno D'Hulster

  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Sandra Lievrouw
    Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist

Gerelateerde items

Sportpsychologie
29.png

Gedeeld leiderschap in de sport: Waarom en hoe het kan werken

Sportprofessional Artikel Sportpsychologie
Sportpsychologie
Resilience.jpg

Resilience ontwikkelen binnen de dagelijkse sportcontext

Sportprofessional Artikel Sportpsychologie
Sportpsychologie
Omslagfoto perfectionisme in de sport

De beste manier om uitmuntend te zijn, is door niet perfectionistisch te zijn

Sporter Blog Sportpsychologie
Sportpsychologie
Overmatig bewegen & beweegverslaving

Overmatig bewegen & beweegverslaving

Sporter Blog Sportpsychologie
Sluiten