Beleid
Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?
Sporter Blog Beleid Gezond Sporten Gezond Sporten Ethiek
Voor velen van ons is sporten leuk, uitdagend, sociaal en goed voor lichaam en geest. Helaas is de sportclub ook een context waarin grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. Recent Vlaams en internationaal onderzoek toonde aan dat psychisch, fysiek en seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak voorkomt, vooral bij jonge competitiesporters. Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn beledigingen, vernederingen, bedreigingen, ongepaste seksuele aanrakingen, en fysiek geweld. Een recente Europese studie (1), waaraan bijna 1500 Vlaamse sporters deelnamen, toonde aan dat psychisch grensoverschrijdend gedrag (59%) het meeste werd gerapporteerd, gevolgd door fysiek grensoverschrijdend gedrag (51%), en contact seksueel grensoverschrijdend gedrag (20%). Deze, maar ook andere internationale studies, tonen aan dat grensoverschrijdend gedrag niet enkel wordt gesteld door coaches en andere autoriteitsfiguren, maar ook vaak gebeurt tussen jonge sporters onderling.
Het meemaken van grensoverschrijdend gedrag kan op korte en lange termijn leiden tot ernstige fysieke en psychische gezondheidsklachten, een verminderde levenskwaliteit, minder plezier in de sport, verminderde motivatie en prestaties en soms ook het stoppen met sporten.
Zelf zo’n ervaringen aankaarten of rapporteren in de sportclub is vaak niet eenvoudig.
Sporters voelen zich beschaamd, schuldig, oncomfortabel om erover te spreken, of weten simpelweg niet of en waar zoiets gemeld mag en kan worden. Bovendien worden signalen van grensoverschrijdend gedrag door omstanders vaak niet opgemerkt, geminimaliseerd of zelfs weggewuifd of genegeerd. Deze reacties kunnen de impact van het ervaren van grensoverschrijdend gedrag nog verder vergroten. Het is daarom belangrijk dat iedereen in de sportclub leert om signalen tijdig te herkennen, te melden en er zo mee voor te zorgen dat het stopt. Iedereen in de sportclub kan een omstander zijn: medesporters, coaches, ouders, sportpsychologen, artsen, kinesisten, bestuursleden, supporters, enz. Een gezamenlijke inspanning van al deze omstanders is cruciaal om een veilige sportomgeving te waarborgen en de negatieve gevolgen van grensoverschrijdend gedrag te verminderen.
In veel Vlaamse clubs kan je met bezorgdheden en vragen terecht bij de vertrouwenspersoon of het Aanspreekpunt Integriteit (API).
Club-API’s zijn (idealiter) opgeleid om op te treden bij bezorgdheden, meldingen of onthullingen van grensoverschrijdend gedrag. Ze worden daarvoor opgeleid en ondersteund door het Centrum Ethiek in de Sport en de respectievelijke sportfederaties.
Trainers en bestuurders kunnen bij het Centrum Ethiek in de Sport, de Vlaamse Trainersschool en de Vlaamse Sportfederatie terecht voorbijscholing en ondersteuning. De interactieve workshops van het Vlaggensysteem, Grenswijs en Safe Sport Allies brengen het thema op een positieve manier onder de aandacht en zetten clubs en hun leden aan om er actief mee aan de slag te gaan.
Iedereen kan dus een steentje bijdragen, ook jij. Elke bezorgdheid of vermoeden kan discreet besproken worden met de club-API of federatie-API. Ook buiten de sport kan je terecht bij 1712 (www.1712.be) of bij het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag (www.vlaanderen.be/vlaams-meldpunt-grensoverschrijdend-gedrag) van de Vlaamse overheid. Moedig ook je medesporters aan om waakzaam te zijn en, wanneer dat kan, erover te spreken. Een open cultuur creëren waarin eigen en andermans grenzen respectvol aangegeven kunnen worden, is de beste garantie op een veilige en fijne sportomgeving.
Tot slot, enkele concrete tips:
|
Op zoek naar nog meer tips en tricks? Neem zeker eens een kijkje op de Safe Sport Allies website. Hier vind je verschillende materialen om een veilig sportklimaat te creëren in de sportclub. Er zijn materialen beschikbaar specifiek voor sporters, maar ook voor trainers, ouders en clubbestuurders. Laten we samen werken aan een veilige sportomgeving!
Bronnen:
- Hartill M, Rulofs B, Allroggen M, Demarbaix S, Diketmüller R, Lang M, e.a. Prevalence of interpersonal violence against children in sport in six European countries. Child Abuse Negl. december 2023;146:106513.
