Sporten is gezond, ook voor personen met de ziekte van Parkinson

Sporten is gezond, ook voor personen met de ziekte van Parkinson

LO'er en sportkinesitherapeut bij Movita BV. Praktijkassistent aan de UGent in onder meer de domeinen aangepaste bewegingsactiviteiten en neurologische revalidatie. Coördinatie groepslessen voor personen met de ziekte van Parkinson en hun partner (vanuit de VTS) en medewerker verschillende projecten (VTS initiatorcurus 'aangepast sporten', 'Healthy Athletes Program' bij Special Olympics Belgium, cel aangepast sporten van Oost-Vlaanderen, ...).
Sporter Blog Sportgeneeskunde Gezond Sporten Gezond Sporten Sportmedisch

De positieve effecten van sporten en bewegen zijn meer en meer bekend. Naast fysieke effecten (op kracht, uithouding,…), worden ook andere gezondheidsvoordelen onder onze aandacht gebracht (o.m. voor hart en bloedvaten, spijsverteringsstelsel, botten, aandacht, stress, stemming, …). Gelden deze voordelen ook voor personen met de ziekte van Parkinson? 

Met welke symptomen krijgen personen met de ziekte van Parkinson te maken? 

Personen met de ziekte van Parkinson kampen vaak met traagheid, soms ook met stijfheid, een minder opgerichte houding of tremor. Ook niet motorische symptomen - zoals bv. verstoorde reukzin, slaapstoornissen, obstipatie, urges, vermoeidheid, stemmingsstoornissen, … - kunnen het dagelijks functioneren verstoren. Deze symptomen kunnen sterk verschillend zijn van persoon tot persoon en nemen doorgaans heel geleidelijk toe met de tijd. 

Hoe evolueren de symptomen?

In het begin van de aandoening, de zogenaamde “vroege stadia” lukken de dagelijkse activiteiten wel, al verlopen ze vaak wat trager of onhandiger. Er wordt spontaan minder initiatief ondernomen tot activiteiten en bewegen, waardoor de conditie achteruit kan gaan. Na een tijd (doorgaans verschillende jaren) kunnen geleidelijk aan moeilijkheden ontstaan met bv. het opstaan uit een zetel of stoel, draaien in bed, stappen. Het plannen en multitasken verloopt dan vaak wat moeilijker, Stappen worden kleiner en sommige personen ervaren dat ze hun voeten soms moeilijker in beweging krijgen bij het starten of draaien. Ook wordt het moeilijker om de houding goed rechtop te houden. Dit kan, samen met vertraagde evenwichtsreacties, leiden tot verminderd evenwicht en vallen. De medicatie raakt sneller uitgewerkt, waardoor aanpassingen meer regelmatig nodig zijn. In de “middenstadia” kan door de toenemende moeilijkheden met bewegen en evenwicht afhankelijkheid ontstaan van hulpmiddelen en van personen.

Welke factoren beïnvloeden de symptomen? 

Medicatie helpt om de symptomen te verminderen, stress heeft vaak een omgekeerd effect en doet symptomen toenemen. Naast medicatie beïnvloedt sport en bewegen de symptomen gunstig. Zo verminderen traagheid en stijfheid bv. wanneer mensen met de ziekte van Parkinson matig tot intensief bewegen. Ook worden hierdoor alledaagse activiteiten zoals bv. rechtstaan uit een zetel of lage stoel, omrollen in bed, stappen, het evenwicht bewaren, zich kleden, vlees snijden en/of schrijven verbeterd. Voldoende lang en intensief bewegen draagt bovendien bij tot een betere nachtrust, minder stress, een betere stemming en levenskwaliteit. Bij dit laatste spelen mogelijks ook de toegenomen sociale contacten een rol. Een groep personen met de ziekte van Parkinson die een volgehouden trainingsprogramma van 6 maanden volgde had na afloop van die periode minder medicatie nodig, vergeleken met een controlegroep. 

Zijn er enkel voordelen aan het sporten bij deze doelgroep?

Sport en beweging hebben dus een positieve invloed op de symptomen van de ziekte van Parkinson, en lijken de progressie van de ziekte daarenboven zelfs te vertragen, voor dit laatste is nog wel geen hard bewijs voorhanden. Heeft sporten dan enkel voordelen, of zijn er ook nadelen en risico’s aan verbonden voor personen met de ziekte van Parkinson? Bij afwijkingen of schommelingen in de bloeddruk (t.g.v. de ziekte van Parkinson of t.g.v. de medicatie) kan sporten en bewegen risico’s inhouden. Tijdens het sporten zelf verhoogt het risico om te vallen wel, zeker als het wat uitdagend wordt. Anderzijds zorgen de voordelen van training er wel voor dat het valrisico buiten de sportsessies (wat toch het grootste deel van de tijd is) verlaagt.

Artsen, kinesitherapeuten en andere zorgverleners zien sport en beweging om bovenstaande redenen meer en meer als een “aanvullende therapie”. Reden te over dus om mensen met de ziekte van Parkinson aan te zetten tot bewegen en sporten. 

Natuurlijk spreekt sport en beweging ook personen met de ziekte van Parkinson aan, zeker als het in groep gebeurt, en leuk is. Trainen in groep biedt kansen op sociaal contact en het ervaren van verbinding, iets wat we allemaal nodig hebben en des te meer wanneer de communicatie bemoeilijkt wordt of er minder aandacht beschikbaar is voor sociale interactie. 

Tips & tricks voor trainers of coaches van personen met de ziekte van Parkinson 

Als trainer of coach van personen met de ziekte van Parkinson heb je een grote impact op het verloop en het effect van een sportsessie. Zo heeft een persoon met de ziekte van Parkinson zo mogelijk nóg meer baat van het fungevoel én het gevoel van veiligheid in de groep. De sporter uitdagen met intensieve bewegingsactiviteiten kan zeker, een te complexe opdracht kan de bewegingskwaliteit en het –plezier echter in de weg staan. Goede demonstraties met grote bewegingen en duidelijke instructies en het gebruiken van cues (zoals luidop tellen of muziek) zijn dan héél ondersteunend. Aangezien alles extra aandacht vraagt van de sporter met Parkinson bieden korte pauzes de sporter de mogelijkheid om de focus even los kan laten. Daarna lukt het sporten vaak opnieuw beter. 

De beleving van de sporter met Parkinson is niet altijd even makkelijk van het gezicht af te lezen. De afgenomen en vertraagde motoriek uit zich immers ook in het gelaat (het “maskergelaat”). De vraag hoe de sporter de sessie ervaart kan dan ook écht helpen. Vaak zal je opgelucht zijn te horen hoezeer de sporter aan het genieten is, wat voor u als trainer natuurlijk motiverend is. Een duidelijke en korte instructie en voldoende tijd om de sporter te beluisteren maken een goede communicatie mogelijk. Durf gerust aangeven dat je niet begrepen hebt wat gezegd werd, en vragen om het nog eens luider te herhalen. Mét aandacht lukt dat vaak.

Ook buiten het sporten komt er veel op de sporter af: plannen van medicatie, maaltijd, inpakken sportmateriaal, vervoer, tijdstip van klaarmaken en vertrek, … Een goede oefening voor de executieve functies dus? Zeker! Toch kan dit de stress ook enorm de hoogte injagen. In dat geval is het misschien beter om uit te kijken naar een (individueel) bewegingsmoment op maat, bv. met een buddy of bij een kinesitherapeut (bij voorkeur gespecialiseerd in neurologische revalidatie).

Welke sportactiviteiten zijn wanneer meest geschikt?

Wanneer de sporter nog geen (grote) moeilijkheden ervaart met de functionaliteit of met het evenwicht, zijn zowat alle leuke sporten waarbij de fitheid wordt geoefend goed. Laat dat dansen, Tai Chi, boksen, aquatraining, Nordic walking, zwemmen, fitness, fietsen, joggen, padellen, klimmen, Nordic walking … of pingpong dus maar komen! Sporten waarbij grote en snelle bewegingen worden uitgevoerd helpen om het spontaan trager en kleiner worden van bewegingen tegen te gaan en hebben dan ook een extra troef in handen.

Wanneer de sporter meer symptomen heeft en zich verder in het ziekteproces bevindt, wordt het behouden van evenwicht, net als het stappen en het verdelen van aandacht over meerdere taken moeilijker. Ook voor deze sporters zijn nog groepsactiviteiten mogelijk, de focus ligt dan op bewegingen aan een rustiger of meer gecontroleerd tempo zoals bv. Tai Chi, (zit) dans, yoga, wandelen, tafeltennis. Aanwezigheid van partners en/of begeleiders helpt om deze activiteiten goed en veilig te laten verlopen. 

Meer info? 

De Vlaamse Parkinson Liga vzw., Parkili vzw. en G-sport Vlaanderen bieden al verschillende bewegingsactiviteiten aan, o.m. Parki-swim, Parki-dans en Parki-boks. In de toekomst zal het aanbod vermoedelijk (hopelijk) verder toenemen!

 

Wat denk je nu, na het lezen van deze blog? Overweeg je om personen met de ziekte van Parkinson te laten aansluiten bij uw sportactiviteit? Super! Bekijk eventueel ook eens het online seminarie van Sportieq, en ontdek tips & trics waarmee je vlot van start kan gaan. Inschrijven hiervoor kan via de link. Samen kunnen we meer! 

  

Succes, en vooral: veel plezier!!

Sportieq_brochure Sporten met parkinson_Pagina_1
 

Vind een expert

  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sam Moustie

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Jason Coldwell

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • sportarts en huisarts

    Steven Van Holm

    Huisarts, Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Bert Van Bogaert

    Huisarts, Sportarts, Trainer
  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts, Andere arts-specialist
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Marc Schiltz

  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Dorien Meeusen

    Sportdiëtist
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut, Osteopaat
  • An Konings

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • jan Knapen

    Kinesitherapeut
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Peter Plessers

  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Trees Dooms

  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joost Blontrock

    Huisarts, Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Huisarts, Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Matthias De Paepe

    Kinesitherapeut
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Huisarts, Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Sportieq vzw - Gezond Sporten

  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Voeding
Cafeïne en sport

Waarom zweren atleten bij cafeïne? Hoe cafeïne gebruiken voor optimale prestatie?

Sporter Blog Voeding
Sluiten