Sportgeneeskunde
Actief leven met de ziekte van Parkinson: Bewegen maakt het verschil!
Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Artikel Video Sportgeneeskunde Gezond Sporten Gezond SportenBewegen is essentieel voor iedereen, van jong tot oud, elk op hun eigen niveau. Ook bij de ziekte van Parkinson heeft beweging belangrijke voordelen en kan het de symptomen op een positieve manier beïnvloeden. Beweging en sport zorgen voor verbeterde fysieke capaciteiten, maar kunnen ook zorgen voor een belangrijke sociale prikkel. Waarom is beweging noodzakelijk en welke sporten worden nu aangeraden voor personen met de ziekte van parkinson?
Sport en de ziekte van Parkinson: welke voordelen?
Beweging en sport worden voor iedereen steeds aangeraden, maar zijn zeker even belangrijk voor personen met de ziekte van Parkinson. Meerdere studies doen vermoeden dat sporten een neuroprotectief effect heeft en dus de progressie van de ziekte kan helpen vertragen. We sommen de voordelen van sport hieronder graag op:
-
-
- Verbetering van lichaamsfuncties: kracht, uithouding, lenigheid en cognitief functioneren
- Verbetering van motorische en niet-motorische symptomen
- Meer energie en minder vermoeidheid
- Daling van cortisol, wat depressie kan verminderen
- Verbetering van functionaliteit: gang, evenwicht, motoriek
- Hogere levenskwaliteit
- Meer sociaal contact
-
Algemene beweegrichtlijnen
Er zijn een aantal algemene aanbevelingen die we kunnen hanteren voor sporten/revalideren bij personen met de ziekte van Parkinson. Deze ziekte zorgt ervoor dat het lichaam zal evolueren naar een meer voorovergebogen positie, wat wilt zeggen dat de romp stilaan naar voor zal buigen en de rug dus steeds boller zal worden. Het is dan ook belangrijk oefeningen te voorzien die de strekspieren zullen activeren, om deze houdingsveranderingen te proberen afremmen. Bespreek in samenspraak met jouw kinesitherapeut met specialisatie in neurologische revalidatie het ideale oefenschema, zodat er geen overtraining van het lichaam zal plaatsvinden.
Hieronder geven we graag een algemene richtlijn met de verschillende types van training die gevolgd kunnen worden.
Conditie | Kracht | Evenwichtstraining | Mobiliteit & Lenigheid | |
Frequentie | 3x/week | 2-3x/week | 2-3x/week | 2-3x/week |
Volume & Intensiteit | 30 minuten of meer per sessie, idealiter opbouwen naar 150min/week | 10-15 herhalingen per oefening | 30-60 min aan evenwichtstraining waarbij verschillende oefeningen aan bod komen |
Statisch Dynamisch |
Opmerkingen | Voorzie voornamelijk activiteiten waarbij grote spiergroepen aangesproken worden | Focus op grote spiergroepen van zowel de armen als de benen, waarbij zeker de spieren die zorgen voor strekking van het lichaam belangrijk zijn | Voorzie oefeningen waarbij dubbeltaken tijdens de evenwichtsoefeningen | Voorzie hier ook dat alle grote spiergroepen gerekt worden, zeker de spieren die zorgen voor de meer geplooide positie van het lichaam |
Het is belangrijk te weten dat er geen één enkele aanbeveling voor een bepaalde sport voor de sporter met de ziekte van Parkinson kan worden gesteld. Elke sport kan aangeraden worden en graag geven we enkele tips die de sportkeuze kunnen vergemakkelijken:
-
-
- De FUN-factor is essentieel: kies een sport die je leuk vindt, zodat je het langer volhoudt.
- Train zoveel mogelijk tijdens de ON-fase van je medicatie voor betere bewegingen en meer trainingseffect.
- Durf jezelf uit te dagen en probeer nieuwe sporten die je nog nooit hebt gedaan.
- Zoek een sportbuddy die je kan motiveren om naar de les te gaan en je helpt bij eventuele problemen tijdens het sporten..
- Probeer regelmaat in je sportsessies en planning aan te brengen.
- Bij twijfel kan je altijd te rade gaan bij je behandelende neuroloog of kinesitherapeut met neurologische specialisatie!
-
Handige tips voor sportbegeleiders
We vinden het zeer belangrijk dat personen met de ziekte van Parkinson op een laagdrempelige manier kunnen sporten, in een sportomgeving waar plezier centraal staat. Bepaalde sporten die ze voorheen deden, willen we dan ook zo lang mogelijk verder stimuleren. Hierbij kan het handig zijn de begeleider/trainer op de hoogte te stellen van de diagnose, waarbij er rekening kan gehouden worden met het niveau en de beperkingen van de sporter met Parkinson.
De trainer kan struikelblokken tegenkomen waarbij hij niet altijd een oplossing ziet, maar die met kleine aanpassingen gemakkelijk te voorkomen zijn. We geven dan ook graag enkele tips mee:
-
-
- Demonstraties met grote bewegingen en duidelijke instructies verbeteren de bewegingskwaliteit.
- Gebruik cues, zoals luidop meetellen, om bewegingen dynamischer te maken. Zorg voor een ritmisch, regelmatig tempo dat iets hoger ligt dan wat de sporter zelf zou doen.
- Sporters met Parkinson moeten voortdurend over hun bewegingen denken, daarom is het nuttig regelmatig korte pauze in te lassen.
- De ziekte zorgt voor vertraging zowel fysiek als mentaal, maar sporten met snelle en grote bewegingen en intensief trainen zijn aanbevolen. Zorg er wel voor dat opdrachten niet te complex gemaakt worden.
- Soms lijkt een sporter met Parkinson apathisch, waardoor hun tevredenheid niet altijd zichtbaar is. Vraag gerust naar hun gevoel en beleving bij twijfel.
- Daag de sporter voldoende uit, vaak kunnen ze meer dan ze zelf denken!
-
Sporten en actief blijven zorgen ervoor dat de levenskwaliteit van personen met de ziekte van Parkinson wordt verbeterd en ze meer controle krijgen over hun eigen lichaam. Kortom, sporten kan een verschil maken niet enkel op fysiek vlak maar ook mentaal!
Ook Patrick, die de ziekte van Parkinson heeft, toont aan dat alles mogelijk is. In onderstaande video kan je bekijken hoe Patrick zijn dromen najaagt en een indoor triatlon afwerkt. Kortom, een voorbeeld voor ons allen!