Op sommige dagen - voornamelijk op de dagen dat je sport - heb je niet genoeg aan je drie hoofdmaaltijden. Tussendoortjes zijn dan de oplossing om je honger te stillen en extra energie te leveren op een actieve dag. Het liefst van al ga je voor gezonde tussendoortjes. Maar welke tussendoortjes zijn nu juist gezond en wanneer neem je ze het best? Sportdiëtiste Inge De Ridder geeft je graag een antwoord op deze vragen en geeft je graag enkele voorbeelden mee van ideale tussendoortjes!
Een (duur)sporter die meermaals per week sport kan niet altijd al zijn energie halen uit de maaltijden – je kan geen borden pasta blijven eten – en vult dan best aan met goede sporttussendoortjes. Een goede verdeling van de maaltijden en tussendoortjes vermijdt immers de onweerstaanbare drang tot snoepen ’s avonds. Daarom is het een goed idee om gezonde tussendoortjes aan je dagelijkse patroon toe te voegen. Neem ze daarom steeds met je mee.
Maar wat is dan een gezond tussendoortje? En wanneer neem je dit nu het best?
Alles hangt uiteraard af van de trainingen. Bijvoorbeeld heb je een rustige training dag dan heb je geen extra tussendoortje nodig of is een extra stukje fruit of zuivelsnack voldoende. Best kies je voor het moment nét voordat je gewoonlijk een dipje of honger krijgt. Meestal valt dit moment een 2 à 3 uur na je laatste hoofdmaaltijd.
Een zeer actieve trainingsdag? Kies dan voor een tussendoortje met koolhydraten (vb. gedroogd fruit, banaan, granenreep) voordat je gaat sporten en beloon jezelf met een eiwitrijke snack (vb. zuivelsnack) om te recupereren. ’s Avonds is een vezel- en eiwitrijke snack de beste keuze: zo houd je je bloedsuikerspiegel onder controle. Vezel- en eiwitrijke snacks zijn snacks met peulvruchten, noten, zaden en pitten. Denk bijvoorbeeld aan fruit met een crumble van noten, geroosterde kikkererwten, volkorendippers met hummus enz.
Eet je te vaak tussendoor dan verlies je het geheel al snel uit het oog.
Voor een sporter die 3 à 4 keer per week 1 uurtje sport, voorzie je doorsnee 2 tussendoortjes per dag, als aanvulling op de hoofdmaaltijden. Voor sporters die dagelijks sporten of op zware trainingsdagen is dit niet voldoende en moet je extra nog een snack voor, tijdens en na de training voorzien. Heel vaak zie ik wel dat er geen onderscheid meer is tussen de hoofdmaaltijden en de tussendoortjes. Of eet en snackt men voornamelijk ’s avonds enorm na het sporten, als het ware een echte tsunami. Geen goed idee vlak voor het slapengaan.
Je hebt verschillende tussendoortjes. Een gezond tussendoortje bevat de nodige - essentiële - voedingsstoffen, vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Ze zijn als het ware een bommetje aan voedingsstoffen. En daar ligt net het onderscheid met een minder gezond tussendoortje, zij bevatten meestal veel kilocalorieën, veel vetten en suiker en weinig vitaminen en mineralen. Een caloriebom maar geen voedingsstoffenbom dus! Deze tussendoortjes laat je best links liggen. Ze bezorgen je niet alleen snel weer een hongergevoel, maar zijn ook slecht voor o.a. je hart, bloedvaten en cholesterol.
Goede keuzes van tussendoortjes bestaan meestal uit groenten, fruit, zuivel, noten & graanproducten
Fruit
Alle soorten fruit zijn gezond, ook bananen en druiven die dikwijls als dikmakers worden benoemd, zij zijn net de ideale snack voor een training! Breng kleur aan je voeding door veel te variëren en geef de voorkeur aan seizoensfruit en fruit met schil (tenzij het niet anders kan).
Wat met een smoothie? Dat kan zeker als je wat meer calorieën nodig hebt, bijvoorbeeld op een zware trainingsdag. Mag je zoveel fruit eten als je wil? Overdrijf ook niet met fruit: +/- 3 stukken fruit ter grootte van jouw hand is meer dan voldoende. Variatiemogelijkheden: vers fruit, gedroogde vruchten, diepgevroren fruit, dadels, repen op basis van gedroogde vruchten, ...
Groenten
Dat groenten gezond zijn en deel moeten uitmaken van de hoofdmaaltijden staat overal beschreven en weet je ondertussen al, maar je kan ze als sporter ook als tussendoortje nemen. Ze leveren weinig kilocalorieën en veel voedingsstoffen en zijn dus de ideale snack als je op je gewicht moet letten. Vooral rauwkost is ideaal als snelle gezonde snack voor thuis of voor onderweg: komkommer, kerstomaatjes, mini paprika’s, radijzen, maar ook bloemkoolroosjes of andere groenten zijn uitermate geschikt. Vlak voor een training is rauwkost wel niet aangewezen i.v.m. maag-darmklachten.
Zuivel
Kies voor magere of halfvolle melkproducten of zuivelalternatieven zonder toegevoegde suikers als je op je gewicht wil letten: magere yoghurt, plattekaas (kwark), een glas melk of zuivelalternatief, ... Heb je wat extra energie nodig, bijvoorbeeld na een training, dan kan een zoetmaker minder kwaad.
Zuivel is een ideaal sporttussendoortje omdat je ze ook kan combineren met wat fruit, noten of zaden. Heb je extra eiwitten nodig of wil je een compacte eiwitbron innemen dan is skyr, cottage cheese en kwark of platte kaas een goede keuze. Let wel op met de zuivelalternatieven zoals bijvoorbeeld havermelk, rijstmelk of amandelmelk, zij bevatten veel minder tot zelfs geen eiwitten!
Noten
Noten bevatten gemiddeld gezien behoorlijk wat kilocalorieën, maar zijn wel een ideaal tussendoortjes dankzij hun essentiële eiwitten, vetzuren, vitaminen (E en B), mineralen en vezels. Laat ze dus zeker niet links liggen, ondanks hun iets hogere waarde aan kilocalorieën. Ze zijn ook ideaal als een voedzamer tussendoortje, zeker bij grote honger en/of zware trainingsdagen. Denk maar aan een notenreep of crumble op fruit of een bodempje notencrunch met daarboven een vruchten crème van kwark met bosbessen.
Een handje noten per dag, oftewel een 30 gram is aan te raden bij een lichte trainingsdag. Bij een zwaardere trainingsdag mag het 50g zijn. Daar noten ook veel vezels bevatten eet je ze best niet vlak voor een training.
Graanproducten
Bij de graanproducten is het wat dubbel. Enerzijds kan het zo gemalen en gezeefd zijn waardoor de meeste gezonde voedingsstoffen eruit zijn, anderzijds kunnen de volle vezelrijke graanproducten maag-darmklachten geven voor een training. Voor tussendoortjes overdag kies je voor dit laatste namelijk graanproducten met een ruime hoeveelheid vezels. Enkele voorbeelden van gezonde graanproducten: volkorenproducten zoals brood en beschuiten, havermout, volkoren rijstwafels, ... Je kan ze bijvoorbeeld combineren met zuivel (plattekaas), radijsjes of fruit naar keuze. Vlak voor een training en tijdens een training neem je beter de gemalen lichtere “witte versie”. Bijvoorbeeld wit brood, letterkoekjes, vitabis, bananenbrood enz.
Nu is het aan jou! Ga creatief aan de slag en probeer de gezonde tussendoortjes uit. Dit is zeer individueel, de ene heeft liever zuivel in de voormiddag, de andere liever op een ander moment. Snack ook slim en gevarieerd: at je in de voormiddag een gezonde snackreep met gedroogde vruchten, eet dan in de namiddag een potje zuivel.
Probeer en varieer! Hoe meer variatie je in je voeding brengt, hoe meer verschillende voedingsstoffen en hoe lekkerder en meer plezier je in een gezonde sportvoeding gaat vinden.
Véél succes én smakelijk!
