Sport, astronomie en zonnebrand

Sport, astronomie en zonnebrand

Na 20 jaar televisie radio en televisie richt Marc zich tegenwoordig op communicatie over gezondheid, geneeskunde en wetenschap. De materie is complex en delicaat maar mateloos boeiend, want uiteindelijk gaat het over het leven en welzijn van mensen. Als auteur publiceerde Marc reeds meerdere boeken over onvruchtbaarheid, huidkanker, ebola, darmziekten, het hart en de psychomedische begeleiding van jonge sporters.
Sporter Blog Podcast Gezond Sporten Gezond Sporten

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Marc geeft je uitleg waarom je jezelf en je kinderen moet insmeren als je sport, ook in de lente!

Sinds op 1 maart de meteorologische lente begonnen is – op de start van de astronomische lente moeten we dit jaar nog wachten tot zaterdag 20 maart, dat scheelt elk jaar een dag of twee – kunnen buitensporters weer geregeld van de zon genieten. Door corona zal dat nog meer het geval zijn dan anders, want binnensport is op het moment dat ik deze blog schrijf nog steeds geen optie. Ik heb trouwens de indruk dat die zon dit jaar op sommige dagen al meer kracht heeft dan andere jaren in maart. In elk geval, met de zon keert ook het risico op zonnebrand terug. Alle buitensporters houden daar maar beter rekening mee, maar voor kinderen die sporten, is het risico nog groter dan voor volwassenen sporters. 

Het bleke wintervel

Kinderhuid is dunner dan volwassen vel. Als een kind zonnebrand oploopt, dan is het risico op huidkanker levenslang verhoogd. Dat is al na één keer verbranden het geval, maar het risico neemt natuurlijk toe met het aantal verbrandingen en de oppervlakte van de aangetaste huid. Vooral ’s zomers worden we om de oren geslagen met gezeur over zonnebrand, maar ik zeur heel bewust nu al. In volle zomer of bij het zwembad zijn ouders zich meestal wel bewust van het ultraviolette gevaar. Trouwens, in de grote vakantie “brandt” de jeugdsport sowieso op een laag pitje. Dat is heel anders in de maanden maart, april en mei, wanneer iedereen weer naar buiten rent met dat bleke wintervel. In deze periode spelen en sporten kinderen ook heel vaak buiten en zijn er ook veel openluchttoernooien. Als zo’n toernooi op een zonnige dag plaatsvindt, dan lopen kinderen vaak uren te sporten onder de zon. En op de momenten dat kinderen of teamgenoten even pauze hebben, staan ze meestal naar andere sportertjes te kijken; in de zon! We hebben er als ouders en sportbegeleiders geen erg in, maar uiteindelijk hebben die kinderen dus zowat de hele dag in de zon gesport, gespeeld, gezeten of gestaan, terwijl we zelf de helft van de tijd in de schaduw van de dranktent hebben doorgebracht. 

Astronomie voor beginners

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Nu moet het gezegd dat je niet even snel zult verbranden als je sport en dus in beweging bent dan wanneer je een uur roerloos langs het zwembad ligt te slapen op een hete middag. De zon krijgt bij een voortdurend wendende sporter minder kans om een specifiek stuk huid zo lang te bestralen en op te warmen dat die zone verbrandt, maar op een gegeven moment is het natuurlijk toch zo ver.  

Waarom zijn we ons daar zo slecht van bewust? Wel, dat komt onder meer omdat we niks kennen van astronomie! Doordat het in april en mei nog relatief koel is, voelen en beseffen we niet dat de zon ook in de lente al hoog klimt. Het is vooral die hoogte van de zon die de brede invalshoek op de huid en dus ook het risico op zonnebrand bepaalt, en niet zozeer de temperatuur. De zon bereikt haar hoogste punt zoals bekend rond 21 juni, bij de zomerzonnewende, de start van de astronomische zomer. In de weken en ervoor is de zon, als ze schijnt, even ongenadig als in de weken erna. Wat uv-straling betreft, is de maand mei dus net zo gevaarlijk als de maand juli, is april even riskant als augustus, en maart net zo link als september. Maar welke sportouder of trainer denkt eraan jonge sportertjes in de lente al in te smeren met zonnemelk, laat staan een petje of een shirt met lange mouwen te geven? En welke volwassen sporter trekt zich iets aan van het risico dat hij of zij zélf loopt? 

Melk is gezond 

De boodschap is dus zonneklaar: bescherm jezelf en je kind op tijd met zonnemelk, ook in de lente en ook in de sport. Dat hoeft geen duur product te zijn; zowat alles wat in ons land te koop is, voldoet. Factor 50 is voor de meeste sporters en de gemiddelde duur van een buitensportactiviteit oké. Zelfs ’s winters kan smeren nodig zijn, en niet alleen op de skipiste. Dit jaar hebben we in februari al dagen met 18 graden gehad en momenten dat de koperen ploert behoorlijk hard brandde. Bespaar jezelf en je kind de pijn en de jeuk van zonnebrand en zeker het verhoogde risico op huidkanker. Uit een studie van 2018 bij Australiërs – en in dat zonovergoten land vol bleekhuiden van Britse komaf wonen veel ervaringsdeskundigen – blijkt dat volwassenen die in hun kindertijd geregeld werden ingesmeerd met zonnemelk 40 procent minder risico lopen op een melanoom dan Australiërs die al kind zelden werden ingesmeerd. 

Zonnesteek en hitteslag

Huidkanker is overigens niet het enige risico. Denk maar aan zonnesteken en hitteslagen. Een zonnesteek kun je oplopen door lange blootstelling aan de zon. Een hitteslag krijg je als de thermostaat in de hersenen ontregeld raakt. Dat kan in de zon optreden, maar ook onder een bewolkte hemel, bijvoorbeeld bij inspanningen in vochtige warmte wanneer je zweet niet verdampt, of zelfs binnen, als de sporter te warm gekleed is. We denken niet altijd aan een hitteslag als het slachtoffer niet in de zon is geweest. Mogelijke symptomen van zowel zonnesteken als hitteslagen zijn:  

    • duizeligheid 
    • dorst 
    • koorts
    • weinig zweten 
    • onrustigheid
    • spierkrampen
    • hoofdpijn

In ernstige gevallen riskeer je ademhalingsklachten, hallucinaties, epileptische aanvallen, bewusteloosheid, coma en zelfs overlijden! 

Als je een hitteslag of zonnesteek vermoedt: 

    • Breng de sporter in de schaduw of naar een koele plek 
    • Trek de kleren uit 
    • Bedek de huid met natte doeken 
    • Geef kleine slokjes water te drinken 
    • Raadpleeg een arts als de symptomen niet snel verbeteren 

Hittekrampen

Om af te ronden nog iets over hittekrampen. Als een sporter heel veel zweet, dan verliest die zouten, natrium en andere mineralen. De combinatie van vochtverlies, zoutverlies en vermoeidheid kan spier- of buikkrampen veroorzaken. Hoe snel dat proces intreedt, varieert sterk van persoon tot persoon, maar als je gauw krampen krijgt in de warmte, dan kun je die tegengaan door vóór het sporten of tijdens de pauze een sportdrankje of een beetje zoute chips te nemen. Het is niet zeker of dat zal werken – wetenschappers zijn het niet eens over het aandeel van zoutverlies in het optreden van krampen – maar het kan weinig kwaad om het te proberen.  

Samengevat: mijn factor 50 staat klaar en ondanks alles hoop ik vurig dat het een lekker lente en straks weer een lange, hete zomer wordt, met zo weinig mogelijk corona, veel sport, veel dorst en veel terrasjes. 

 
 

Sport, astronomie en zonnebrand

Vind een expert

  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Willy Coosemans

  • Sportieq vzw - Gezond Sporten

  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Peter Lagrou

    Sportarts, Andere arts-specialist
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Dorien Meeusen

    Sportdiëtist
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kristof Peeters

    Huisarts, Sportarts
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Jason Coldwell

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • BVBA Samcon

  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Erik Van Lierde

  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Sofie Decamps

    Sportarts
  • Diëtist en Gedrags- & Mindsetspecialist

    Lieselot Wouters

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Kevin Robson

    Trainer

Gerelateerde items

Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Kinderen en jongeren_sporthethiek.png

Hoe kijken kinderen en jongeren naar een veilig sportklimaat?

Sporter Blog Ethiek
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten