Sport, astronomie en zonnebrand

Sport, astronomie en zonnebrand

Na 20 jaar televisie radio en televisie richt Marc zich tegenwoordig op communicatie over gezondheid, geneeskunde en wetenschap. De materie is complex en delicaat maar mateloos boeiend, want uiteindelijk gaat het over het leven en welzijn van mensen. Als auteur publiceerde Marc reeds meerdere boeken over onvruchtbaarheid, huidkanker, ebola, darmziekten, het hart en de psychomedische begeleiding van jonge sporters.
Sporter Blog Podcast Gezond Sporten Gezond Sporten

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Marc geeft je uitleg waarom je jezelf en je kinderen moet insmeren als je sport, ook in de lente!

Sinds op 1 maart de meteorologische lente begonnen is – op de start van de astronomische lente moeten we dit jaar nog wachten tot zaterdag 20 maart, dat scheelt elk jaar een dag of twee – kunnen buitensporters weer geregeld van de zon genieten. Door corona zal dat nog meer het geval zijn dan anders, want binnensport is op het moment dat ik deze blog schrijf nog steeds geen optie. Ik heb trouwens de indruk dat die zon dit jaar op sommige dagen al meer kracht heeft dan andere jaren in maart. In elk geval, met de zon keert ook het risico op zonnebrand terug. Alle buitensporters houden daar maar beter rekening mee, maar voor kinderen die sporten, is het risico nog groter dan voor volwassenen sporters. 

Het bleke wintervel

Kinderhuid is dunner dan volwassen vel. Als een kind zonnebrand oploopt, dan is het risico op huidkanker levenslang verhoogd. Dat is al na één keer verbranden het geval, maar het risico neemt natuurlijk toe met het aantal verbrandingen en de oppervlakte van de aangetaste huid. Vooral ’s zomers worden we om de oren geslagen met gezeur over zonnebrand, maar ik zeur heel bewust nu al. In volle zomer of bij het zwembad zijn ouders zich meestal wel bewust van het ultraviolette gevaar. Trouwens, in de grote vakantie “brandt” de jeugdsport sowieso op een laag pitje. Dat is heel anders in de maanden maart, april en mei, wanneer iedereen weer naar buiten rent met dat bleke wintervel. In deze periode spelen en sporten kinderen ook heel vaak buiten en zijn er ook veel openluchttoernooien. Als zo’n toernooi op een zonnige dag plaatsvindt, dan lopen kinderen vaak uren te sporten onder de zon. En op de momenten dat kinderen of teamgenoten even pauze hebben, staan ze meestal naar andere sportertjes te kijken; in de zon! We hebben er als ouders en sportbegeleiders geen erg in, maar uiteindelijk hebben die kinderen dus zowat de hele dag in de zon gesport, gespeeld, gezeten of gestaan, terwijl we zelf de helft van de tijd in de schaduw van de dranktent hebben doorgebracht. 

Astronomie voor beginners

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Nu moet het gezegd dat je niet even snel zult verbranden als je sport en dus in beweging bent dan wanneer je een uur roerloos langs het zwembad ligt te slapen op een hete middag. De zon krijgt bij een voortdurend wendende sporter minder kans om een specifiek stuk huid zo lang te bestralen en op te warmen dat die zone verbrandt, maar op een gegeven moment is het natuurlijk toch zo ver.  

Waarom zijn we ons daar zo slecht van bewust? Wel, dat komt onder meer omdat we niks kennen van astronomie! Doordat het in april en mei nog relatief koel is, voelen en beseffen we niet dat de zon ook in de lente al hoog klimt. Het is vooral die hoogte van de zon die de brede invalshoek op de huid en dus ook het risico op zonnebrand bepaalt, en niet zozeer de temperatuur. De zon bereikt haar hoogste punt zoals bekend rond 21 juni, bij de zomerzonnewende, de start van de astronomische zomer. In de weken en ervoor is de zon, als ze schijnt, even ongenadig als in de weken erna. Wat uv-straling betreft, is de maand mei dus net zo gevaarlijk als de maand juli, is april even riskant als augustus, en maart net zo link als september. Maar welke sportouder of trainer denkt eraan jonge sportertjes in de lente al in te smeren met zonnemelk, laat staan een petje of een shirt met lange mouwen te geven? En welke volwassen sporter trekt zich iets aan van het risico dat hij of zij zélf loopt? 

Melk is gezond 

De boodschap is dus zonneklaar: bescherm jezelf en je kind op tijd met zonnemelk, ook in de lente en ook in de sport. Dat hoeft geen duur product te zijn; zowat alles wat in ons land te koop is, voldoet. Factor 50 is voor de meeste sporters en de gemiddelde duur van een buitensportactiviteit oké. Zelfs ’s winters kan smeren nodig zijn, en niet alleen op de skipiste. Dit jaar hebben we in februari al dagen met 18 graden gehad en momenten dat de koperen ploert behoorlijk hard brandde. Bespaar jezelf en je kind de pijn en de jeuk van zonnebrand en zeker het verhoogde risico op huidkanker. Uit een studie van 2018 bij Australiërs – en in dat zonovergoten land vol bleekhuiden van Britse komaf wonen veel ervaringsdeskundigen – blijkt dat volwassenen die in hun kindertijd geregeld werden ingesmeerd met zonnemelk 40 procent minder risico lopen op een melanoom dan Australiërs die al kind zelden werden ingesmeerd. 

Zonnesteek en hitteslag

Huidkanker is overigens niet het enige risico. Denk maar aan zonnesteken en hitteslagen. Een zonnesteek kun je oplopen door lange blootstelling aan de zon. Een hitteslag krijg je als de thermostaat in de hersenen ontregeld raakt. Dat kan in de zon optreden, maar ook onder een bewolkte hemel, bijvoorbeeld bij inspanningen in vochtige warmte wanneer je zweet niet verdampt, of zelfs binnen, als de sporter te warm gekleed is. We denken niet altijd aan een hitteslag als het slachtoffer niet in de zon is geweest. Mogelijke symptomen van zowel zonnesteken als hitteslagen zijn:  

    • duizeligheid 
    • dorst 
    • koorts
    • weinig zweten 
    • onrustigheid
    • spierkrampen
    • hoofdpijn

In ernstige gevallen riskeer je ademhalingsklachten, hallucinaties, epileptische aanvallen, bewusteloosheid, coma en zelfs overlijden! 

Als je een hitteslag of zonnesteek vermoedt: 

    • Breng de sporter in de schaduw of naar een koele plek 
    • Trek de kleren uit 
    • Bedek de huid met natte doeken 
    • Geef kleine slokjes water te drinken 
    • Raadpleeg een arts als de symptomen niet snel verbeteren 

Hittekrampen

Om af te ronden nog iets over hittekrampen. Als een sporter heel veel zweet, dan verliest die zouten, natrium en andere mineralen. De combinatie van vochtverlies, zoutverlies en vermoeidheid kan spier- of buikkrampen veroorzaken. Hoe snel dat proces intreedt, varieert sterk van persoon tot persoon, maar als je gauw krampen krijgt in de warmte, dan kun je die tegengaan door vóór het sporten of tijdens de pauze een sportdrankje of een beetje zoute chips te nemen. Het is niet zeker of dat zal werken – wetenschappers zijn het niet eens over het aandeel van zoutverlies in het optreden van krampen – maar het kan weinig kwaad om het te proberen.  

Samengevat: mijn factor 50 staat klaar en ondanks alles hoop ik vurig dat het een lekker lente en straks weer een lange, hete zomer wordt, met zo weinig mogelijk corona, veel sport, veel dorst en veel terrasjes. 

 
 

Sport, astronomie en zonnebrand

Vind een expert

  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Joke De Prest
    Coördinator project & partnerships

    Joke De Prest

    Bewegingswetenschapper
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Johan Roeykens

  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Yente Antonissen

    Bewegingswetenschapper
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Marc Schiltz

  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • jana stevens

    Podoloog
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Justine Vandenbroeck

  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Eline Vandersteen
    Projectmedewerker blessurepreventie

    Eline Vandersteen

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Sandra Lievrouw
    Algemeen & Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Trees Dooms

  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bruno D'Hulster

  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Koen Nys

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten