Sport, astronomie en zonnebrand

Sport, astronomie en zonnebrand

Na 20 jaar televisie radio en televisie richt Marc zich tegenwoordig op communicatie over gezondheid, geneeskunde en wetenschap. De materie is complex en delicaat maar mateloos boeiend, want uiteindelijk gaat het over het leven en welzijn van mensen. Als auteur publiceerde Marc reeds meerdere boeken over onvruchtbaarheid, huidkanker, ebola, darmziekten, het hart en de psychomedische begeleiding van jonge sporters.
Sporter Blog Podcast Gezond Sporten Gezond Sporten

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Marc geeft je uitleg waarom je jezelf en je kinderen moet insmeren als je sport, ook in de lente!

Sinds op 1 maart de meteorologische lente begonnen is – op de start van de astronomische lente moeten we dit jaar nog wachten tot zaterdag 20 maart, dat scheelt elk jaar een dag of twee – kunnen buitensporters weer geregeld van de zon genieten. Door corona zal dat nog meer het geval zijn dan anders, want binnensport is op het moment dat ik deze blog schrijf nog steeds geen optie. Ik heb trouwens de indruk dat die zon dit jaar op sommige dagen al meer kracht heeft dan andere jaren in maart. In elk geval, met de zon keert ook het risico op zonnebrand terug. Alle buitensporters houden daar maar beter rekening mee, maar voor kinderen die sporten, is het risico nog groter dan voor volwassenen sporters. 

Het bleke wintervel

Kinderhuid is dunner dan volwassen vel. Als een kind zonnebrand oploopt, dan is het risico op huidkanker levenslang verhoogd. Dat is al na één keer verbranden het geval, maar het risico neemt natuurlijk toe met het aantal verbrandingen en de oppervlakte van de aangetaste huid. Vooral ’s zomers worden we om de oren geslagen met gezeur over zonnebrand, maar ik zeur heel bewust nu al. In volle zomer of bij het zwembad zijn ouders zich meestal wel bewust van het ultraviolette gevaar. Trouwens, in de grote vakantie “brandt” de jeugdsport sowieso op een laag pitje. Dat is heel anders in de maanden maart, april en mei, wanneer iedereen weer naar buiten rent met dat bleke wintervel. In deze periode spelen en sporten kinderen ook heel vaak buiten en zijn er ook veel openluchttoernooien. Als zo’n toernooi op een zonnige dag plaatsvindt, dan lopen kinderen vaak uren te sporten onder de zon. En op de momenten dat kinderen of teamgenoten even pauze hebben, staan ze meestal naar andere sportertjes te kijken; in de zon! We hebben er als ouders en sportbegeleiders geen erg in, maar uiteindelijk hebben die kinderen dus zowat de hele dag in de zon gesport, gespeeld, gezeten of gestaan, terwijl we zelf de helft van de tijd in de schaduw van de dranktent hebben doorgebracht. 

Astronomie voor beginners

Zonnebrand wordt onderschat in de sport. We zijn traditioneel goed beducht op spier- en gewrichtsletsels en andere orthopedische blessures, we beginnen ook al iets meer aandacht te hebben voor hersenschuddingen of microtraumata door valpartijen en botsingen in de sport, maar zonnebrand? Daar zijn we ons amper van bewust. Nu moet het gezegd dat je niet even snel zult verbranden als je sport en dus in beweging bent dan wanneer je een uur roerloos langs het zwembad ligt te slapen op een hete middag. De zon krijgt bij een voortdurend wendende sporter minder kans om een specifiek stuk huid zo lang te bestralen en op te warmen dat die zone verbrandt, maar op een gegeven moment is het natuurlijk toch zo ver.  

Waarom zijn we ons daar zo slecht van bewust? Wel, dat komt onder meer omdat we niks kennen van astronomie! Doordat het in april en mei nog relatief koel is, voelen en beseffen we niet dat de zon ook in de lente al hoog klimt. Het is vooral die hoogte van de zon die de brede invalshoek op de huid en dus ook het risico op zonnebrand bepaalt, en niet zozeer de temperatuur. De zon bereikt haar hoogste punt zoals bekend rond 21 juni, bij de zomerzonnewende, de start van de astronomische zomer. In de weken en ervoor is de zon, als ze schijnt, even ongenadig als in de weken erna. Wat uv-straling betreft, is de maand mei dus net zo gevaarlijk als de maand juli, is april even riskant als augustus, en maart net zo link als september. Maar welke sportouder of trainer denkt eraan jonge sportertjes in de lente al in te smeren met zonnemelk, laat staan een petje of een shirt met lange mouwen te geven? En welke volwassen sporter trekt zich iets aan van het risico dat hij of zij zélf loopt? 

Melk is gezond 

De boodschap is dus zonneklaar: bescherm jezelf en je kind op tijd met zonnemelk, ook in de lente en ook in de sport. Dat hoeft geen duur product te zijn; zowat alles wat in ons land te koop is, voldoet. Factor 50 is voor de meeste sporters en de gemiddelde duur van een buitensportactiviteit oké. Zelfs ’s winters kan smeren nodig zijn, en niet alleen op de skipiste. Dit jaar hebben we in februari al dagen met 18 graden gehad en momenten dat de koperen ploert behoorlijk hard brandde. Bespaar jezelf en je kind de pijn en de jeuk van zonnebrand en zeker het verhoogde risico op huidkanker. Uit een studie van 2018 bij Australiërs – en in dat zonovergoten land vol bleekhuiden van Britse komaf wonen veel ervaringsdeskundigen – blijkt dat volwassenen die in hun kindertijd geregeld werden ingesmeerd met zonnemelk 40 procent minder risico lopen op een melanoom dan Australiërs die al kind zelden werden ingesmeerd. 

Zonnesteek en hitteslag

Huidkanker is overigens niet het enige risico. Denk maar aan zonnesteken en hitteslagen. Een zonnesteek kun je oplopen door lange blootstelling aan de zon. Een hitteslag krijg je als de thermostaat in de hersenen ontregeld raakt. Dat kan in de zon optreden, maar ook onder een bewolkte hemel, bijvoorbeeld bij inspanningen in vochtige warmte wanneer je zweet niet verdampt, of zelfs binnen, als de sporter te warm gekleed is. We denken niet altijd aan een hitteslag als het slachtoffer niet in de zon is geweest. Mogelijke symptomen van zowel zonnesteken als hitteslagen zijn:  

    • duizeligheid 
    • dorst 
    • koorts
    • weinig zweten 
    • onrustigheid
    • spierkrampen
    • hoofdpijn

In ernstige gevallen riskeer je ademhalingsklachten, hallucinaties, epileptische aanvallen, bewusteloosheid, coma en zelfs overlijden! 

Als je een hitteslag of zonnesteek vermoedt: 

    • Breng de sporter in de schaduw of naar een koele plek 
    • Trek de kleren uit 
    • Bedek de huid met natte doeken 
    • Geef kleine slokjes water te drinken 
    • Raadpleeg een arts als de symptomen niet snel verbeteren 

Hittekrampen

Om af te ronden nog iets over hittekrampen. Als een sporter heel veel zweet, dan verliest die zouten, natrium en andere mineralen. De combinatie van vochtverlies, zoutverlies en vermoeidheid kan spier- of buikkrampen veroorzaken. Hoe snel dat proces intreedt, varieert sterk van persoon tot persoon, maar als je gauw krampen krijgt in de warmte, dan kun je die tegengaan door vóór het sporten of tijdens de pauze een sportdrankje of een beetje zoute chips te nemen. Het is niet zeker of dat zal werken – wetenschappers zijn het niet eens over het aandeel van zoutverlies in het optreden van krampen – maar het kan weinig kwaad om het te proberen.  

Samengevat: mijn factor 50 staat klaar en ondanks alles hoop ik vurig dat het een lekker lente en straks weer een lange, hete zomer wordt, met zo weinig mogelijk corona, veel sport, veel dorst en veel terrasjes. 

 
 

Sport, astronomie en zonnebrand

Vind een expert

  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Peter Plessers

  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Karel Pardaens

  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Ann Gillis

  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Schiltz

  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • BVBA Samcon

  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy Coosemans

  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Trees Dooms

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten