Genderonrust in topsport

Genderonrust in topsport

Uroloog in het UZ Gent. Decaan faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen UGent. Co-auteur van het boek ‘Gender goals: seksuele diversiteit in de sport’.
Sporter Blog Sportgeneeskunde Gezond Sporten Gezond Sporten Ethiek

Er is heel wat te doen over sekse- en genderdiverse personen in de (top)sport, denk maar aan de recente Olympische en Paralympische Spelen. Prof. Dr. Piet Hoebeke (uroloog en expert in dit vakgebied) schreef voor Sportieq een blog over deze moeilijke discussie.

Lia Thomas, een 25-jarige Amerikaanse zwemster en transvrouw, begon haar transitie in 2019 toen ze 20 jaar oud was. Volgens de regels van de Internationale Zwemfederatie (World Aquatics, WA) mag ze niet deelnemen aan de Olympische Spelen in Parijs. Deze regels bepalen namelijk dat een transvrouw alleen kan deelnemen aan de vrouwencompetitie als zij vóór de voltooiing van de mannelijke puberteit in transitie ging. Aangezien Lia pas op haar 20e begon met de transitie, voldoet ze niet aan de regels.

Een ander recent voorbeeld is Imane Khelif, een Algerijnse bokster. Het is publiekelijk bekendgemaakt dat zij naast een Y-chromosoom ook een hoog testosterongehalte heeft. Hoewel zij goedkeuring kreeg van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om deel te nemen aan de Olympische Spelen in Parijs, moet ze op veel kritiek rekenen. Veel mensen beschouwen haar biologische kenmerken als oneerlijk in de context van topsport.

Deze twee voorbeelden illustreren de onrust die in de sportwereld heerst wanneer sekse- en genderdiverse personen deelnemen aan topsport.

Voordat we deze discussie verder voeren, is het belangrijk om enkele begrippen duidelijk te maken:

Sekse of geslacht verwijst naar het biologische geslacht waarmee iemand geboren wordt. Bij de meeste mensen is dat mannelijk of vrouwelijk. Het geboortegeslacht is het resultaat van de foetale ontwikkeling, gestuurd door DNA en hormonen. In de meeste gevallen is het 46 XX voor vrouwen en 46 XY voor mannen. Hieruit ontstaan primaire geslachtskenmerken zoals de eierstokken of teelballen en clitoris en vagina en penis en balzak. Bij een kleine groep mensen kunnen er echter afwijkingen optreden in dit proces, zoals chromosomale foutjes of afwijkingen in de ontwikkeling van geslachtsorganen of hormonale werking. Deze personen worden vaak aangeduid als intersekse of seksediverse personen. Zij passen niet altijd binnen de klassieke geslachtscategorieën en worden daarom apart gecategoriseerd.

Gender daarentegen gaat over het persoonlijke gevoel van identiteit, onafhankelijk van het biologische geslacht. Gender verwijst naar wat traditioneel wordt beschouwd als passend voor een persoon van een bepaald geslacht, en dit kan zowel door het individu als door de omgeving worden ervaren. In tegenstelling tot geslacht is gender een veel minder vastomlijnd begrip. Een persoon kan zich mannelijk, vrouwelijk, beide of geen van beiden voelen. Wanneer gender en geslacht niet overeenkomen, kan dit leiden tot genderdysforie. Als iemand besluit hun geslacht aan te passen aan hun genderidentiteit, spreken we van transgender of gendervariant, variërend van transvrouw, transman tot non-binair.

Omdat topsport meestal binair is op basis van geslacht, met aparte mannen- en vrouwencompetities, vormt deelname aan topsport een enorme uitdaging voor sekse- en genderdiverse personen.

Het is begrijpelijk dat men niet wil dat personen die op basis van genetische of hormonale factoren een oneerlijk mannelijk fysiologisch voordeel hebben, deelnemen aan de vrouwencompetitie. De zwakke plek van deze redenering is echter dat voor veel van deze veronderstelde voordelen het bewijs ontbreekt.

Zo zijn er antropometrische kenmerken zoals lengte, gewicht, hartgrootte en longcapaciteit. Maar de overlap tussen mannen en vrouwen is te groot om deze als reden voor uitsluiting te gebruiken. Anders zou je ook grote vrouwen met een grote longinhoud moeten uitsluiten.

Een ander punt is het hematocrietniveau of het aantal rode bloedcellen. Dit is doorgaans hoger bij mannen dan bij vrouwen, wat een voordeel oplevert qua uithoudingsvermogen. We weten echter dat dit voordeel na zes maanden verdwijnt wanneer de hormoonspiegels genormaliseerd zijn. Daarom zou je, op basis van hormoonspiegel- en hematocrietbepalingen, zoals die vaak worden bijgehouden in bloedpaspoorten van sporters, kunnen bepalen of deelname eerlijk is.

De grootste uitdaging blijft de impact van mannelijke hormonen op spierkracht. Sommige studies tonen aan dat de positieve effecten van mannelijke ontwikkeling ook enkele jaren na het stoppen van mannelijke hormonen nog aanwezig blijven. Dit zou een reden kunnen zijn om uitsluiting op basis van spierkracht te overwegen. Helaas is hiervoor nog geen wetenschappelijk bewijs geleverd in een populatie van topsporters, waardoor mogelijk onterecht personen worden uitgesloten van deelname aan topsport.

De lopende studies zullen hopelijk in de komende jaren meer duidelijkheid geven. 

Het is belangrijk dat zowel vrouwen in de topsport een eerlijke tegenstander hebben, als dat sekse- en genderdiverse personen op een eerlijke manier kunnen deelnemen.

 

Breedtesport

Hoewel de discussie over sekse- en genderdiversiteit in de topsport begrijpelijkerwijs complex en gevoelig ligt, is het belangrijk om te benadrukken dat in de breedtesport andere overwegingen moeten gelden. Sport is voor velen een bron van plezier, gezondheid en sociale verbinding. Laten we daarom streven naar een omgeving waarin inclusie de norm is en iedereen, ongeacht sekse of genderidentiteit, de mogelijkheid krijgt om deel te nemen. In de breedtesport zou de focus moeten liggen op deelname en persoonlijke groei, eerder dan op rigide regels en uitsluiting. Dit zou niet alleen de sport zelf verrijken, maar ook bijdragen aan een meer inclusieve en begripvolle samenleving.

  

Vind een expert

  • Peter Plessers

  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Dorien Meeusen

    Sportdiëtist
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Marc Schiltz

  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Matthias De Paepe

    Kinesitherapeut
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts, Andere arts-specialist
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Jason Coldwell

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Karel Pardaens

  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Huisarts, Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Huisarts, Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Johan Roeykens

  • Koen Nys

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Trees Dooms

  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Sportieq vzw - Gezond Sporten

  • Luc Roland

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Kinderen en jongeren_sporthethiek.png

Hoe kijken kinderen en jongeren naar een veilig sportklimaat?

Sporter Blog Ethiek
Sluiten