Genderonrust in topsport

Genderonrust in topsport

Uroloog in het UZ Gent. Decaan faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen UGent. Co-auteur van het boek ‘Gender goals: seksuele diversiteit in de sport’.
Sporter Blog Sportgeneeskunde Gezond Sporten Gezond Sporten Ethiek

Er is heel wat te doen over sekse- en genderdiverse personen in de (top)sport, denk maar aan de recente Olympische en Paralympische Spelen. Prof. Dr. Piet Hoebeke (uroloog en expert in dit vakgebied) schreef voor Sportieq een blog over deze moeilijke discussie.

Lia Thomas, een 25-jarige Amerikaanse zwemster en transvrouw, begon haar transitie in 2019 toen ze 20 jaar oud was. Volgens de regels van de Internationale Zwemfederatie (World Aquatics, WA) mag ze niet deelnemen aan de Olympische Spelen in Parijs. Deze regels bepalen namelijk dat een transvrouw alleen kan deelnemen aan de vrouwencompetitie als zij vóór de voltooiing van de mannelijke puberteit in transitie ging. Aangezien Lia pas op haar 20e begon met de transitie, voldoet ze niet aan de regels.

Een ander recent voorbeeld is Imane Khelif, een Algerijnse bokster. Het is publiekelijk bekendgemaakt dat zij naast een Y-chromosoom ook een hoog testosterongehalte heeft. Hoewel zij goedkeuring kreeg van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om deel te nemen aan de Olympische Spelen in Parijs, moet ze op veel kritiek rekenen. Veel mensen beschouwen haar biologische kenmerken als oneerlijk in de context van topsport.

Deze twee voorbeelden illustreren de onrust die in de sportwereld heerst wanneer sekse- en genderdiverse personen deelnemen aan topsport.

Voordat we deze discussie verder voeren, is het belangrijk om enkele begrippen duidelijk te maken:

Sekse of geslacht verwijst naar het biologische geslacht waarmee iemand geboren wordt. Bij de meeste mensen is dat mannelijk of vrouwelijk. Het geboortegeslacht is het resultaat van de foetale ontwikkeling, gestuurd door DNA en hormonen. In de meeste gevallen is het 46 XX voor vrouwen en 46 XY voor mannen. Hieruit ontstaan primaire geslachtskenmerken zoals de eierstokken of teelballen en clitoris en vagina en penis en balzak. Bij een kleine groep mensen kunnen er echter afwijkingen optreden in dit proces, zoals chromosomale foutjes of afwijkingen in de ontwikkeling van geslachtsorganen of hormonale werking. Deze personen worden vaak aangeduid als intersekse of seksediverse personen. Zij passen niet altijd binnen de klassieke geslachtscategorieën en worden daarom apart gecategoriseerd.

Gender daarentegen gaat over het persoonlijke gevoel van identiteit, onafhankelijk van het biologische geslacht. Gender verwijst naar wat traditioneel wordt beschouwd als passend voor een persoon van een bepaald geslacht, en dit kan zowel door het individu als door de omgeving worden ervaren. In tegenstelling tot geslacht is gender een veel minder vastomlijnd begrip. Een persoon kan zich mannelijk, vrouwelijk, beide of geen van beiden voelen. Wanneer gender en geslacht niet overeenkomen, kan dit leiden tot genderdysforie. Als iemand besluit hun geslacht aan te passen aan hun genderidentiteit, spreken we van transgender of gendervariant, variërend van transvrouw, transman tot non-binair.

Omdat topsport meestal binair is op basis van geslacht, met aparte mannen- en vrouwencompetities, vormt deelname aan topsport een enorme uitdaging voor sekse- en genderdiverse personen.

Het is begrijpelijk dat men niet wil dat personen die op basis van genetische of hormonale factoren een oneerlijk mannelijk fysiologisch voordeel hebben, deelnemen aan de vrouwencompetitie. De zwakke plek van deze redenering is echter dat voor veel van deze veronderstelde voordelen het bewijs ontbreekt.

Zo zijn er antropometrische kenmerken zoals lengte, gewicht, hartgrootte en longcapaciteit. Maar de overlap tussen mannen en vrouwen is te groot om deze als reden voor uitsluiting te gebruiken. Anders zou je ook grote vrouwen met een grote longinhoud moeten uitsluiten.

Een ander punt is het hematocrietniveau of het aantal rode bloedcellen. Dit is doorgaans hoger bij mannen dan bij vrouwen, wat een voordeel oplevert qua uithoudingsvermogen. We weten echter dat dit voordeel na zes maanden verdwijnt wanneer de hormoonspiegels genormaliseerd zijn. Daarom zou je, op basis van hormoonspiegel- en hematocrietbepalingen, zoals die vaak worden bijgehouden in bloedpaspoorten van sporters, kunnen bepalen of deelname eerlijk is.

De grootste uitdaging blijft de impact van mannelijke hormonen op spierkracht. Sommige studies tonen aan dat de positieve effecten van mannelijke ontwikkeling ook enkele jaren na het stoppen van mannelijke hormonen nog aanwezig blijven. Dit zou een reden kunnen zijn om uitsluiting op basis van spierkracht te overwegen. Helaas is hiervoor nog geen wetenschappelijk bewijs geleverd in een populatie van topsporters, waardoor mogelijk onterecht personen worden uitgesloten van deelname aan topsport.

De lopende studies zullen hopelijk in de komende jaren meer duidelijkheid geven. 

Het is belangrijk dat zowel vrouwen in de topsport een eerlijke tegenstander hebben, als dat sekse- en genderdiverse personen op een eerlijke manier kunnen deelnemen.

 

Breedtesport

Hoewel de discussie over sekse- en genderdiversiteit in de topsport begrijpelijkerwijs complex en gevoelig ligt, is het belangrijk om te benadrukken dat in de breedtesport andere overwegingen moeten gelden. Sport is voor velen een bron van plezier, gezondheid en sociale verbinding. Laten we daarom streven naar een omgeving waarin inclusie de norm is en iedereen, ongeacht sekse of genderidentiteit, de mogelijkheid krijgt om deel te nemen. In de breedtesport zou de focus moeten liggen op deelname en persoonlijke groei, eerder dan op rigide regels en uitsluiting. Dit zou niet alleen de sport zelf verrijken, maar ook bijdragen aan een meer inclusieve en begripvolle samenleving.

  

Vind een expert

  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • BVBA Samcon

  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dorien Meeusen

    Sportdiëtist
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Jason Coldwell

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • jan Knapen

    Kinesitherapeut
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut, Osteopaat
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Kristof Peeters

    Huisarts, Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joost Blontrock

    Huisarts, Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Huisarts, Sportarts
  • Sportieq vzw - Gezond Sporten

  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Marc Schiltz

  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • sportarts en huisarts

    Steven Van Holm

    Huisarts, Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Sam Moustie

    Sportarts
  • Bert Van Bogaert

    Huisarts, Sportarts, Trainer
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Matthias De Paepe

    Kinesitherapeut
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts, Andere arts-specialist
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • An Konings

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Kinderen en jongeren_sporthethiek.png

Hoe kijken kinderen en jongeren naar een veilig sportklimaat?

Sporter Blog Ethiek
Sluiten