Hoe bereiden uithoudingsatleten zich voor op de jacht naar Olympisch succes?

Polarized training …. Of toch maar niet?

Olympische duursporters trainen door de trainingsintensiteit, de trainingsduur en de trainingsfrequentie te manipuleren om op die manier de prestaties te maximaliseren en blessures te vermijden. 

De afgelopen decennia werd er heel wat wetenschappelijk onderzoek verricht naar de optimale combinatie van trainingsduur en -intensiteit om de uithoudingsprestatie te verbeteren. Het polarized trainingsmodel werd als een optimaal model vooruitgeschoven. In dit model wordt circa 80% van het trainingsvolume aan lage intensiteit afgewerkt (zone 1) en circa 20% aan zeer hoge intensiteit (zone 3) (tabel 1). De laatste jaren worden hier evenwel kanttekeningen bij gemaakt en luidt het advies om geen standaard trainingsmodel te gebruiken, maar te bekijken welk trainingsmodel optimaal is in functie van de behoeften in de sport, het profiel van de sporter en de periode in het seizoen (zie figuur). Het hoeft daarom niet te verbazen dat sommige topatleten met een totaal andere trainingsaanpak toch succesvol blijken. Heel wat Noorse duursporters bijvoorbeeld, zoals Olympisch triatlonkampioen Kristian Blummenfelt, zijn een adept van de zogenaamde ‘lactate threshold training’ en wisselen training aan rustige intensiteit (zone 1) af met training aan matige intensiteit (zone 2). 

 Tabel 1: trainingszones

Figuur 1 (uit Bourgois et al.)

Hoogtestage

Uithoudingssporters zijn gebaat met de mogelijkheid om zoveel mogelijk zuurstof naar de spieren te kunnen brengen. Daarvoor is een sterk hart-long systeem nodig alsook een hoge zuurstoftransportcapaciteit van het bloed. Hoogtestages zijn een beproeft recept om de zuurstoftransportcapaciteit van het bloed op te drijven. Hoogtestages behoren daarom tot het vast trainingsarsenaal van de duursporter. Dat kan zowel op natuurlijke hoogte in de bergen als artificiële hoogte in hoogtetenten of gespecialiseerde infrastructuur.

De Olympische paradox

Het valt me op dat atleten, maar ook coaches en omkaderend personeel, tijdens de Olympische Spelen zich soms anders gedragen. Ikzelf heb dit in het begin van mijn loopbaan ook ervaren en heb hieruit geleerd dat de Olympische Spelen met geen enkele andere competitie te vergelijken is. Maar anderzijds, de Olympische Spelen hebben geen verrassingen in petto. Het is niet dat plots het basketterrein andere afmetingen krijgt, of dat er 12 tegen 12 wordt gevoetbald, of dat de triatlon met het looponderdeel start. Neen, op de Olympische Spelen is alles net zoals we gewoon zijn van andere topcompetities. Succesvolle atleten herkennen deze Olympische paradox. Ze slagen erin zich te focussen. Ze vertrouwen op hun voorbereiding. Ze laten zich niet uit hun lood slaan door externe druk. Alsof ze immuun zijn voor de overweldigende Olympische omgeving. Ik heb ervaren dat dit ook het recept is om van de Olympische Spelen echt te kunnen genieten. En plezier hebben in wat je doet, is een krachtige katalysator voor succes (figuur 2). 

Figuur 2

Het ontwikkelen van deze mentale vaardigheden en ze kunnen toepassen op de belangrijke momenten, vergt training. Een sportpsycholoog kan atleten en omkadering helpen in dit mentale trainingsproces.

Maar ook ….

In het bestek van deze blog kunnen we uiteraard niet op elk thema ingaan. Wees maar zeker dat onze Olympiërs ook gewerkt hebben op voeding, innovatieve materialen, data-analyse, team-building, tactische voorbereiding, … Je merkt dat de voorbereiding naar Olympische succes een totaalaanpak vereist.

Referenties

• What is best practice for training intensity and duration distribution in endurance athletes? Authors: Seiler S. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.5.3.276
• Olympic preparation of a world-class female triathlete Authors: Mujika I. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.2013-0245
• Pacing and Self-regulation: Important Skills for Talent Development in Endurance Sports Authors: Elferink-Gemser MT, Hettinga FJ. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.2017-0080
• Training Characteristics of a World Championship 5000-m Finalist and Multiple Continental Record Holder Over the Year Leading to a World Championship Final Authors: Kenneally M, Casado A, Gomez-Ezeiza J, Santos-Concejero J. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.2021-0114
• Training Periodization, Methods, Intensity Distribution, and Volume in Highly Trained and Elite Distance Runners: A Systematic Review Authors: Casado A, González-Mohíno F, González-Ravé JM, Foster C. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.2021-0435
• Perspectives and Determinants for Training-Intensity Distribution in Elite Endurance Athletes Authors: Bourgois JG, Bourgois G, Boone J. DOI: https://doi.org/10.1123/ijspp.2018-0722
• Contemporary Periodization of Altitude Training for Elite Endurance Athletes: A Narrative Review. Mujika, I., Sharma, A.P. & Stellingwerff, T. Sports Med 49, 1651–1669 (2019). 
• Simplify, a high-performance playbook to win the real game, Richard Young.
• Boullosa DA, Abreu L, Varela-Sanz A, Mujika I. Do olympic athletes train as in the Paleolithic era? Sports Med. 2013 Oct;43(10):909-17. doi: 10.1007/s40279-013-0086-1.