Overmatige prestatiedruk: waar komt het vandaan en hoe pak je het aan?

Overmatige prestatiedruk: waar komt het vandaan en hoe pak je het aan?

(Top)sportpsycholoog voor wielrenners, triatleten en zwemmers. Ze begeleidt ze in het omgaan met druk, het verwerken van moeilijke ervaringen en het verbeteren van prestaties. Het is de missie en visie van Inez om de drempel omtrent (sport)psychologie te verlagen, zodat de psyche evenveel aandacht krijgt als het lichaam.
Sporter Blog Sportpsychologie

Je kent het wel: de sporter die beter presteert op de training dan op de wedstrijd. Hij legt zichzelf te veel druk op. Als betrokkene kijk je machteloos toe. Je hebt alles al geprobeerd: hem positief aangemoedigd, hem hard aangepakt. Niets lijkt te werken. Wat kun je doen? Sportpsycholoog Inez Swinnen beantwoord deze vraag.

Het probleem is vaak veel complexer dan het op het eerste gezicht lijkt, zo blijkt ook mijn eigen verhaal. In mijn vroegere zwemcarrière had ik enorm veel last van stress. Vooral op belangrijke wedstrijden zoals het Belgische Kampioenschap presteerde ik ondermaats. Ik was bang om te falen en had geen flauw benul wat ik eraan kon doen. Laat staan waar het vandaan kwam.

Op mijn 18e ben ik gestopt met wedstrijdzwemmen en ben ik psychologie gaan studeren. Vanuit mijn eigen worsteling met prestatiestress ontstond de interesse in sportpsychologie. Na het volgen van een bijkomende opleiding sportpsychologie aan de KU Leuven ben ik met mijn praktijk Mind-Set gestart. 

Inmiddels had ik de tools gekregen om sporters te leren omgaan met stress. Ze deden het daardoor opmerkelijk beter. Ook voor mijzelf paste ik de kennis toe. Tijdens mijn korte triatloncarrière kon ik veel meer ontspannen naar een wedstrijd toeleven en mijn potentieel eruit halen.

Toch wrong er nog iets. Ik wist dan wel hoe ik de stress de baas kon blijven, maar de prestatiedruk was nog niet weg. Ook bij een aantal sporters merkte ik hoe gemakkelijk ze terug konden vallen. Ik bleef met een wrang gevoel zitten. Wat kan ik nog meer doen? Hoe kan ik hen langdurig mentaal sterker maken? Wat ligt er onder al die stress? Waar komt die bewijsdrang vandaan? 

Op zoek naar de bron

Het viel me op dat bij veel sporters de overtuiging leeft dat ze moeten presteren om iets waard te zijn. Dat ze enkel gewaardeerd worden als ze het goed doen of de beste zijn. Ze zijn ervan overtuigd dat wanneer ze fouten maken, ze gefaald hebben en niet goed genoeg zijn. Allemaal voelen ze een druk om het goed te doen die hen juist slechter doet presteren. Ze merken allen op dat het nergens voor nodig is en toch is het gevoel sterker dan zijzelf. Ze weten rationeel dat hun gedachten nergens op slaan, maar kunnen ze niet voorkomen. Ratio werkt gewoonweg niet genoeg om het probleem op te lossen. 

Traumaverwerking

Eerder bij toeval kwam ik in contact met een opleiding traumaverwerking. De eerste insteek om deze opleiding te volgen was om wielrenners af te helpen van hun angst om te vallen. Renners die een zware val meemaken rijden nadien soms met angst in het peloton, terwijl ze daar voordien geen last van hadden. De val is in dat geval zo heftig geweest dat hij als traumatisch bestempeld kan worden (1). Dat op zich was uiteraard al boeiend, maar waar mijn ogen echt van open gingen, waren de verhalen over complex trauma. Als een wielrenner een val meemaakt en daardoor angsten oploopt, noemen we dit acuut trauma of acuut posttraumatisch stress syndroom (PTSS) (2). Een wielrenner die gedurende een langere periode in zijn leven, vaak de kindertijd, geconfronteerd is geweest met emotioneel belastende ervaringen kan echter een andere variant, namelijk complex trauma (of C-PTSS) ontwikkelen (3).

Bij complex trauma zijn de gevolgen zeer breed. Waar de angst bij de wielrenner die zwaar is gevallen zich beperkt tot de koers, zit de angst bij iemand met een complex trauma op bijna alle domeinen in zijn leven. Hij heeft niet alleen angst om te falen in zijn sport, maar ook in zijn studie of op zijn werk. Hij voelt zich minderwaardig bij vrienden of heeft moeite om een gezonde relatie op te bouwen. Hij is in de basis onzeker, is een controlefreak en zoekt de perfectie op. Of hij is aan de buitenkant de onverschilligheid zelve, maar van binnen zeer fragiel. Hij kan plots agressief zijn of zich juist volledig terugtrekken.

De gevolgen zijn zo breed, dat je zonder kennis van complex trauma de samenhang niet ziet.

Het kwartje valt

Plots begonnen de puzzelstukjes in elkaar te vallen. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor de sporters die weliswaar vooruitgang boekten, maar nog steeds worstelden met de stress. Er lag iets diepers aan de basis van hun onzekerheid. Een manier van denken die je niet kunt veranderen door overtuiging en ratio. Die zo diep opgeslagen zit dat er iets anders nodig is: emotionele verwerking. 

Het woord trauma kan bij sommigen de haren recht overeind zetten. ‘Alles is tegenwoordig een trauma’ zeggen ze dan, daarmee ontkennend dat mensen in hun leven daadwerkelijk beschadigd kunnen raken. Het woord trauma komt van het Griekse woord ‘wonde’. Het verwijst zowel naar lichamelijke als naar emotionele beschadiging. Het gaat in essentie om wonden die nooit genezen zijn. Met twee concrete voorbeelden zal ik trachten inzicht te geven in wat complex trauma is en hoe het tot prestatiedruk kan leiden.

Het disfunctionele gezin

Laat ik weer beginnen met mijn eigen verhaal. Zoals eerder aangegeven begon de stress voor wedstrijden in mijn puberteit. Voordien had ik er geen last van. Onzeker was ik al wel langer. In mijn eigen zoektocht naar de oorzaken van mijn prestatiestress stuitte ik op verschillende oorzaken. De scheiding van mijn ouders, het perfectionisme van mijn vader, de veeleisendheid van mijn moeder …

Toen ik 12 jaar was zijn mijn ouders gescheiden. Die scheiding verliep niet zonder slag of stoot. De jaren voordien was er veel spanning in huis. Ik voelde in die periode een soort triestheid en zwaarte. Ik vertelde erover tegen een goede vriendin in het zesde leerjaar, maar ze was te jong om me te begrijpen. In haar gezin waren er niet zulke problemen en ze was een onbezorgd kind. Verder sprak ik er met niemand over. De scheiding heeft een grote impact gehad op mijn vertrouwen in relaties. Ik ontwikkelde het idee dat ik perfect moest zijn om niet verlaten worden.

De zaadjes van deze overtuiging werden vermoedelijk al vroeger gepland, maar groeiden door de scheiding. Een van die zaadjes was mijn papa. Hij was sterk gefocust op presteren. Goede cijfers halen op school en presteren in de sport waren heel belangrijk voor hem. Niet alleen voor mij en mijn zus, maar ook voor hem zelf. Hij legde zichzelf veel druk op en was perfectionistisch en hardwerkend. Op momenten kon hij warm zijn, maar op andere momenten evengoed koud. Vermoedelijk ontstond daar het idee dat ik graag gezien werd als ik presteerde. Mijn vader heeft nooit expliciet druk op me uitgeoefend, maar doordat ik aan alles voelde dat prestaties belangrijk waren, trachtte ik aan de verwachtingen te voldoen. Mijn vader was ook erg trots op mijn prestaties, wat het idee versterkte dat ik graag gezien werd omdat ik presteerde.

Ook onderzoek toont aan dat een perfectionistische ouder samenhangt met perfectionisme bij jonge sporters (4).

Daarnaast was er nog mijn mama. Naast de warmte en ogenschijnlijk onvoorwaardelijke liefde die ik van haar kreeg, had ik bij haar vaak het gevoel dat het nooit goed genoeg was. Ik zeg dan ook bewust ogenschijnlijkonvoorwaardelijke liefde. Ze was erg mild als ik eens slechte cijfers had en verwachtte al helemaal niets in het zwemmen. En toch ervoer ik haar als veeleisend, vooral wat betreft het huishouden. Als mijn zus en ik twee dagen alleen waren geweest, maakten we het hele huis schoon. Maar toch vond ze altijd nog wel iets dat niet goed gedaan was. 

Het perfecte kind

Later werd me duidelijk dat de relatie met mijn moeder nog complexer in elkaar zat dan ik dacht. Ik heb haar niet als een emotioneel stabiel persoon ervaren. Vanuit mijn gevoeligheid ben ik me verantwoordelijk gaan voelen voor hoe zij zich voelde en begon ik emotioneel voor haar te zorgen. Hoe ik dat deed? Door het brave, perfecte kind te zijn en zelfs door het luisterend oor voor haar problemen te zijn. Zodra ik voelde dat ze iets niet fijn vond, paste ik me aan. Ik ontwikkelde voelsprieten waarmee ik aftastte wat ze wilde en stemde mijn gedrag daarop af. Ik wilde voorkomen dat ze teleurgesteld of verdrietig was en werd een echte pleaser. Als puber kwam ik nooit te laat thuis, om spanning te voorkomen. Ik leefde niet mijn eigen leven, maar het leven dat het voor haar gemakkelijker maakte. Constant liep ik op mijn tenen en probeerde ik aan haar verwachtingen te voldoen, steeds op mijn hoede voor kritiek of een teleurstelling in haar ogen. Je kunt je inbeelden dat mijn idee om perfect te moeten zijn hierdoor nogmaals door versterkt werd. 

Beschermingsmechanismen

Kenmerkend aan complex trauma is de constante stress die je ervaart. Van daaruit zijn er verschillende beschermingsmechanismen (zie figuur 1). De meeste mensen kennen vechten, vluchten en verlammen, maar aanpassen is een vierde strategie die minder bekend is (5). Bij trauma blijf je vastzitten in je beschermingsmechanismen, ook al is het initiële gevaar geweken. Heel lang heb ik daarom geleefd naar de verwachtingen van anderen. Heel lang heb ik geloofd dat ik niemand teleur mocht stellen. Heel lang heb ik in stress geleefd.

Vier beschermingsmechanismen bij stress

Figuur 1: Vier beschermingsmechanismen bij stress.

Waarom heeft je thuissituatie zo’n impact?

Je ouders zijn je eerste referentiepunt. Hoe je ouders je behandelen, projecteer je naar de buitenwereld. Je gelooft dat anderen ook zo denken en zullen handelen. Ik geloofde dus dat ik aan de verwachtingen van vrienden, leerkrachten en trainers moest voldoen om niet afgewezen te worden. Als kind ben je zeer afhankelijk van je ouders om te overleven. Letterlijk! Zonder hen heb je geen onderdak, eten of geld. Geen wonder dat het idee om hun liefde kwijt te raken zo’n stress met zich meebrengt. Het voelt enorm bedreigend, dus doe je er alles aan om hun liefde zeker te stellen. Mijn strategie was die van het perfecte kind. Het was mijn manier van ‘overleven’.

Ik ben me er maar al te zeer van bewust dat zowel mijn mama als mijn papa dit nooit zo bedoeld hebben. Dat ze hun eigen verleden hebben waardoor deze gedragingen zijn ontstaan. Desalniettemin is dit wel hoe ik het beleefd heb en is het de vermoedelijke bron geweest van mijn stress en faalangst in het zwemmen.

De 20-jarige voetballer

Een ander voorbeeld komt uit mijn praktijk. Sep, een voetballer van 20 jaar, klopt bij me aan omdat hij aan zijn zelfvertrouwen wil werken. Hij durft niet aan te vallen of risico’s te nemen, uit angst om fouten te maken. Zodra hij een fout maakt, is hij hard voor zichzelf en daalt zijn niveau zienderogen. Als ik vraag wanneer hij er last van begon te krijgen, vertelt hij over zijn laatste twee jaar in een Italiaanse ploeg. 

Hij verhuisde al op jonge leeftijd alleen naar Italië. In die twee jaren werd hij door de coach en het management veel onder druk gezet. ‘Als je nog zoveel fouten maakt, verlies je je contract!’ was een van de vele uitspraken die bleven hangen. Hij werd geregeld bij het management geroepen om zich te verantwoorden. De club geloofde dat ze spelers konden motiveren door hen strenger te controleren, angst in te boezemen en zich schuldig te laten voelen. Hoe meer druk ze echter op Sep legden, des te onzekerder hij werd en des te slechter hij ging spelen.

Bij medespelers kon hij niet terecht. Binnen de club heerste een competitieve sfeer. De coach geloofde dat hij de spelers beter zou maken door de onderlinge competitie te versterken. In realiteit creëerde hij een cultuur waarin angst om fouten te maken ontstond. Aan de buitenkant leek het alsof de spelers goed met elkaar overweg konden, maar onderhuids was er veel rivaliteit, jaloezie en pestgedrag.

Als je als jonge gast twee jaar lang dag in dag uit in zo’n omgeving leeft, dan laat dat zijn sporen na. Je begint te twijfelen aan jezelf, ziet niet meer in dat de omgeving toxisch is. Je gelooft dat je zelf tekortschiet, dat je niet met de druk om kunt gaan en dat je niet goed genoeg bent. Je legt immens veel druk op jezelf om geen fouten te maken, want alleen als je iedere keer de perfecte wedstrijd speelt, mag je blijven of word je in het team opgesteld. Die overtuiging was er zo diep ingestampt, dat hij die meenam naar zijn volgende ploeg. Ook al was de sfeer daar totaal anders, toch bleef het onveilig aanvoelen.

Door de gesprekken die we hadden en de emotionele verwerking van deze jaren kon hij geleidelijk de overtuiging los laten dat hij perfect moest spelen om goed genoeg te zijn. Hij kon eindelijk de druk los laten en vrijer spelen, durfde weer aanvallend te spelen en risico’s te nemen en kon weer op zijn niveau (en zelfs beter) presteren.

Is het altijd zo complex?

De bron van prestatiedruk hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn.

De oorzaak kan evengoed liggen bij een reeks tegenvallende prestaties, die sporters doen twijfelen over hun eigen kunnen.

Een goede manier om de bron te ontdekken is vragen wanneer de problemen ontstaan zijn. Was de sporter voor deze periode zelfzeker en had hij weinig last van stress, dan is de kans groot dat deze periode in zijn sportcarrière de oorzaak is. Heeft hij altijd al een minderwaardigheidsgevoel gehad, of had hij er al erg vroeg last van, dan mag je veronderstellen dat er iets uit de kindertijd meespeelt. Niemand wordt geboren met weinig zelfvertrouwen. Je mag ervan uitgaan dat bepaalde levenservaringen de overtuiging minder te zijn en zich te moeten bewijzen hebben gevoed. 

Geen steun

Kenmerkend aan trauma is dat het niet noodzakelijk gaat om wat je hebt meegemaakt, maar vooral dat je alleen was in datgene wat gebeurde. Je had geen steun, net zoals de voetballer in Italië en net zoals ik in mijn jeugd. Daarnaast hoeft het ook niet over specifieke gebeurtenissen te gaan, zoals veel ruzies thuis, maar kan het evengoed gaan over het ontbreken van gebeurtenissen. Zo kun je als kind niets tekort zijn gekomen op materieel vlak, maar kreeg je niet de warmte, liefde of aandacht die je nodig had. Niet vervulde behoeften hebben een even grote impact als negatieve gebeurtenissen. De vraag is dus niet altijd ‘Wat is je overkomen?’, maar evengoed ‘Wat is je niet overkomen?’.

Tweeledige aanpak

In mijn praktijk geloof ik in een tweeledige aanpak. Enerzijds is het belangrijk om vaardigheden aan te leren om met de stress om te gaan en zelfvertrouwen op te bouwen. Dit helpt de sporter op korte termijn om ontspannen aan de start te staan en opnieuw succeservaringen op te bouwen. Anderzijds is het onderzoeken van de oorzaken en het verwerken daarvan cruciaal om duurzame verandering te krijgen en de kans op terugvallen te verkleinen. Het is belangrijk om de bron zo aan te pakken dat het zelfvertrouwen op funderingen staat in plaats van op los zand.

Wat kun je hiermee in de praktijk?

Ik geloof dat kennis en inzicht in deze materie binnen de sport voor een belangrijke shift in het denken van trainers, management, fysiotherapeuten enz. kan zorgen. Door bewustzijn te creëren, kun je de sporter echt helpen met zijn faalangst, in plaats van machteloos te moeten toekijken, of de sporter op alle mogelijke manier te dwingen om anders naar de zaak te kijken. Je kunt enerzijds gericht doorverwijzen en anderzijds zijn er een heleboel praktische handvaten om de sporter te helpen om te gaan met de stress en druk.

 

Mentale weerbaarheid

Figuur 2: Zes stappen naar mentale weerbaarheid.

  

Boek

Ik heb om die reden het boek ‘Prestatiedruk’ geschreven. Het bestaat uit drie delen. In het eerste deel ontdek je de concrete en praktisch toepasbare vaardigheden om met stress om te gaan. Daarin leer ik je aan de hand van zes stappen mentale weerbaarheid te ontwikkelen. Dat kan zowel bij jezelf als bij de sporters die je begeleidt.

Wil je daarnaast ook meer inzicht krijgen in de verschillende oorzaken van stress en faalangst aan de hand van meerdere praktijkvoorbeelden? Wil je meer leren over trauma en traumaverwerking en lezen hoe ik sporters op dat gebied vooruit help? Dan zijn deel II en III van mijn boek absoluut iets voor jou.

Gezond Sporten lezers krijgen 25% korting op de online cursus Presteren onder druk, die wetenschappelijk onderbouwde technieken en bewezen effectieve strategieën biedt om te leren presteren onder de meest stressvolle omstandigheden. De cursus is op elk gewenst moment te volgen, waar je ook bent. Je korting kan je claimen op https://mindset.plugandpay.nl/checkout/presteren-onder-druk/?discount_code=GEZONDSPORTEN. Actie geldig tot 31 januari 2024.

 

[Dit artikel verscheen in SPORTgericht, het vakblad voor Specialisten in Beweging, nummer 6-2023, pagina 24 t/m 27. Zie voor meer informatie https://sport-gericht.nl/gezond-sporten.]

  

Vind een expert

  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Diëtist en Gedrags- & Mindsetspecialist

    Lieselot Wouters

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Dorien Meeusen

    Sportdiëtist
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Trees Dooms

  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Willy Coosemans

  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Huisarts, Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Marc Schiltz

  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Karel Pardaens

  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Johan Roeykens

  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • BVBA Samcon

  • Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Sofie Decamps

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Sportieq vzw - Gezond Sporten

  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts

Gerelateerde items

Kinderen en jongeren_sporthethiek.png

Hoe kijken kinderen en jongeren naar een veilig sportklimaat?

Sporter Blog Ethiek
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Sportpsychologie
OS Mentaal_blog Tine.png

Mentaal sterk staan en psychologische voorbereiding op het leveren van topprestaties

Sporter Blog Sportpsychologie
Sluiten