Is lichaamsbeweging een alternatief voor antidepressiva?

Is lichaamsbeweging een alternatief voor antidepressiva?

Gezond Sporten is een multidisciplinaire vereniging die zoveel mogelijk (para)medische professionals uit de sportgeneeskunde in de brede zin van het woord wil samenbrengen om gezond sporten in Vlaanderen wetenschappelijk verantwoord te promoten. Wij staan zowel open voor verenigingen als voor sportmedische professionals die zich op individuele basis willen engageren binnen Gezond Sporten.
Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Podcast Gezond Sporten Gezond Sporten

Er bestaat een doeltreffend, goedkoop en veilig alternatief voor antidepressiva, en het heet lichaamsbeweging. Psychologe Kirsten Plessers en bewegingspsycholoog Cedric Arijs over hoe beweging ingezet kan worden bij de preventie en behandeling van depressie.

Kirsten Plessers heeft twintig jaar ervaring als psycholoog en gedragstherapeut. In haar therapieën ondervond ze dat beweging enorm kan bijdragen aan een grotere mentale veerkracht. Die inzichten bundelde ze in haar boek Psycholopen, over de mentale voordelen van lopen en wandelen. 

Cedric Arijs is sport- en bewegingspsycholoog. Hij helpt zijn patiënten om meer te bewegen en zo gezond te blijven, fysiek en mentaal.

  

Wat is depressie?

Plessers: ‘Depressie is een stoornis gekenmerkt door onder meer een sombere stemming en een verminderde interesse in activiteiten waar de patiënt voorheen wel veel voldoening uit haalde. We spreken van een depressie wanneer iemand zich minstens twee weken en het grootste deel van de dag neerslachtig voelt. Er kunnen nog hele reeks andere klachten optreden, zoals vermoeidheid, slaapproblemen, besluiteloosheid, futloosheid, gevoelens van waardeloosheid, hopeloosheid, wanhoop, schuld, en zelfs gedachten aan de dood. Iemand met een depressie ervaart vaak ook lichamelijk klachten, zoals rugpijn, oorsuizen of spijsverteringsproblemen.’

 

Hoe ontstaat een depressie?

Plessers: ‘We kunnen een depressie ook omschrijven als een ernstig verstoord evenwicht tussen draaglast en draagkracht. We zijn allemaal onderhevig aan een zekere draaglast: werk, stress of impactvolle gebeurtenissen bijvoorbeeld. Die draaglast compenseren we met onze draagkracht: onze algemene fysieke, mentale en sociale gezondheid, en ervaringen waar we voldoening uit halen. De draagkracht moet de draaglast minstens compenseren. Mensen met een depressie hebben het gevoel dat ze de controle over die balans kwijt zijn.’

Arijs: ‘Er spelen meerdere factoren een rol bij het ontstaan: biologische en erfelijke factoren, maar ook persoonlijkheidskenmerken en een persoonlijke voorgeschiedenis, zoals traumatiserende gebeurtenissen. Wie eenmaal een depressieve episode heeft doorgemaakt, loopt een verhoogd risico om er nog eens een te krijgen.’

 

Hoe vaak komt een depressie voor?

Plessers: ‘Er circuleren verschillende cijfers. Het is afhankelijk van welke criteria gehanteerd worden. Volgens recente cijfers kampt zes procent van de Belgen met een depressie.’

 

Hoe wordt een depressie nu behandeld?

Arijs: ‘De gouden standaard is een combinatie van psychotherapie en antidepressiva. In België helt de balans naar de antidepressiva, terwijl ze niet altijd nodig zijn. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat zowel artsen als patiënten graag “iets” als voorschrift willen. Hoewel lichaamsbeweging langzaamaan erkenning krijgt, wordt het nog niet vaak aangeboden als behandeling. Sommige artsen en patiënten hebben het moeilijk om lichaamsbeweging te zien als een vorm van behandeling.’

 

Wat kan lichaamsbeweging betekenen in de preventie of behandeling van depressie?

Plessers: ‘Wetenschappelijke studies tonen aan dat fysieke activiteit een preventief effect heeft. Lichaamsbeweging vermindert het risico op depressie met zestien procent. In een grootschalige studie waarbij deelnemers elf jaar lang werden gevolgd, stelden onderzoekers zelfs vast dat één uur lichaamsbeweging per week al het risico op een depressie doet verminderen. Nog beter is de algemene gezondheidsrichtlijn van minstens honderdvijftig minuten matig intensieve inspanning per week.’ 

 

Hoe kan je als arts een patiënt overtuigen om geen pil maar beweging als medicijn voor te schrijven?

Plessers: ‘Maak de patiënt duidelijk dat hij of zij dankzij lichaamsbeweging de regie over zijn of haar lichaam kan terugwinnen. Als patiënten ook na de therapie blijven bewegen, dan verlaag je de kans dat je langer afhankelijk blijft van hulpverleners.’ 

Arijs: ‘Medicatie kan helpen, maar het is geen duurzame oplossing. Eens je het pilletje wegneemt, kan een patiënt hervallen. Voor lichaamsbeweging is dat anders. Het is geen probleem om ook na de therapie te blijven bewegen, integendeel zelfs, wat de kans dat je hervalt verkleint.’

 

Over welke lichaamsbeweging spreken we dan?

Arijs: ‘Daarover zitten onderzoekers nog niet op één lijn. Aerobe lichaamsbeweging is het meest bestudeerd en dus wordt daar logischerwijs het meest over geschreven. Maar kleinere studies tonen aan dat bijvoorbeeld ook yoga en krachttraining een effect hebben. Het maakt dus waarschijnlijk niet uit welke lichaamsbeweging je doet. Ik raad daarom aan om vooral te doen waar je zelf zin in hebt. Wandelen, tuinieren, yoga, hardlopen of windsurfen, doe wat je graag doet. De lichaamsbeweging zou je niet mogen doen “omdat het moet van de dokter”, maar omdat je er ontzettend van geniet en het deugd doet.’

 

Wat doet lichaamsbeweging met onze hersenen?

Plessers: ‘Wanneer we bewegen, verandert de chemie van ons lichaam. Er komen stoffen vrij die een gunstig effect hebben op ons humeur en onze hersenen. BDNF of brain-derived neurotrophic factor speelt een cruciale rol. Het is moleculaire meststof voor ons brein omdat het zorgt voor de aanmaak van nieuwe hersencellen die onderling ook nog eens beter communiceren. We zien dat bij psychische aandoeningen bepaalde hersengebieden aan volume verliezen en dat ook de connectiviteit vermindert. Met wandelen en lopen kan je dat verval tegengaan en zelfs herstellen. Dat vind ik indrukwekkend. Het toont de plasticiteit van ons brein en hoeveel we zelf in handen hebben.’

 

Beweging verbetert ook nog eens de doorbloeding van de hersenen, wat de werking ervan verbetert. En er komen neurotransmitters zoals endorfine, dopamine en serotonine vrij. De meeste antidepressiva focussen zich op dezelfde neurotransmitters, maar via beweging komen ze op een natuurlijke manier vrij.

  

Arijs: ‘Bovenop de fysiologische effecten spelen ook sociale en psychologische factoren een rol. Door te bewegen zien patiënten een doel voor ogen en hebben ze het gevoel iets te bereiken. Het timmert aan hun zelfbeeld en geeft hen een meer positieve blik. Het regelt hun eetlust en slaapcyclus en leidt af van negatieve gedachten. Wie samen met anderen sport, heeft bovendien veel aan het sociaal contact. Iedereen kent het gelukzalige gevoel dat je ervaart na een deugddoende wandeling. Fysieke activiteit is ook een buffer voor heel wat nevenklachten van depressie. Lichaamsbeweging helpt bijvoorbeeld om futloosheid en  overgewicht aan te pakken.’

Plessers: ‘Lichaamsbeweging geeft je extra energie overdag en bevordert de slaap ‘s nachts. Die verbeterde algemene gezondheid werkt preventief tegen herval na een depressie.’ 

 

Is de kracht van lichaamsbeweging even groot als die van antidepressiva?

Arijs: ‘Uit de meest recente meta-analyse blijkt dat lichaamsbeweging op hetzelfde niveau kan staan als antidepressiva, maar bij lichaamsbeweging is er een grotere drop-out. Op dat vlak is er dus nog werk aan de winkel.’

 

Hoe begin je met bewegen als je futloos bent?

Plessers: ‘Voor de zwaarste vormen van depressie zijn antidepressiva zeker noodzakelijk, maar van zodra de meest ernstige klachten opgeklaard zijn, kan je proberen om lichaamsbeweging in te bouwen. Wacht niet op de dag dat de goesting er zal zijn, maar bouw stap voor stap op. Kleine beetjes helpen dan om jezelf in beweging te brengen. Tien minuten bewegen is beter dan niets. Elke beweging is winst. Leer genieten van lichaamsbeweging.’

 

Waaraan moet de lichaamsbeweging voldoen?

Arijs: ‘Dat is heel divers. Intensiever bewegen vinden heel wat mensen van nature onaangenaam, ondanks de positieve effecten die eraan gelinkt zijn. Om te voorkomen dat mensen hun goede voornemens om meer aan lichaamsbeweging te doen, niet te snel opgeven stem je de lichaamsbeweging het beste af op de persoonlijke voorkeur van de patiënt. Sommige patiënten bewegen liever in groep, anderen liever alleen. Sommige mensen gaan graag trainen in een fitness, voor andere is het een gruwel. In de natuur zijn heeft ook een aantoonbaar effect op het mentale welzijn, dus motiveer patiënten gerust aan om in een groene omgeving te bewegen.’

Plessers: ‘Grootste risico op een depressie is een vorige depressie. De kans op herval is dus groot. De patiënt moet zich de beweegmomenten daarom eigen kunnen maken. Hij of zij moet bewegen voor zichzelf, en het graag doen. Zoek dus iets wat je graag doet en wat je persoonlijk aanspreekt.’

 

Hoe bouw je lichaamsbeweging in je leven in?

Plessers: ‘Stel uitdagende maar haalbare doelen op. Maak daarbij het onderscheid tussen een waarde en een doel. Een doel is iets concreet, iets wat je wil bereiken en iets wat je op een gegeven moment wil afvinken - vijf kilometer kunnen lopen bijvoorbeeld. Een doel kan je motiveren, maar eens het doel bereikt is, dreigt er een leegte. Je kan je doelen verleggen, maar dat lukt niet eindeloos. Daarom moet het doel passen in wat je op lange termijn waardevol vindt: grenzen verkennen, sociale contacten leggen, een vaardigheid leren, gezond zijn…’

Arijs: ‘Ga op zoek naar een motiverende omgeving. Beweeg je liever in een vertrouwde omgeving, spreek dan met vrienden af om een (paar) keer per week te gaan wandelen. Ben je competitief ingesteld, sluit je dan aan bij een sportclub. Ben je een gezelschapsdier, volg dan groepslessen aan de sportschool. Ik vind trouwens dat clubs openlijker mogen communiceren over hun focus: ligt die op het competitieve, dan is dat prima, maar zeg dat dan ook. Zo vermijd je een drop-out van atleten die eerder voor hun plezier en de sociale contacten bij een club willen aansluiten.’ 

Plessers: ‘Maak een afspraak met jezelf. Bouw vaste beweegmomenten in. Zo maak je er een routine van. Plan desnoods een afspraak met jezelf in je agenda: woensdag om 13u ga ik zwemmen.’

Arijs: ‘Zoeken naar naar leermomenten of nieuwe vaardigheden levert enorm veel voldoening op. Dat wil niet zeggen dat je steeds competitiever moet worden. Blijf wel nieuwsgierig en hou een open blik. Ben je het lopen beu maar wil je nu wandelen, doe dat dan. Wil je een andere omgeving opzoeken om te sporten, dan ook.’

 

Vind een expert

  • John Roosen

    Cardioloog
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • An Konings

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Trees Dooms

  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Plessers

  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • jana stevens

    Podoloog
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Ann Gillis

  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Erik Van Lierde

  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Willy Coosemans

  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Jempi Wilssens

  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Gezond Sporten
Mentaal welzijn topsportes.png

Mentaal welzijn bij topsporters komt niet vanzelf

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Podcast Gezond Sporten Gezond Sporten
Gezond Sporten
MEMORANDUM Gezond en ethisch sporten.png

Onze 10 pijlers voor een veilige en verantwoorde sportomgeving

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten ICES Gezond Sporten
Sluiten