Sportgeneeskunde
Een andere kijk op je lichaam en hoe je lichaam reageert
Sporter Blog Sportgeneeskunde SportmedischOsteopaat Jöry Pauwels vertelt over je lichaam als functioneel geheel en legt uit hoe je dit toepast in je training en herstelschema.
Als sporter ondervind je vaak dat je lichaam een geheel is, vooraleer je dit beseft. Vaak komen letsels als een domino-effect door je lichaam of blijven letsels hardnekkig aanwezig en krijg je als sporter het nieuws dat je niet graag hoort; je dient je training te staken of worst case te stoppen met je passie.
Gelukkig kan je als goed begeleidde sporter terugvallen op een vangnet van experts, maar om de linken te leggen tussen de disciplines en binnen je lichaam, ben je zelf de best geplaatste persoon.
Dit inzicht sluit naadloos aan bij het principe dat je jezelf geneest. Je (para-)medische entourage is er om je in dit proces te ondersteunen en samen te werken met je lichaam en je zelf herstellend vermogen. Als sporter dien je optimaal gebruik te maken van dit inzicht omdat je je lichaam constant uitdaagt en het zelf herstellend vermogen soms tot het uiterste drijft en zelfs overschrijdt. Als topsporter dien je soms beschermd te worden voor je eigen passie.
Pas dit inzicht toe op een letsel dat je in je carrière bent tegengekomen en kader het in je lichaam als een geheel. Hiervoor kan je vertrekken van een mechanische manier van denken, maar je kan ook andere manieren van linken gebruiken. Bijvoorbeeld kan je vertrekken van een biochemisch perspectief, bloedvoorziening, ademhaling, neurologisch of zelfs een biopsychosociaal model. Elk van deze denkwijzen van linken werken samen en in een cascade systeem.
De mechanische manier van denken is zeer toegankelijk. Stel dat je je enkel verzwikt en dit letsel een blokkade in je enkel gewricht veroorzaakt. Je enkel kent geen volledige beweging meer. Als sporter gebruik je je lichaam echter volledig en gaat je lichaam zoeken naar compensatiemechanismen. Zo lang je lichaam kan compenseren ben je klachtenvrij, maar je kan de compensaties makkelijk zelf opsporen, bijvoorbeeld onder de vorm van een spier of spiergroep die langer stijver of gespannen aanvoelt of een bindweefsel structuur die anders aanvoelt.
Wanneer je lichaam niet meer kan compenseren ontwikkel je een klacht. Probeer deze klacht te zien als een compensatiemechanisme en niet zoals sporters vaak doen als een tegenstander. Dit vergt een andere manier van denken, maar hiermee begrijp je waarom je lichaam bijvoorbeeld koorts maakt of een ontsteking gaat initialiseren. Een ontsteking is een eerste fase van een genezingsproces en dus iets wat je lichaam zelf instelt om te genezen. Je merkt dit na een zware inspanning, waarna je lichaam aan herstel begint.
Met dit inzicht begrijp je dat in het voorbeeld van de verzwikte enkel je lichaam mogelijk een ontsteking van de omliggende structuren gaat instellen om deze structuren te helpen bij het compenseren. Je enkel en voet bestaan uit vele kleine en grotere gewrichten en als een domino systeem kan het ene gewricht proberen te compenseren voor het naburige, tot dit gewricht op haar beurt blokkeert. Zo begrijp je waarom klachten soms uitbreiden als een rimpel in het water.
Vaak kent het lichaam veelvoorkomende compensatie patronen, deze kan je zien als een oorzaak-gevolg keten. Deze kan zowel richting het centrum van je lichaam gaan of meer naar de periferie, zodoende kan je deze betitelen als een stijgende of dalende oorzaak-gevolg keten.
Vanuit een geblokkeerde enkel kan zo bijvoorbeeld bij een dalende oorzaak-gevolg keten je voetboog betrokken raken als compensatie, wat kan leiden tot hielspoor. De weke delen onder de voetboog proberen halsstarrig te compenseren voor de veranderingen in je voetboog. Wanneer je op snijzaal je weke delen onder de voet volgt, stoppen deze niet ter hoogte van je hiel maar lopen door in je achillespees, kuitspier, bilspier en onderrug. Dit is een voorbeeld van een stijgende oorzaak gevolg keten. Met dit inzicht begrijp je ook dat een hielspoor zonder spierknooppunten in je kuit of bil zelden zal voorkomen. Je weet nu ook dat je bij een steeds terugkerend letsel in je hamstrings, de hele keten dient te betrekken in je redenering en therapie. Je ziet ook in dat je om bijvoorbeeld klauwtenen te verhelpen je niet enkel naar je podoloog dient te gaan, maar je hele (para-)medische netwerkt dient te betrekken om de hele keten vrij te maken en te houden.
De aangehaalde keten is een voorbeeld en kan tot in detail uitgerold worden met inbegrip van bijvoorbeeld rotaties van je onderbeen, waarbij er torsie in je knie kan ontstaan en je een kniepees letsel begrijpt of meniscus problematiek. Eens je deze manier van denken onder de knie hebt kan je als sporter meer linken leggen en je genezing optimaal sturen met je (para-)medische entourage. Je kan deze inzichten ook mooi toepassen in je training schemata.
Take home message
Leer je lichaam als een functioneel geheel zien en pas dit toe in je training en herstel schemata.
Ik hoop dat je met deze inzichten aan de slag kan en alvast veel sport en herstel plezier!