Commotie rond commotio

Commotie rond commotio

Dr Van Oostveldt studeerde in 2015 af als sportarts aan de KULeuven. Ze doet sinds 2017 de medische permanentie voor de European Open tennis, was gedurende twee jaar teamarts van een procontinentale wielerploeg en is teamarts van de nationale hockey teams (zo stond ze de Red Lions bij die in Tokyo 2020 goud wonnen). Intussen heeft ze vooral ervaring als team arts, adviserend arts voor (inter)nationale federaties en commissies en verzorgt ze op evenementen de medische sideline preparedness. Door de jaren heen mocht ze nog enkele leuke sportdisciplines aan haar palmares toevoegen: gymfed, rbfa wU16, volleybal, danssport, skate, motorsport. Zelf is ze altijd een fervente sportster geweest in allerlei sportdisciplines
Sporter Blog Sportgeneeskunde EHBO Sportmedisch

Slagen op het hoofd tijdens gevechtsporten, een kopduel in een voetbalwedstrijd en een val op het hoofd bij het skaten. Allemaal situaties met een impact op het hoofd die geregeld kunnen voorkomen in de sport en die mogelijks een hersenletsel tot gevolg kunnen hebben (hersenschudding of zelfs hersenbloedingen). Zo'n blessure is moeilijker te evalueren aangezien ze niet altijd uitwendig zichtbaar is en zich soms pas dagen later manifesteert, maar is wel van groot belang tijdig te herkennen! Sportarts Katja Van Oostveldt vertelt je alles wat je moet weten over hersenschuddingen in de sport en hoe je ze moet herkennen en aanpakken. 

Traumatische hersenletsels in de sport zorgen nog te vaak voor onduidelijkheid omtrent aanpak en sportparticipatie. Een hersenschudding, commotio cerebri genaamd, is immers niet zo eenvoudig te documenteren als een spierblessure waarvoor je beeldvorming kan doen en zo kan inschatten hoe snel iemand terug kan keren naar zijn sportactiviteiten na het oplopen van bijvoorbeeld een spierscheur.

Een hersenschudding wordt gedefinieerd als een complex pathofysiologisch proces in de hersenen veroorzaakt door traumatische biomechanische krachten. Bijvoorbeeld een directe of indirecte klap op het hoofd, nek of een ander lichaamsdeel met een impulskracht die naar het hoofd wordt doorgegeven. 

Er is niet altijd een structureel letsel dan wel eerder een functionele verstoring. Bij het maken van beeldvormig wordt er immers meestal niets gevonden.  

Sport-Related Concussion (SRT)

Meestal is er sprake van vlot herstel binnen de 30 dagen, maar helaas kunnen bij 10-20% van de gevallen de klachten langer dan 3 maanden aanhouden.

Aanpak: Recognize & Remove en … MONITOR!

Recognize

Eerst en vooral is het belangrijk om een impact waarbij een hersenschudding kan optreden te herkennen. Een open wonde in het gelaat of op het hoofd is altijd verdacht voor een bijkomend hersentrauma, alsook bij een dentaal trauma of wanneer iemand consulteert met een pijnlijke knie of enkel na het vallen van de trap. Maar al te vaak wordt er gezorgd voor de bloedende verwondingen, de tanden en de verzwikte enkel of knie en laat verdere neurocognitieve evaluatie van een eventueel hersenletsel te wensen over.

Er bestaan tools zoals onder andere de ‘SCAT5 immediate or ‘on-field’ assessment’ waarmee aan de hand van observatie, bevraging en testing een eerste inschatting kan gemaakt worden van eventueel gevaar. 

Remove

Bij een afwijkend ‘on-field’ assessment is het van belang de atleet aan de kant te houden.

Het ‘off-field’ luik van de SCAT5 kan dan verder doorgenomen worden om een grondigere inschatting te maken van de impact van het trauma. Deze omvat een symptoom score, een cognitieve screening, een neurologische testing en maakt een inschatting van de geheugenfuncties.

Een SCAT5 test omvat een paar testen die door sommigen in niet geblesseerde toestand ook al moeilijk kunnen zijn. Vandaar het belang om een baseline testing te doen aan het begin van het seizoen of bij intake, zodat de resultaten bij blessure vergeleken kunnen worden met wat de atleet anders presteert op deze test. 

Monitor

Na het herkennen en het verwijderen van de speler uit de competitie of training volgt de opvolging. De symptomen zijn dynamisch en kunnen veranderen in verloop van tijd. Soms ‘for better’ maar ook soms ‘for worse’. De eerste 6u na een hoofdblessure is het noodzakelijk het slachtoffer om het uur te revalueren. Valt het trauma dus laat op de dag wil dat zelfs zeggen dat er een wekprotocol gehanteerd dient te worden. Men dient het slachtoffer om het uur te wekken om na te gaan of deze niet stilaan in een coma aan het belanden is door intracraniële zwelling of bloeding. Net zoals bij een verzwikte enkel kan zwelling zich meteen manifesteren of soms pas de dag nadien. Het nadeel van zwelling van onze hersenen is dat deze niet visueel te beoordelen is. Zo kan het voorkomen dat een atleet meteen na impact geen afwijkingen scoort op zijn evaluatie, maar na enkele uren toch plots achteruit kan gaan. Spraakverwarring, braken, verwardheid, visus vermindering, uitstralende pijn, tintelingen of verlammingsverschijnselen zijn dan rode vlaggen waarmee men meteen naar spoed dient te verwijzen.

Wanneer deze symptomen pas later ontstaan kunnen ze teken zijn van een eventuele hersenbloeding of overdruk in de schedel door toenemende zwelling. Onze schedel geeft immers niet mee en maakt dat bij inwendige zwelling van het hersenweefsel structuren kunnen verdrukt of geplet worden met alle noodlottige gevolgen vandien. Deze verschijnselen vereisen dringende hulp en zijn levensbedreigend!

Return To Sport

Iedereen wil zo snel mogelijk na een hersentrauma terug aan het sporten, want je ziet er toch niets van en bij een lichte hersenschudding zijn de klachten in rust vaak snel opgelost. Maar LET OP! Gezien de complexiteit van hersentrauma en mede door de onvoorspelbaarheid en schommelingen in symptomatologie, is het van uiterst belang een graduele ‘return to sport’ te hanteren onder toezicht van een arts die hiermee vertrouwd is. Te vaak hoor ik sporters in hun anamnese bij bevraging van de voorgeschiedenis melden dat ze ooit na een slag op het hoofd zich snel beter voelde, maar toch nog wel regelmatig bij lang lezen, studeren, computerwerk of een rustige inspanning hoofdpijn hebben. Een paracetamol is dan een eenvoudige oplossing, maar in feite is dit gewoon het handelsmerk van onze grijze massa die meer hersteltijd vraagt.

Voorkomen beter dan genezen

Na een hersentrauma kunnen aandachtsproblemen, problemen met informatieverwerking, vertraagde reactiesnelheid en geheugenverlies persisteren. Het belang van herkennen en correct behandelen is aldus een noodzaak, maar garandeert niet altijd succes. Ondanks voldoende rust kan iemand alsnog een hele tijd gevoelig blijven voor hoofdpijn bij prikkels. Voorkomen is dus de boodschap.

Repetitieve hersentraumata kunnen tot latere neurologische afwijkingen lijden zoals dementie en CTE (chronische traumatische encefalopathie).

Wereldwijd zet men de laatste jaren in op ’brain health’ en dat is in België niet anders. Richtlijnen en protocollen zijn volop in ontwikkeling alsook het wetenschappelijk onderzoek naar de pathofysiologie. Zo is Gezond Sporten samen met het Centrum Ethiek in de Sport (ICES) en het Vechtsportplatform (RVSP) een project gestart rond "Impact op het hoofd", met als doel beschikbare informatie omtrent een impact op het hoofd praktisch ter beschikking te stellen. 

Meer info over het 'Impact op het hoofd project'

Take home message

Recognize & Remove & Monitor: na een impact op het hoofd moet je de speler van het veld verwijderen (remove) en de SCAT5-evaluatie uitvoeren, als deze afwijkend is moet je er een arts bij halen, naar de huisarts van wacht gaan of naar het spoed als er geen arts beschikbaar is.

Een hoofdimpact kan aanleiding geven tot een ernstig, en potentieel fataal, hersenletsel.  Er moet ingezet worden op het herkennen van een hersentrauma en het daarbij horend correct handelen. Atleten alsook teamgenoten en entourage moeten opgeleid worden om een hersenschudding te kunnen herkennen en benaderen. Sporters met een mogelijke hersenschudding moeten de activiteit onmiddellijk stopzetten en van het sportterrein gehaald worden ter evaluatie en follow-up door een arts of para-medic die vertrouwd is met de nodige evaluatie protocols.

Vind een expert

  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Luc Roland

    Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Erik Van Lierde

  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Peter Plessers

  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Johan Roeykens

  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Jempi Wilssens

  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Ann Gillis

  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Willy Coosemans

  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Johan Wens

    Huisarts

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Lies

Pubalgie, what’s in the name?

Sporter Blog Voetbal Sportmedisch Sportgeneeskunde
Sportgeneeskunde
Hamstringblessures

Een hamstringblessure? Nooit eenvoudig!

Sporter Blog Voetbal Sportmedisch Sportgeneeskunde
Sluiten