Fysieke profilering bij voetballers

Fysieke profilering bij voetballers

Maarten Lievens is Master in de Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen (UGent). Hij is sinds 2015 inspanningsfysioloog in het Centrum voor Sportgeneeskunde (UZ Gent). Daar begeleidt hij verschillende populaties: van elite, competitieve en recreatieve atleten tot de revalidatie van patiënten, met specialisatie in het analyseren van inspanningstests en het opstellen van trainingsprogramma’s. Binnen de onderzoeksgroep inspanningsfysiologie aan de UGent voert hij onderzoek naar praktijkgerichte topics in voetbal (hydratatie, plyometrietraining) en wielrennen (het critical power model). Sinds 2018 is hij verantwoordelijk voor de sportwetenschappelijke ondersteuning van het U21 team van SV Zulte Waregem.
Sporter Sportprofessional Blog Training Voetbal Training

De huidige voetbaljaargang loopt nog op zijn laatste benen maar de voorbereiding op volgend seizoen is bij onze Belgische voetbalclubs al volop aan de gang. Eén van de eerste zaken die steevast op de planning staan, zijn de medische en conditionele screenings. Inspanningsfysioloog Maarten Lieven verzorgt samen met zijn collega's van het Centrum voor Sportgeneeskunde van het UZ Gent deze screenings voor o.a. KAA Gent, RSC Anderlecht en SV Zulte Waregem. Maar waarom zijn deze evaluaties nu eigenlijk belangrijk?

Globaal kunnen we de screening opsplitsen in een uitgebreide medische check-up (o.a. screening van het hart en van de blessuregevoeligheid) en het in kaart brengen van de fysieke eigenschappen die nodig zijn om succesvol te zijn in voetbal. Als inspanningsfysioloog ben ik verantwoordelijk voor dit tweede luik en probeer ik hieronder te schetsen hoe dit concreet in zijn werk gaat.

Er zijn verschillende redenen om een conditioneel profiel op te stellen (Figuur 1):

  1. Het geeft ons een objectieve evaluatie van de fysieke eigenschappen
  2. Het zorgt voor de kennis om de trainingsprikkels te individualiseren
  3. De fysieke ontwikkeling van de atleet kan correct worden opgevolgd

Redenen opstellen conditioneel profiel
Figuur 1. Redenen om een conditioneel profiel op te stellen: objectieve evaluatie, individuele trainingssturing en opvolging fysieke ontwikkeling.

 

Profiel van de sport

Het heeft uiteraard pas zin om een conditioneel profiel op te stellen wanneer we beschikken over een uitgebalanceerd testprotocol dat de belangrijkste fysieke eigenschappen van voetballers in kaart kan brengen. Hiervoor is het in de eerste plaats belangrijk om het profiel van de sport te analyseren: wat is de duur van de inspanning, hoeveel wordt er gelopen, aan welke intensiteit, welke verschillende acties worden ondernomen, enz. Tabel 1 geeft een bondig overzicht van het activiteitenprofiel en de fysiologische belasting van een wedstrijd.

Tabel 1. Activiteitenprofiel en fysiologische belasting.
Activiteitenprofiel en fysiologische belasting

Uit de duur van de inspanning, de totale afgelegde afstand en de algemene fysiologische respons blijkt dat het grootste deel van de energielevering aëroob gebeurt. De sprintafstand, sprongen en tackles wijzen daarnaast op een belangrijke rol van de anaërobe (onmiddellijke) energielevering bij de wedstrijdbepalende acties. De exacte eisen van het spel zijn daarnaast uiteraard afhankelijk van de positie op het veld, het spelsysteem, de sterkte van de tegenstander en de wedstrijdsituatie.

 

Profiel van de sporter

Nu we weten wat een voetballer moet presteren, kunnen we een testbatterij opstellen. Deze bestaat uit een luik antropometrie, een progressieve looptest tot uitputting en explosiviteitstesten. Doorheen de jaren stelden we een zeer uitgebreide database op van meer dan 1000 eerste klasse voetballers. Deze data gebruiken we om de fysieke kwaliteiten van de geteste spelers - rekening houdend met hun positie - te evalueren (Figuur 2).  Door te investeren in een conditionele screening krijgt de staf van het team meteen een goed beeld van de fysieke mogelijkheden van de speler, zelfs wanneer deze nog geen stap op het veld heeft gezet. Aangezien de fysieke eisen van de sport de laatste jaren voortdurend toenemen, hoeft het niet te verbazen dat voor het aanwerven van nieuwe spelers deze testen onmisbaar zijn geworden.

Positie specifieke evaluatie fysieke eigenschappen
Figuur 2. Positie specifieke evaluatie van de fysieke eigenschappen.

Antropometrie: de lichaamsafmetingen (lengte, gewicht, vetgehalte) verschillen vaak sterk tussen verschillende sporttakken. Denk maar aan de ranke marathonlopers versus de gespierde gewichtheffers. Maar ook binnen dezelfde sporttak zien we vaak sterke verschillen omdat deze op de één of andere manier de prestatie gaan bevoordelen. Een doelman die een doelvlak van 7,32m x 2,44m moet verdedigen heeft baat bij een groot gestalte, een flankspeler kan dan weer voordeel halen uit een kleiner gestalte die zorgt voor een betere wendbaarheid.

Progressieve looptest: de maximaal behaalde loopsnelheid en zuurstofopname tijdens de test geven een goed beeld van het uithoudingsvermogen van onze sporter. Daarnaast nemen we tijdens de test een bloedstaal af om de lactaatconcentratie te bepalen en zo een uitgebreide analyse te maken van de basisconditie (aërobe drempel) en de intensieve uithouding (anaërobe drempel) (Figuur 2). Zo kunnen de trainingsrichtlijnen verder geoptimaliseerd worden. Middenvelders en flankspelers leggen bijvoorbeeld meer afstand af aan hoge intensiteit dan spelers op de andere posities en zijn dus gebaat bij een goed ontwikkeld uithoudingsvermogen.

Explosiviteitstesten: Aan de hand van sprint, wendbaarheid en diverse sprongtests wordt de explosiviteit van de spelers gemeten. Waar middenvelders over een groot uithoudingsvermogen moeten beschikken is het voor aanvallers cruciaal om net snel genoeg te kunnen reageren tijdens de eerste meters of met een snedige actie een speler uit te schakelen. Flankspelers met een gebrekkige explosiviteit zullen moeilijker voor gevaar kunnen zorgen ongeacht hun technische kwaliteiten.

 

Individualiseren training en opvolgen progressie

Door de trainingsprikkels af te stellen op het fysiologische profiel van de atleet – o.a. door rekening te houden met de individuele trainingszones (Figuur 3) – trachten we de progressie en evolutie van een atleet te maximaliseren (Tabel 2). Voor coaches binnen teamsporten is het niet eenvoudig om de trainingsbelasting af te stellen op het conditionele niveau van alle spelers. Sommige goed getrainde spelers zullen aan bepaalde oefeningen niet voldoende hebben om verder progressie te maken. Daarom zijn extra loopvormen, waarbij rekening kan gehouden worden met de individuele trainingszones, een goede aanvulling om aan de verschillende noden van de spelers te voldoen. 

Evaluatie uithoudingsvermogen en opstellen trainingszones
Figuur 3. Evaluatie van het uithoudingsvermogen en het opstellen van trainingszones.

Tabel 2. Evolutie van fysieke eigenschappen.
Evolutie fysieke eigenschappen

Succes in voetbal (of andere teamsporten) hangt uiteraard van meer factoren af dan deze fysieke cijfers. Maar het is wel zo dat wanneer twee teams over gelijkwaardige technische en tactische kwaliteiten beschikken het team met de beste fysieke paraatheid de speelintensiteit beter hoog zal kunnen houden en zo meer kans zal maken om de wedstrijd op het eind alsnog naar zich toe te trekken.

Vind een expert

  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • An Konings

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Ann Gillis

  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Willy Coosemans

  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Erik Van Lierde

  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • jana stevens

    Podoloog
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • BVBA Samcon

  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Training
Omslagfoto's artikels.png

Vermoeidheid en herstel in voetbal

Sporter Blog Voetbal Training Training
Sluiten