Nagenoeg alle tijd in de sportwereld wordt besteed aan het fysieke luik. Het mentale luik daarentegen wordt té vaak vergeten terwijl je mentale vorm even belangrijk is dan je fysieke. Sportpsycholoog Eva Maenhout vertelt je waarom.
Na 6 weken genoeg excuses gevonden te hebben om niet te moeten gaan lopen, hijs ik me uit de zetel en trek ik mijn nieuwe flashy loopschoenen aan. Off we go! Want ik heb zin gekregen om terug wat conditie te kweken, om hopelijk binnenkort het tennisseizoen aan te vatten. Wat mis ik dat spelletje! Nu we terug binnen afzienbare tijd kunnen sporten ‘zoals vroeger’, is het zaak toch wat voor te bereiden, niet? We moeten redenen blijven vinden om te hopen. Dus werken we aan ons vetpercentage, versterken we de spieren en laten we die zak chips weer even links liggen. Een gezond lichaam.
Vergeet je brein niet
Maar hoe bekomen we een gezonde geest? Veel sporters doen er alles aan om fysiek scherper te staan en trainen zich een breuk, doch vergeten dat ook een mentale optimale vorm even belangrijk is. Of veronderstellen dat dit eerder een kwestie van aanleg, ‘momentum’ of geluk is. We kunnen nochtans werk maken van een topfit brein. Bottomline: blijven zoeken naar connectie, betekenis, rust, slaap & fun.
Mentale vermoeidheid
Waarom moeten we investeren in ons brein? Uit onderzoek aan de Universiteit van Bologna blijkt dat mentaal vermoeide sporters een grotere kans hebben om blessures op te lopen en om verkeerde beslissingen te nemen in het heetst van de strijd. En na zoveel maanden competitie te moeten missen door de pandemie, is een blessure nu wel het laatste waar een sporter mee wil te maken krijgen. Maar ook omgekeerd: met een mentaal fris hoofd kan je de perceptie van vermoeidheid en inspanning verminderen met 12%, gewoon al door tijdens het sporten muziek op te zetten. Ook emoties en stress spelen hun rol: verkeren we in een aangename, licht positieve sfeer, dan presteren we beter. Te sterke (positieve of negatieve) emoties zorgen er daarentegen voor dat we niet meer zo goed kunnen nadenken, en daardoor foute keuzes riskeren te maken tijdens de wedstrijd.
Ga bewuster om met je energie
Ons brein heeft dus op tijd en stond rust nodig. Het verslindt immers energie. We leggen onszelf ook vaak op om te multitasken, bijvoorbeeld met een half oog de Zoom-meeting volgen terwijl we het Whatsapp-berichtje van ons moeder beantwoorden en gauw wat notities op het boodschappenlijstje maken. We dénken wel dat we kunnen multitasken. Maar afleidingen en taakwisselingen kosten een enorme hoeveelheid energie. En dan verwachten we dat onze sportprestatie vlekkeloos verloopt.
Over rust, recuperatie en balans
Check even bij jezelf. Hoe zit jouw balans tussen inspanning & ontspanning? Hoe heeft je levensstijl en gedrag invloed op je sportprestatie? Is er ruimte voor verbetering? In essentie is het belangrijk om tijdig onze batterijen op te laden, onze draagkracht te vergroten en onze draaglast te verminderen. Moeten we dan vooral meer slapen? Kwalitatieve slaap is alvast een basisvoorwaarde voor een goede balans, maar er zijn ook andere manieren van “rust” om aan onze recuperatie te werken. Digitale rust, om ons even te onttrekken aan de overprikkelende wereld. Creatieve “speel”tijd, waarin je spontaan, creatief en speels kunt zijn en nieuwe ervaringen kunt opdoen. Sociale recovery, even opnieuw connectie maken met de mensen die je een positief gevoel geven. Emotionele rust, de tijd nemen om intern te reflecteren en stil te staan bij gevoelens, gedachten en gewaarwordingen. Of eens puur relaxen, zonder enig doel. En verbinding maken met de omgeving, bijvoorbeeld genieten van de natuur om je heen. De Amerikaanse psychiater Daniel Siegel en leiderschapsexpert David Rock beschrijven deze 7 mentale activiteiten in hun “Healthy Mind Platter”.
Brengt dit ons er echt toe om top te presteren in onze sportcompetities binnenkort? Het plaveit alleszins de weg naar een topfit brein. De mentale technieken die nodig zijn om tijdens de wedstrijd die misser te deleten in je hoofd of om koelbloedig het matchpunt te winnen, lichten we volgende keer toe.
Nu eerst even het Whatsapp-berichtje van ons moeder beantwoorden, daarna digitale rust en morgen het loopparcours met 1 km verlengen. Als het niet sneeuwt.
