Depressie en burn-out voorkomen als topsporter

Depressie en burn-out voorkomen als topsporter

Gezond Sporten is een multidisciplinaire vereniging die zoveel mogelijk (para)medische professionals uit de sportgeneeskunde in de brede zin van het woord wil samenbrengen om gezond sporten in Vlaanderen wetenschappelijk verantwoord te promoten. Wij staan zowel open voor verenigingen als voor sportmedische professionals die zich op individuele basis willen engageren binnen Gezond Sporten.
Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Artikel Gezond Sporten Sportpsychologie Gezond Sporten

Tom Dumoulin, Naomi Osaka, Simone Biles… topsporters lijken vandaag openlijker te praten over mentale problemen. Wat kan een atleet doen om een burn-out of depressie voor te zijn? Sportpsycholoog Cedric Arijs somt enkele inzichten op.

Topsporters zijn fysieke supermensen, maar in hun hoofd zijn ze niet per definitie sterker dan een normale sterveling. Ook atleten kunnen mentale problemen zoals een depressie ontwikkelen. Ze zijn onderhevig aan dezelfde risicofactoren als iedereen (erfelijke druk, negatieve gebeurtenissen of een lage sociale steun), en voelen zelfs nog bijkomende factoren: ‘als topatleet ben je die wielrenner of die voetballer’, zegt sportpsycholoog Cedric Arijs. ‘Valt de sport weg, wat ben je dan nog waard? Dat is een gedachte waar veel topsporters mee worstelen. De meeste atleten zijn atleet sinds hun kindertijd. Dat maakt het verlies van hun “job” door een blessure of verminderde prestaties harder om dragen dan voor iemand die nog van job kan veranderen.’ Topsport gaat ook over het opzoeken van een piek. ‘Soms slaat de slinger door: door alles op te offeren in functie van die piek kan een atleet gaan kampen met overtraining, een eetstoornis of een voelbaar tekort aan waardevolle sociale contacten. En na een piek volgt soms een grote leegte. Als topsporter moet je daarmee leren omgaan.’
 

Tip 1: Wees meer dan “die atleet”

Wielrenner Tom Dumoulin getuigde over zijn burn-out dat hij “die wielrenner” was geworden, en zichzelf daardoor was vergeten. ‘Ik wil het als wielrenner voor iedereen goed doen. Ik krijg de tijd niet om de vraag te beantwoorden wat ik op dit moment als mens wil met mijn leven en ik word daar langzaam ongelukkig van’, zei hij in een interview op de sociale media van zijn toenmalige ploeg. 

‘Dergelijke gedachten kan je proberen te voorkomen door voldoende aandacht te besteden aan je brede identiteit’, zegt Arijs. ‘Besef dat je meer bent dan “die topsporter”. Dat is zeker belangrijk na een ontgoocheling: je brede identiteit laat je beseffen dat je ook nog een goede partner, vriend of ouder bent, of dat je nog andere interesses hebt waar je voldoening uit haalt.’
 

Tip 2: Mentaal welzijn komt niet vanzelf

‘Topsporters en hun coaches hebben veel aandacht voor fysieke en tactische vaardigheden, maar op mentaal en emotioneel vlak laten ze de dingen vaak gewoon spontaan gebeuren’, ziet Arijs. ‘Het is een groot misverstand dat sporters mentale problemen moeten hebben om bij een sportpsycholoog langs te gaan. Net als de fysieke training door een physical coach, maakt de mentale training door een sportpsycholoog een belangrijk deel uit van het dagelijkse werkschema van gezonde topsporters. Het bereidt hen optimaal voor op topprestaties.’
 

Tip 3: Doelen en zingeving

Stel uitdagende maar haalbare tussentijdse doelen, die uiteindelijk kunnen leiden naar dat ultieme doel. ‘Tussentijdse doelen bereiken, motiveert je om verder te bouwen. De gedachte aan het ultieme doel kan je ook helpen om tegenvallende, tussentijdse resultaten te relativeren.’
 

Tip 4: Overleg tussen atleet en coach

Een coach moet structuur en overzicht bieden aan de sporter, maar ook ruimte laten voor eigen inbreng. ‘Hij moet met de sporter van gedachten wisselen om een goede band op te bouwen. Hoe minder controlerend gedrag een coach stelt, hoe beter.’ 

De stijl van een coach heeft een impact op de atleten, maar omgekeerd kunnen atleten ook leren omgaan met coachgedrag. ‘Soms moet een coach al eens druk introduceren of hard zijn vanuit goede bedoelingen. Sporters kunnen dat leren kaderen, en er zo ook de vruchten van plukken.’
 

Tip 5: Het zwarte gat is een ideale leerfase

Een piek, zoals een belangrijk kampioenschap, is geen eindpunt. ‘Een goede evaluatie is noodzakelijk om straks weer een volgende piek te kunnen nastreven. Geniet van succes, maar bekijk je prestatie ook kritisch. Ga op zoek naar leerkansen en heb oor voor constructieve feedback van trainers, medische spelers en analisten. Een sterkere tegenstander hoeft niet te intimideren, maar kan net een uitdaging zijn om je eigen grenzen te verleggen.’ 
 

Tip 6: Leer ook met euforie omgaan

Te veel positieve emoties kunnen contraproductief werken. ‘Je gaat er als atleet door zweven en kunt niet meer realistisch nadenken. Technieken om emotiecontrole te versterken kunnen dan helpen.’
 

Tip 7: Probeer nu al na te genieten van je carrière

Topsporters zijn vaak van jongs af bezig met bevestigen. Ze werken toe naar een doel, en wanneer ze dat bereikt hebben, gaat de focus meteen naar een nieuw doel. ‘Zo hollen ze voortdurend de hoge verwachtingen van zichzelf en hun omgeving achterna. Sta daarom geregeld stil bij wat je hebt verwezenlijkt, en probeer er ook bewust van te genieten. Denk na over hoe je later op je carrière wil terugkijken. Als je topsporters na hun carrière vraagt waarom ze al die opofferingen hebben gemaakt, dan zullen ze je misschien meenemen naar hun trofeeënkast, maar ze zullen vooral de verhalen achter de overwinningen vertellen. Maal dus niet gewoon je trainingen af, maar geniet ervan, overleg met je coaches en andere atleten, en durf blij te zijn dat je de topsport mag meemaken.’
 

Tip 8: Relativeer sociale media (of negeer ze)

De vaak keiharde commentaren op de sociale media, maken het topsporters soms nodeloos moeilijk. ‘Je kan de impact beperken door alleen commentaren te bekijken van mensen waarvan je de mening echt belangrijk acht. Je kan de sociale media uiteraard ook helemaal links laten liggen.’
 

Tip 9: Visualiseer stressvolle gebeurtenissen

Atleten zijn soms bang voor het onbekende: hoe zal de wedstrijd of zelfs de persconferentie verlopen? ‘Het kan dan helpen om die stressvolle gebeurtenissen op voorhand in gedachten al eens te beleven. En net voor bijvoorbeeld een persconferentie kan je je stress laten zakken door je aandacht op je ademhaling te richten in plaats van op de omgeving.’
 

Tip 10: Blessures zijn niet enkel een medisch probleem

‘Blessures worden vaak enkel als een medisch probleem bekeken, maar ze vormen voor atleten vaak ook een mentale uitdaging. De routine die de trainingen bieden valt ineens weg, en als atleet moet je omgaan met onzekerheid: kom ik nog terug? Zeg als begeleider dus nooit aan zo’n atleet: “we zien je wel terug verschijnen als je herstelt bent”’.

 

Gezond Sporten_Depressie & burn-out voorkomen als topsporter_Infographic

Download de infographic hier!

Vind een expert

  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Johan Roeykens

  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Trees Dooms

  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • jana stevens

    Podoloog
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Marc Schiltz

  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Erik Van Lierde

  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Eline Vandersteen
    Projectmedewerker blessurepreventie

    Eline Vandersteen

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Bruno D'Hulster

  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Justine Vandenbroeck

  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Ine Schops

    Podoloog
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy Coosemans

  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Sandra Lievrouw
    Algemeen & Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Yente Antonissen

    Bewegingswetenschapper
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Joke De Prest
    Coördinator project & partnerships

    Joke De Prest

    Bewegingswetenschapper
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut

Gerelateerde items

Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Sportpsychologie
29.png

Gedeeld leiderschap in de sport: Waarom en hoe het kan werken

Sportprofessional Artikel Sportpsychologie
Sportpsychologie
Beweging bij depressie.png

Bewegen voor je brein: hoe houd je het vol?

Sporter Artikel Gezond Sporten Sportpsychologie Gezond Sporten
Sportpsychologie
Omslagfoto Beweging als behandeling.png

Beweging als behandeling en preventie van depressie

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Artikel Gezond Sporten Sportpsychologie Gezond Sporten
Sluiten