Vermoeidheid en herstel in voetbal

Vermoeidheid en herstel in voetbal

Dieter Deprez studeerde in 2006 af als master lichamelijke opvoeding (optie sporttraining, UEFA-A diploma voetbal), waarna hij assistent werd aan de Universiteit Gent. In 2015 behaalde hij een doctoraat in de bewegings- en gezondheidswetenschappen met een focus op talentidentificatie en -ontwikkeling binnen het jeugdvoetbal, met speciale aandacht voor het relatieve leeftijdseffect en maturiteit. Ondertussen werkte hij onder meer in de jeugdopleidingen van SV Zulte Waregem en Club Brugge, waar hij instond voor de fysieke opvolging van de spelers in en rond de groeispurt. In 2015 werd hij opgenomen in de technische staf van het eerste team van Club Brugge, waar hij 8 seizoenen werkzaam was als sportwetenschapper en coördinator van het ‘ClubLAB’. Vandaag werkt hij voor Cosmogroup als scientific accountmanager. Cosmogroup is een bedrijf gespecialiseerd in multiomics analyses (DNA, metaboloom en microbioom) om de (sport)voeding en suppletie op maat van de atleet te maken.
Sporter Blog Training Voetbal Training

Voetbalteams worden de laatste tijd steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Deze hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen ervoor dat de spelers langer moeten herstellen, meer risico hebben op het oplopen van een blessure of overbelasting. Er bestaan een heleboel verschillende herstelstrategieën die de voetballers hierbij helpen.

Inleiding

Voetbalteams worden de laatste 10-15 jaar steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Denken we maar aan het play-off systeem in de Belgische competitie waarbij op het einde van het seizoen nog 6 topwedstrijden dienen afgewerkt te worden, of aan het introduceren van de Nations League sinds seizoen ‘18-‘19 naast de ‘klassieke’ internationale tornooien zoals het EK of WK.

Uitdaging

Voor topclubs en -spelers in Europese competities is het elk jaar een uitdaging om mee te strijden op verschillende fronten (nationale en Europese competities, beker- en internationale wedstrijden en/of tornooien). Hieronder een aantal voorbeelden van de impact van de kalender op het aantal wedstrijden.

    • Manchester City speelde in seizoen 21-22 het volgend aantal wedstrijden: 38 competitiewedstrijden + 12 Europese wedstrijden + 8 bekerwedstrijden + 13 wedstrijden met nationale team = 71 wedstrijden.
    • Lionel Messi kon sinds de start van het huidig seizoen (‘22-’23) al 34 wedstrijden gespeeld hebben: 17 competitiewedstrijden + 6 Europese wedstrijden + 1 supercup + 10 wedstrijden met nationale team = 34 wedstrijden.
    • Club Brugge speelde nét voor de wereldbeker in Qatar tussen 1 oktober en 13 november (i.e., 44 dagen) totaal 13 wedstrijden. Gemiddeld werd er dus om de 3,4 dagen een wedstijd gespeeld in die periode wat overeenkomt met gemiddeld 82u tussen de wedstrijden.

Vermoeidheid

Niet alleen de kalender is een uitdaging voor vele clubs, maar ook de fysieke wedstrijdeisen zijn de laatste jaren heel fel toegenomen met vooral een groter aantal ‘high-intensity’ acties (bv. zoals sprinten) en versnellingen (acceleraties). De hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen voor spierschade, -stijfheid en -ontstekingen, maar ook de productie van schadelijke stoffen zoals vrije radicalen in de eerste uren na de wedstrijd. Dit zorgt ervoor dat spelers langer moeten herstellen na de wedstrijd, maar in combinatie met een toenemend aantal wedstrijden is het niet altijd mogelijk om volledig hersteld te zijn. Daarom neemt ook het risico op blessures en overbelasting toe tijdens periodes van veel opeenvolgende wedstrijden met weinig rust ertussen, met ook een negatieve invloed op de fysieke paraatheid van de spelers en op de teamprestaties (Silva et al., 2018). Daarom investeerden veel clubs het laatste decennium heel erg in specialisten en infrastructuur om net de spelers zowel fysiek als mentaal klaar te stomen voor die volgende (belangrijke) wedstrijd en dit een seizoen lang.

Veel studies hebben de gevolgen van een wedstrijd onderzocht op een aantal parameters zoals een aantal bloedmarkers, en op een aantal fysieke en technische tests (Silva et al., 2018). Hieruit bleek dat het vooral de ‘high-intensity’ acties zijn die de vermoeidheid na de wedstrijd bepalen (Hader et al., 2019). Zo bleek de prestatie op een sprongtest sterk gerelateerd te zijn aan de afstand hoger dan 20km/u die de spelers hadden afgelegd tijdens de wedstrijd: hoe meer afstand, hoe lager de spronghoogte. Coaches moeten zich bewust zijn van deze (tijdelijke) prestatiedaling en dat de optimale periode tussen de wedstrijden door minstens 72u tot 96u zou moeten zijn voor een volledig herstel. De figuur hieronder toont het verschil tussen een optimale (met progressie in prestatie) en non-optimale herstelperiode tussen de wedstrijden en/of trainingsprikkels door.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_1

Herstelstrategieën

Er zijn heel wat specifieke technieken om het herstel te bevorderen en/of de fysiologische aanpassingen van de trainingssessies te beïnvloeden. Populaire strategieën zijn:

 

    • Koud water therapie: 10-15min met benen en romp in water van 10-12°C
    • Warmtetherapie: sauna voor 10-15min
    • Massage: vooral voor psychologisch welbevinden van de atleet
    • Actief herstel: lopen of fietsen aan zeer lage intensiteit
    • Stretching
    • Elektrische stimulatie: zou stijfheid verminderen via elektroden
    • Compressietechnieken: met compressiekousen of specifieke boots

 
Sommige methodes hebben echter geen wetenschappelijke evidentie, maar kunnen wel mentaal een goed gevoel geven in het herstel na de wedstrijd. Echter, de fundamenten voor een herstelstrategie zou primair moeten focussen op slaap en rust, in combinatie met de juiste voeding en hydratatie (Gregson & Thorpe, 2015).  

Take home message

Herstelstrategieën met focus op rehydratatie, voeding, slaap, koud water therapie en compressietechnieken kunnen het herstelproces versnellen. Hieronder een voorbeeld van een herstelprotocol onmiddellijk na een voetbalwedstrijd: 

  1. Hydratatie: het drinken tot 150% van het verloren gewicht aan zweet.
  2. Spierherstel: het nemen van kersensap (helpt beter te slapen en werkt ontstekingsremmend), en eiwitten voor spierherstel (chocomelk of specifieke eiwit shake).
  3. IJsbad voor 10 tot 15min in water van 10 tot 12°C.
  4. Compressie: tot net voor het slapengaan.
  5. Voeding: maaltijd hoog in koolhydraten en eiwitten binnen 1u na de wedstrijd.
  6. Slaap: goede nachtrust in donkere kamer zonder prikkels van GSM ed.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_2

Referenties

    • Gregson & Thorpe (2015). A periodised recovery strategy framework for the elite fooball player (Aspetar Sports Medicine Journal).
    • Silva et al. (2018). Acute and residual soccer match-related fatigue: A systematic review and meta-analysis (Sports Medicine).
    • Hader et al. (2019). Monitoring the athlete match response: Can external load variables predict post-match acute and residual fatigue in soccer? A systematic review with meta-analysis (Sports Medicine).

Vind een expert

  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Dorien Meeusen

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Trees Dooms

  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Johan Roeykens

  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Gezond en Ethisch Sporten

  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Huisarts, Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • An Konings

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Sara Engels

    Gynaecoloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Sofie Decamps

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Erik Van Lierde

  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Peter Plessers

  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Barbara Vandenbussche

    Barbara Vandenbussche

    Kinesitherapeut
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Willy Coosemans

  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Kelly Cauwenbergh

    Kelly Cauwenbergh

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Marc Schiltz

  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Dokter Jonas Wilms BV

    Huisarts, Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut, Trainer
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Diëtist en Gedrags- & Mindsetspecialist

    Lieselot Wouters

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Tomas Hannes

    Tomas Hannes

    Diëtist, Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Trainer
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Kinderen en jongeren_sporthethiek.png

Hoe kijken kinderen en jongeren naar een veilig sportklimaat?

Sporter Blog Ethiek
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten