Vermoeidheid en herstel in voetbal

Vermoeidheid en herstel in voetbal

Dieter Deprez studeerde in 2006 af als master lichamelijke opvoeding (optie sporttraining, UEFA-A diploma voetbal), waarna hij assistent werd aan de Universiteit Gent. In 2015 behaalde hij een doctoraat in de bewegings- en gezondheidswetenschappen met een focus op talentidentificatie en -ontwikkeling binnen het jeugdvoetbal, met speciale aandacht voor het relatieve leeftijdseffect en maturiteit. Ondertussen werkte hij onder meer in de jeugdopleidingen van SV Zulte Waregem en Club Brugge, waar hij instond voor de fysieke opvolging van de spelers in en rond de groeispurt. In 2015 werd hij opgenomen in de technische staf van het eerste team van Club Brugge, waar hij 8 seizoenen werkzaam was als sportwetenschapper en coördinator van het ‘ClubLAB’. Vandaag werkt hij voor Cosmogroup als scientific accountmanager. Cosmogroup is een bedrijf gespecialiseerd in multiomics analyses (DNA, metaboloom en microbioom) om de (sport)voeding en suppletie op maat van de atleet te maken.
Sporter Blog Training Voetbal Training

Voetbalteams worden de laatste tijd steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Deze hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen ervoor dat de spelers langer moeten herstellen, meer risico hebben op het oplopen van een blessure of overbelasting. Er bestaan een heleboel verschillende herstelstrategieën die de voetballers hierbij helpen.

Inleiding

Voetbalteams worden de laatste 10-15 jaar steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Denken we maar aan het play-off systeem in de Belgische competitie waarbij op het einde van het seizoen nog 6 topwedstrijden dienen afgewerkt te worden, of aan het introduceren van de Nations League sinds seizoen ‘18-‘19 naast de ‘klassieke’ internationale tornooien zoals het EK of WK.

Uitdaging

Voor topclubs en -spelers in Europese competities is het elk jaar een uitdaging om mee te strijden op verschillende fronten (nationale en Europese competities, beker- en internationale wedstrijden en/of tornooien). Hieronder een aantal voorbeelden van de impact van de kalender op het aantal wedstrijden.

    • Manchester City speelde in seizoen 21-22 het volgend aantal wedstrijden: 38 competitiewedstrijden + 12 Europese wedstrijden + 8 bekerwedstrijden + 13 wedstrijden met nationale team = 71 wedstrijden.
    • Lionel Messi kon sinds de start van het huidig seizoen (‘22-’23) al 34 wedstrijden gespeeld hebben: 17 competitiewedstrijden + 6 Europese wedstrijden + 1 supercup + 10 wedstrijden met nationale team = 34 wedstrijden.
    • Club Brugge speelde nét voor de wereldbeker in Qatar tussen 1 oktober en 13 november (i.e., 44 dagen) totaal 13 wedstrijden. Gemiddeld werd er dus om de 3,4 dagen een wedstijd gespeeld in die periode wat overeenkomt met gemiddeld 82u tussen de wedstrijden.

Vermoeidheid

Niet alleen de kalender is een uitdaging voor vele clubs, maar ook de fysieke wedstrijdeisen zijn de laatste jaren heel fel toegenomen met vooral een groter aantal ‘high-intensity’ acties (bv. zoals sprinten) en versnellingen (acceleraties). De hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen voor spierschade, -stijfheid en -ontstekingen, maar ook de productie van schadelijke stoffen zoals vrije radicalen in de eerste uren na de wedstrijd. Dit zorgt ervoor dat spelers langer moeten herstellen na de wedstrijd, maar in combinatie met een toenemend aantal wedstrijden is het niet altijd mogelijk om volledig hersteld te zijn. Daarom neemt ook het risico op blessures en overbelasting toe tijdens periodes van veel opeenvolgende wedstrijden met weinig rust ertussen, met ook een negatieve invloed op de fysieke paraatheid van de spelers en op de teamprestaties (Silva et al., 2018). Daarom investeerden veel clubs het laatste decennium heel erg in specialisten en infrastructuur om net de spelers zowel fysiek als mentaal klaar te stomen voor die volgende (belangrijke) wedstrijd en dit een seizoen lang.

Veel studies hebben de gevolgen van een wedstrijd onderzocht op een aantal parameters zoals een aantal bloedmarkers, en op een aantal fysieke en technische tests (Silva et al., 2018). Hieruit bleek dat het vooral de ‘high-intensity’ acties zijn die de vermoeidheid na de wedstrijd bepalen (Hader et al., 2019). Zo bleek de prestatie op een sprongtest sterk gerelateerd te zijn aan de afstand hoger dan 20km/u die de spelers hadden afgelegd tijdens de wedstrijd: hoe meer afstand, hoe lager de spronghoogte. Coaches moeten zich bewust zijn van deze (tijdelijke) prestatiedaling en dat de optimale periode tussen de wedstrijden door minstens 72u tot 96u zou moeten zijn voor een volledig herstel. De figuur hieronder toont het verschil tussen een optimale (met progressie in prestatie) en non-optimale herstelperiode tussen de wedstrijden en/of trainingsprikkels door.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_1

Herstelstrategieën

Er zijn heel wat specifieke technieken om het herstel te bevorderen en/of de fysiologische aanpassingen van de trainingssessies te beïnvloeden. Populaire strategieën zijn:

 

    • Koud water therapie: 10-15min met benen en romp in water van 10-12°C
    • Warmtetherapie: sauna voor 10-15min
    • Massage: vooral voor psychologisch welbevinden van de atleet
    • Actief herstel: lopen of fietsen aan zeer lage intensiteit
    • Stretching
    • Elektrische stimulatie: zou stijfheid verminderen via elektroden
    • Compressietechnieken: met compressiekousen of specifieke boots

 
Sommige methodes hebben echter geen wetenschappelijke evidentie, maar kunnen wel mentaal een goed gevoel geven in het herstel na de wedstrijd. Echter, de fundamenten voor een herstelstrategie zou primair moeten focussen op slaap en rust, in combinatie met de juiste voeding en hydratatie (Gregson & Thorpe, 2015).  

Take home message

Herstelstrategieën met focus op rehydratatie, voeding, slaap, koud water therapie en compressietechnieken kunnen het herstelproces versnellen. Hieronder een voorbeeld van een herstelprotocol onmiddellijk na een voetbalwedstrijd: 

  1. Hydratatie: het drinken tot 150% van het verloren gewicht aan zweet.
  2. Spierherstel: het nemen van kersensap (helpt beter te slapen en werkt ontstekingsremmend), en eiwitten voor spierherstel (chocomelk of specifieke eiwit shake).
  3. IJsbad voor 10 tot 15min in water van 10 tot 12°C.
  4. Compressie: tot net voor het slapengaan.
  5. Voeding: maaltijd hoog in koolhydraten en eiwitten binnen 1u na de wedstrijd.
  6. Slaap: goede nachtrust in donkere kamer zonder prikkels van GSM ed.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_2

Referenties

    • Gregson & Thorpe (2015). A periodised recovery strategy framework for the elite fooball player (Aspetar Sports Medicine Journal).
    • Silva et al. (2018). Acute and residual soccer match-related fatigue: A systematic review and meta-analysis (Sports Medicine).
    • Hader et al. (2019). Monitoring the athlete match response: Can external load variables predict post-match acute and residual fatigue in soccer? A systematic review with meta-analysis (Sports Medicine).

Vind een expert

  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Ann Gillis

  • Luc Roland

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Jempi Wilssens

  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Plessers

  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Trees Dooms

  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Karel Pardaens

  • Koen Nys

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luus Tormans

    Podoloog

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten