Vermoeidheid en herstel in voetbal

Vermoeidheid en herstel in voetbal

Dieter Deprez studeerde in 2006 af als master lichamelijke opvoeding (optie sporttraining, UEFA-A diploma voetbal), waarna hij assistent werd aan de Universiteit Gent. In 2015 behaalde hij een doctoraat in de bewegings- en gezondheidswetenschappen met een focus op talentidentificatie en -ontwikkeling binnen het jeugdvoetbal, met speciale aandacht voor het relatieve leeftijdseffect en maturiteit. Ondertussen werkte hij onder meer in de jeugdopleidingen van SV Zulte Waregem en Club Brugge, waar hij instond voor de fysieke opvolging van de spelers in en rond de groeispurt. In 2015 werd hij opgenomen in de technische staf van het eerste team van Club Brugge, waar hij tot op de dag van vandaag werkzaam is als sportwetenschapper en coördinator van het ‘ClubLAB’.
Sporter Blog Voetbal Training Training

Voetbalteams worden de laatste tijd steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Deze hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen ervoor dat de spelers langer moeten herstellen, meer risico hebben op het oplopen van een blessure of overbelasting. Er bestaan een heleboel verschillende herstelstrategieën die de voetballers hierbij helpen.

Inleiding

Voetbalteams worden de laatste 10-15 jaar steeds meer onderworpen aan een almaar meer uitdagende kalender met steeds meer wedstrijden. Denken we maar aan het play-off systeem in de Belgische competitie waarbij op het einde van het seizoen nog 6 topwedstrijden dienen afgewerkt te worden, of aan het introduceren van de Nations League sinds seizoen ‘18-‘19 naast de ‘klassieke’ internationale tornooien zoals het EK of WK.

Uitdaging

Voor topclubs en -spelers in Europese competities is het elk jaar een uitdaging om mee te strijden op verschillende fronten (nationale en Europese competities, beker- en internationale wedstrijden en/of tornooien). Hieronder een aantal voorbeelden van de impact van de kalender op het aantal wedstrijden.

    • Manchester City speelde in seizoen 21-22 het volgend aantal wedstrijden: 38 competitiewedstrijden + 12 Europese wedstrijden + 8 bekerwedstrijden + 13 wedstrijden met nationale team = 71 wedstrijden.
    • Lionel Messi kon sinds de start van het huidig seizoen (‘22-’23) al 34 wedstrijden gespeeld hebben: 17 competitiewedstrijden + 6 Europese wedstrijden + 1 supercup + 10 wedstrijden met nationale team = 34 wedstrijden.
    • Club Brugge speelde nét voor de wereldbeker in Qatar tussen 1 oktober en 13 november (i.e., 44 dagen) totaal 13 wedstrijden. Gemiddeld werd er dus om de 3,4 dagen een wedstijd gespeeld in die periode wat overeenkomt met gemiddeld 82u tussen de wedstrijden.

Vermoeidheid

Niet alleen de kalender is een uitdaging voor vele clubs, maar ook de fysieke wedstrijdeisen zijn de laatste jaren heel fel toegenomen met vooral een groter aantal ‘high-intensity’ acties (bv. zoals sprinten) en versnellingen (acceleraties). De hoge fysiologische eisen bij het spelen van een voetbalwedstrijd zorgen voor spierschade, -stijfheid en -ontstekingen, maar ook de productie van schadelijke stoffen zoals vrije radicalen in de eerste uren na de wedstrijd. Dit zorgt ervoor dat spelers langer moeten herstellen na de wedstrijd, maar in combinatie met een toenemend aantal wedstrijden is het niet altijd mogelijk om volledig hersteld te zijn. Daarom neemt ook het risico op blessures en overbelasting toe tijdens periodes van veel opeenvolgende wedstrijden met weinig rust ertussen, met ook een negatieve invloed op de fysieke paraatheid van de spelers en op de teamprestaties (Silva et al., 2018). Daarom investeerden veel clubs het laatste decennium heel erg in specialisten en infrastructuur om net de spelers zowel fysiek als mentaal klaar te stomen voor die volgende (belangrijke) wedstrijd en dit een seizoen lang.

Veel studies hebben de gevolgen van een wedstrijd onderzocht op een aantal parameters zoals een aantal bloedmarkers, en op een aantal fysieke en technische tests (Silva et al., 2018). Hieruit bleek dat het vooral de ‘high-intensity’ acties zijn die de vermoeidheid na de wedstrijd bepalen (Hader et al., 2019). Zo bleek de prestatie op een sprongtest sterk gerelateerd te zijn aan de afstand hoger dan 20km/u die de spelers hadden afgelegd tijdens de wedstrijd: hoe meer afstand, hoe lager de spronghoogte. Coaches moeten zich bewust zijn van deze (tijdelijke) prestatiedaling en dat de optimale periode tussen de wedstrijden door minstens 72u tot 96u zou moeten zijn voor een volledig herstel. De figuur hieronder toont het verschil tussen een optimale (met progressie in prestatie) en non-optimale herstelperiode tussen de wedstrijden en/of trainingsprikkels door.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_1

Herstelstrategieën

Er zijn heel wat specifieke technieken om het herstel te bevorderen en/of de fysiologische aanpassingen van de trainingssessies te beïnvloeden. Populaire strategieën zijn:

 

    • Koud water therapie: 10-15min met benen en romp in water van 10-12°C
    • Warmtetherapie: sauna voor 10-15min
    • Massage: vooral voor psychologisch welbevinden van de atleet
    • Actief herstel: lopen of fietsen aan zeer lage intensiteit
    • Stretching
    • Elektrische stimulatie: zou stijfheid verminderen via elektroden
    • Compressietechnieken: met compressiekousen of specifieke boots

 
Sommige methodes hebben echter geen wetenschappelijke evidentie, maar kunnen wel mentaal een goed gevoel geven in het herstel na de wedstrijd. Echter, de fundamenten voor een herstelstrategie zou primair moeten focussen op slaap en rust, in combinatie met de juiste voeding en hydratatie (Gregson & Thorpe, 2015).  

Take home message

Herstelstrategieën met focus op rehydratatie, voeding, slaap, koud water therapie en compressietechnieken kunnen het herstelproces versnellen. Hieronder een voorbeeld van een herstelprotocol onmiddellijk na een voetbalwedstrijd: 

  1. Hydratatie: het drinken tot 150% van het verloren gewicht aan zweet.
  2. Spierherstel: het nemen van kersensap (helpt beter te slapen en werkt ontstekingsremmend), en eiwitten voor spierherstel (chocomelk of specifieke eiwit shake).
  3. IJsbad voor 10 tot 15min in water van 10 tot 12°C.
  4. Compressie: tot net voor het slapengaan.
  5. Voeding: maaltijd hoog in koolhydraten en eiwitten binnen 1u na de wedstrijd.
  6. Slaap: goede nachtrust in donkere kamer zonder prikkels van GSM ed.

Vermoeidheid en herstel in voetbal_2

Referenties

    • Gregson & Thorpe (2015). A periodised recovery strategy framework for the elite fooball player (Aspetar Sports Medicine Journal).
    • Silva et al. (2018). Acute and residual soccer match-related fatigue: A systematic review and meta-analysis (Sports Medicine).
    • Hader et al. (2019). Monitoring the athlete match response: Can external load variables predict post-match acute and residual fatigue in soccer? A systematic review with meta-analysis (Sports Medicine).

Vind een expert

  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Ann Gillis

  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Bruno D'Hulster

  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Annik Bosmans

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Erik Van Lierde

  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Steven Reyskens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Sandra Lievrouw
    Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Annelies Van Erck

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Denis Jaeken

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Jempi Wilssens

  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Karel Pardaens

  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Werner Vleugels

    Huisarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Willy Coosemans

  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Karel De Crem

    Sportarts

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten