Trainen vanuit je luie zetel? Hou alvast je adem (niet) in!

Trainen vanuit je luie zetel? Hou alvast je adem (niet) in!

Dr. Janne Bouten behaalde haar doctoraat in 2022 aan de vakgroep Bewegingswetenschappen, Universiteit Gent.
Sporter Artikel Training Training

Citius, altius, fortius. Sporters zoeken de marginal gains in het streven naar de optimale prestatie. Het inhouden van de adem doet de EPO concentratie in het bloed stijgen, een hormoon dat vaak als doping gebruikt werd/wordt. Misschien kunnen atleten wel trainen vanuit hun luie zetel door hun adem in te houden? Kersvers doctor Janne Bouten geeft je een antwoord op deze vraag!

11 minuten en 35 seconden. Dat is het fascinerende wereldrecord adem inhouden (apneu). Alhoewel dat een uitzonderlijke prestatie is voor de mens, is dat zeer bescheiden in vergelijking met zeezoogdieren die soms tot wel een uur onder water kunnen blijven. Zowel mensen als de zeezoogdieren zijn afhankelijk van de ademhaling voor de zuurstoftoevoer van het lichaam, wat cruciaal is voor het functioneren en overleven van al onze cellen. Om het lichaam te beschermen tegen de nadelige effecten van een zuurstoftekort tijdens apneu vindt er dan ook een reeks van fascinerende fysiologische responsen plaats die veelbelovend lijken om sportprestaties te verbeteren. Met dit onderzoek testen we of de effecten van deze nieuwe trainingsmethode net dat extraatje kunnen voorzien dat misschien wel het verschil kan maken tussen goud en zilver.

De milt, een onderschat orgaan

Stel je voor, het is augustus 2024, je staat klaar voor de finale van de 200 meter vrije slag op de Olympische Spelen in Parijs. Naar dit moment heb je jarenlang toegewerkt. En wat doe je? Je houdt nog snel even je adem in. Je wil namelijk je milt stimuleren om samen te trekken en zo nog een fractie sneller te kunnen zwemmen in de hoop een medaille te pakken. Het klinkt op het eerste zicht bizar, maar er wordt wel degelijk over nagedacht in de sportwereld. 

Jarenlang werd de milt beschouwd als een overbodig orgaan dat makkelijk operatief verwijderd kan worden, zonder dat de patiënt daar enig nadeel van ondervindt. Alhoewel die opinie nog steeds overheerst in de medische wereld, wordt meer en meer duidelijk dat de milt een belangrijke functie heeft in het immuunsysteem en bij het filteren van het bloed. De milt speelt bovendien ook een belangrijke rol tijdens inspanning bij honden en paarden. Hoewel de grootte van de milt bij mensen relatief gezien kleiner is, vermoeden we dat dit ook bij de mens het geval is. 

De milt is immers een opslagplaats voor rode bloedcellen die tijdens apneu en inspanning vrijgelaten worden in de bloedsomloop. Dat verhoogt je hemoglobine- en hematocrietgehalte in je bloed 5 tot 10 minuten na apneu. Aangezien zuurstof maar heel beperkt kan oplossen in het bloed, maar makkelijk bindt aan hemoglobine, is het net hemoglobine die cruciaal is voor de zuurstofaanvoer naar de weefsels, zoals de spieren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit een belangrijke prestatiedeterminant is. Denk maar aan de toprenners die op heterdaad betrapt worden door de politie tijdens een bloedtransfusie en daarna een dopingschorsing oplopen. Als je hetzelfde effect op een legale en natuurlijke manier kan verkrijgen door je adem in te houden, is dat als atleet uiteraard heel interessant. 

Bij het vergelijken van meerdere protocollen zagen we dat één apneu voldoende is om een optimale stijging in hemoglobine te verkrijgen. Dat is een meevaller omdat dat makkelijk te integreren valt in een sportcontext zonder de mentale voorbereiding van de atleet al te veel te verstoren. Ons onderzoek toonde aan dat je na één maximale apneu inderdaad sneller zuurstof naar je spieren kan brengen in het begin van een inspanning. Helaas verdwijnt dat effect als je eerst een stevige opwarming doet waardoor je uiteindelijk geen verbetering in prestatie hebt. Een goede opwarming zorgt immers ook voor een miltcontractie en heeft nog bijkomende voordelen zoals het opwarmen van de spieren en activeren van de metabole processen in het lichaam. In 2024 zal je dus geen atleten hun adem zien inhouden voor hun wedstrijd. Tenzij ze hun opwarming vergeten zijn natuurlijk…

Apneutraining als ‘natuurlijke alternatief voor doping’

Een tweede veelbelovend mechanisme is dat het EPO gehalte in je bloed toeneemt tot vijf uur nadat je je adem hebt ingehouden. EPO is het hormoon dat zorgt voor de regulatie en aanmaak van rode bloedcellen. Bij EPO toediening stijgt de VO2max, de maximale zuurstofopname van het lichaam, en als gevolg ook de sportprestatie. Het gebruik van synthetisch EPO is verboden door het World Anti Doping Agency. Om de positieve effecten te simuleren gaan atleten vaak op hoogtestage. Daar is de lucht ijler waardoor de hoeveelheid zuurstof in het bloed zal afnemen. Deze hypoxie stimuleert de aanmaak van EPO waardoor de atleet beter kan presteren wanneer hij terug op zeeniveau is. 

Niet iedereen reageert echter goed op hoogte. Verstoorde slaap, eetlust en trainingskwaliteit zijn slechts enkele van de mogelijk negatieve gevolgen van hoogte. Bovendien zijn hoogtestages vaak duur en zijn de atleten gescheiden van hun familie. Apneutraining kan hiervoor een mooi alternatief bieden, want wat klinkt er nu aanlokkelijker dan trainen terwijl je thuis in je zetel ligt?

Hoe gaat het in zijn werk?

Als je je adem inhoudt, vermindert de zuurstofvoorraad in je lichaam geleidelijk. Deze hypoxie zet een cascade van reacties in gang waaronder een toename van EPO productie in de nieren. In het beenmerg zal EPO dan de aanmaak en rijping van rode bloedcellen stimuleren wat de hoeveelheid hemoglobine in het bloed kan verhogen. Langdurige trainingsstudies werden nog niet uitgevoerd, terwijl studies op hoogtestage uitwijzen dat hematologische effecten pas na 2 weken merkbaar worden. In ons onderzoek voerden sporters een zes en acht weken durend trainingsprogramma uit en bekeken we de hemoglobine massa, een waarde die onafhankelijk is van bloedvolume. We konden geen effect op prestatie vinden omdat er ook geen effect op hemoglobine massa en zelfs EPO was. Sporters die apneu niet gewoon zijn, kunnen blijkbaar niet lang genoeg hun adem inhouden om voldoende in hypoxie te gaan om een stijging in EPO te krijgen. Dit is bij getrainde apneuduikers wel duidelijk het geval. Voorlopig hoef je dus je adem nog niet in te houden om je sportprestatie te verbeteren, maar laat dat je vooral niet tegenhouden om samen met mij te duiken in de fascinerende wereld van het freediven!

Apneu_2

Vind een expert

  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Steven Reyskens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Filip Noe

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Joris Callens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Bruno D'Hulster

  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Annik Bosmans

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Jempi Wilssens

  • Johan Wens

    Huisarts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Sandra Lievrouw
    Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Karel Pardaens

  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Ann Gillis

  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Erik Van Lierde

  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • jana stevens

    Podoloog
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Peter Wieme

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Pieter Volcke

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Marc Schiltz

  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Trees Dooms

  • Leonie Geukens

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Inge D'eer

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch geneesheer en revalidatiearts
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten