Vaak grijpen sporters bij een blessure naar pijnstillende of ontstekingsremmende geneesmiddelen als eerste behandeling. Maar welke soort heeft de voorkeur en is dit wel een goed idee? Sportarts Katja Van Oostveldt vertelt je het verschil tussen medicatie die pijnstillend en ontstekingsremmend werkt en of je ze wel nodig hebt wanneer je met een sportblessure kampt.
Wie heeft er al eens geen blessure: een overbelasting, een spierscheurtje, een verzwikking, … Menig sporter blijft er niet van gespaard als hij het een beetje serieus meent met zijn activiteiten.
Als eerste behandeling worden vaak pijnstilling en ontstekingsremmers gebruikt. Dafalgan®, Brufen®, Perdolan®, Spidifen®, Apranax®, Algostase®, Voltaren® klinken waarschijnlijk bekend in de oren. Maar wat is nu juist het verschil en hoe gebruiken we ze nu best? En bovenal hebben ze überhaupt wel nodig?
Ontstekingsremmer versus pijnstiller
Verwarring omtrent ontstekingsremmers en pijnstillers is niet ver te zoeken gezien beiden bij kinderen als pijn en koortswerende medicatie gebruikt kunnen worden. Dit schept de illusie dat een ontstekingsremmer eigenlijk ook een pijnstiller is en dat is waar, maar niet elke pijnstiller is ook een ontstekingsremmer.
- Ontstekingsremmend: ibuprofen (Brufen®, Junifen®, Spidifen®, Nurofen®, Perdofemina®), diclofenac (Cataflam®, Motifene®, Voltaren®), naproxen (Apranax®)
- Pijnstillend en koortswerend: paracetamol (Dafalgan®, Algostase®, Panadol®, Perdolan®)
Laten we dit verder toelichten
Pijn en zwelling worden als handtekening van een acute ontstekingsreactie gezien bij blessure en dus lijkt het logisch om met ontstekingsremmers dit proces te gaan couperen. In uitzonderlijke gevallen is deze redenering juist en is een ontstekingsremmer op zijn plaats om verdere schade te voorkomen. Maar in de meerderheid van de gevallen volstaat de klassieke PRICE (Protect, Rest, Ice, Compression, Elevation) benadering in combinatie met pijnstilling voor comfort en een zo snel mogelijk opstarten van een revalidatie programma.
Zonder inflammatie geen herstel
Ontsteking in het lichaam is ook meteen de trigger voor het rekruteren van alles wat het herstelproces nodig heeft. Wanneer we dit dan onbezonnen remmen kan dit nefast zijn en de zaken onnodig lang doen duren of zelfs chronisch maken.
Stil zitten met een blessure is alles behalve bevorderend voor de genezing. Gecontroleerd belasten is de boodschap. Door belasting stijgt de doorbloeding en het metabolisme waardoor niet alleen aanvoer van herstelfactoren en afvoer van afvalstoffen verbetert, maar ook heel wat hormonen geactiveerd worden met oog op celdeling, -regeneratie en -reparatie. Belasting op zich leidt tot onder andere het vrijkomen van groeifactoren welke de synthese van collageen bevorderen. Collageen is net zoals een lijmvormend eiwit dat structuur geeft en elasticiteit aan haar, nagels, botten, spieren en gewrichten.
Onderzoek wees intussen uit dat niet het ontstekingsproces maar wel onvoldoende herstel, m.a.w. het falen van het weefselherstelmechanisme, ten grondslag ligt aan vele peesklachten. Dus niets doen staat heden niet meer in de woordenboek.
Pijn als klokkenluider
Pijn is een natuurlijk signaal dat aangeeft dat er ergens iets misloopt. De meest frequente oorzaak is overbelasting hetzij door groei, hetzij door toegenomen trainingsfrequentie of intensiteit van wat je doet. Beter dan met ontstekingsremmers remmen is de gas lossen en wat rustiger aan doen zodanig dat je wel kan blijven sporten en je de spieren, pezen en andere structuren de tijd geeft om zich aan te passen aan je belasting.
Door te sporten onder medicatie ontneem je het lichaam de kans om sterker te worden uit zichzelf. Elke trainingsprikkel is er één waar we sterker, sneller, behendiger, flexibeler van worden. Iets voelen de dag na je training is dus ok, maar is de pijn nog aanwezig tegen dat je volgende training moet aanvatten of heb je drie trainingen op rij hetzelfde kwaaltje… bespreek het dan toch maar even met je arts. Kans is groot dat je er op tijd bij bent om snel te schakelen en het niet zo ver komt dat je echt een sportstop moet nemen. Neem je de touwtjes in eigen handen en start je met een pijnbestrijdende of ontstekingwerende behandeling, dan maskeer je het probleem en kan het je wel eens zuur te staan komen achteraf. Als je doortraint met een blessure die je niet meer voelt omdat je pijnsignaal onderbroken wordt kan dat nefaste gevolgen hebben zoals een avulsiefractuur of kan je ernstige blijvende schade oplopen.
Neveneffecten
Wees je ervan bewust dat deze tabletjes de maag en darmen passeren en ook daar hun sporen nalaten met soms maag- en of darmbloedingen tot gevolg. Bovendien kan dergelijke medicatie ook je thermoregulatie gaan verstoren, wat bij warm weer alles behalve welkom is. Gezien deze bijwerkingen én hun negatieve effect op de spieropbouw adviseer ik om terughoudend te zijn met het gebruik van deze stoffen.
Take home message
Ga altijd even ten rade bij je sportarts of het wel wenselijk en noodzakelijk is om ontstekingsremmers dan wel pijnstilling te nemen. In alle gevallen rem je met ontstekingsremmers het natuurlijke ontstekingsproces maar helaas ook je genezing.
Een weefselherstellend proces heeft net die eerste inflammatoire fase nodig om tot genezing te komen. De ontsteking is de klokkenluider die alle nodige herstelfactoren naar de ‘place to be’ lokt. Weet dat het zelf genererend vermogen van een gezond lichaam een ontsteking automatisch verhelpt na ongeveer 96 uur.
