Veelzijdige ontwikkeling vs. vroegtijdige specialisatie

Veelzijdige ontwikkeling vs. vroegtijdige specialisatie

Gezond Sporten is een multidisciplinaire vereniging die zoveel mogelijk (para)medische professionals uit de sportgeneeskunde in de brede zin van het woord wil samenbrengen om gezond sporten in Vlaanderen wetenschappelijk verantwoord te promoten. Wij staan zowel open voor verenigingen als voor sportmedische professionals die zich op individuele basis willen engageren binnen Gezond Sporten.
Sporter Sportprofessional Artikel Training Training

Sporten is ook voor kinderen ontzettend gezond en heeft een positieve invloed op hun ontwikkeling en op een gezonde, actieve levensstijl in de toekomst. Maar hoe moet de sportparticipatie van kinderen juist ingevuld worden? Beginnen ze best met het uitvoeren van verschillende sporten om er dan later één te kiezen of is het beter om kinderen zo snel mogelijk te specialiseren in één sport?

Motorische competentie als sleutel voor een gezonde, actieve levensstijl

Het stimuleren van kinderen om te bewegen vanaf zeer jonge leeftijd is van essentieel belang in het bekomen van een gezonde levensstijl op volwassen leeftijd. Waar ‘bewegen’ bij jonge kinderen ook kan aangeboden worden in de dagdagelijkse leefomgeving (school, vrije tijd) van het kind, wordt hiervoor zeer vaak beroep gedaan op sportclubs en andere ‘externe’ organisaties (speelpleinwerking, sportkampen, organisaties Sport Vlaanderen, …). Het aanbieden van de fundamentele motorische vaardigheden (zoals springen, gooien, vangen en lopen) vanaf zeer jonge leeftijd (3-5 jaar) is van cruciaal belang om de motorisch competentie te ontwikkelen. Het is herhaaldelijk aangetoond dat de motorische competentie een sterk positief verband vertoont met gezondheidsgerelateerde fitheid enerzijds en de mate van fysieke activiteit bij kinderen anderzijds. Op deze manier zullen kinderen met een hoge motorische competentie een lager risico hebben op het ontwikkelen van obesitas. Bovendien wordt deze relatie doorgetrokken tot op volwassen leeftijd en is de motorische competentie bijgevolg een voorspeller van levensstijl op latere leeftijd, voor wat betreft fysieke activiteit en gezondheidsgerelateerde fitheid (incl. lichaamsgewicht). Het is dan ook van primordiaal belang dat kinderen reeds op jonge leeftijd in de ‘positive spiral of engagement’ gebracht worden, zoals hieronder voorgesteld in het schema van Stodden et al. (2008) (figuur 1). 

Spiral of engagement

Figuur 1. 'Spiral of engagement': hierin wordt weergegeven hoe motorische competentie de fysieke activiteit, gezond gewicht en fitheid zowel op een positieve als op een negatieve manier kan beïnvloeden (Stodden et al., 2008).

Dit is dan ook de insteek geweest voor het opstarten van het Multimove-project waarin kinderen tussen 3 en 8 jaar op een speelse manier in contact komen met 12 verschillende bewegingsvaardigheden. Op die manier wordt de ontwikkeling van de motorische competentie sterk gestimuleerd wat tevens een positieve impact heeft op sportparticipatie bij kinderen en in brede context op het ontwikkelen van een gezonde levensstijl. Recentelijk echter (i.e., het laatste decennium) worden reeds in vele sportclubs initiatielessen op zeer jonge leeftijd (5-6 jaar) aangeboden. Om de algemene ontwikkeling van de motorische competentie van kinderen te stimuleren is het belangrijk dat deze initiatielessen naast de sportspecifieke vaardigheden ook de algemene bewegingsvaardigheden aanspreken. Deze sportspecifieke initiatielessen sluiten aan bij de groeiende tendens dat een groter aantal kinderen reeds op jonge leeftijd intensiever gaan trainen in functie van een bepaalde sport en sluit aan bij de visie binnen de topsport dat het hoogste prestatieniveau alleen kan bereikt worden wanneer op jonge leeftijd met intensieve training gestart wordt. De vraag dient gesteld te worden of vroegtijdige specialisatie mogelijk een impact kan hebben op de fysiologische, psychologische en sociale ontwikkeling van het kind. 

Multimove

Figuur 2. Multimove

De weg naar topsportprestatie en/of blijvende sportparticipatie

Coté et al. (2009) stellen een ‘Ontwikkelingsmodel voor de sportparticipatie’ (figuur 2) voor dat een goede sturing mogelijk maakt bij het ontwikkelen van sport- en trainingsprogramma’s voor kinderen. In dit model worden richtlijnen gegeven over hoe de sportparticipatie bij kinderen/jongeren kan ingevuld worden en ook worden er verschillende wegen beschreven die kunnen leiden tot het hoogst mogelijke individuele prestatieniveau. Dit kan gaan via vroegtijdige specialisatie of veelzijdige ontwikkeling (of een mengvorm) en dit zal sterk afhangen van het kind zelf (o.a., biologische maturiteit) en de sportdiscipline waarbinnen de jongere zijn hoogste prestatieniveau wil bereiken. 

Vanuit deze sportspecifieke benadering (Coté et al. 2009), in functie van het verwerven van een specifieke expertise in een sportdiscipline, kunnen drie verschillende trainingsfases onderscheiden worden.

Fase 1: Veelzijdige psychomotorische basisontwikkeling

In deze eerste fase, ook wel de ‘sampling’ fase genoemd, dient een veelzijdige psychomotorische  ontwikkeling nagestreefd te worden door middel van het opdoen van bewegingservaringen via het beoefenen van verschillende sporten. De betrokkenheid van het kind is in deze fase veelal ongestructureerd en deze fase heeft dan ook als doel de plezierbeleving te maximaliseren. Door verschillende sporten te beoefenen komen verschillende bewegingsvaardigheden aan bod waardoor de motorische competentie gestimuleerd blijft worden. Gezien deze fase voorkomt op jonge leeftijd waar de hersenen gekenmerkt worden door een grote plasticiteit, is dit een zeer geschikte fase om het bewegingscurriculum van het kind te ontwikkelen. Deze eerste fase neemt klassiek in een 5-tal jaar in beslag en situeert zich in de leeftijdsgroep van 6-12 jaar

Fase 2: Sportspecifieke specialisatie

In deze ‘specialisatiefase’ zal het proeven en beoefenen van verschillende sporten afnemen ten voordele van een meer doorgedreven training in de uiteindelijk gekozen sport. Het opdoen van meer sportspecifieke bewegingservaring vervult in deze fase dan ook een belangrijke rol, waarbij technisch vaardigheden geoptimaliseerd worden en gestart wordt met wedstrijdtraining. De trainingen hoeven zich niet te beperken tot één sportdiscipline maar ook complementaire sporten worden aangeleerd omdat deze de prestatie in de geselecteerde sport ten goede kunnen komen.

Fase 3: Optimalisatie + maximale aanwending specifieke trainingsvormen

Tijdens deze zogenaamde ‘investeringsfase’ zal de jonge sporter zich toeleggen op het bereiken van een hoog niveau door middel van uiterst gestructureerde en intensieve sportspecifieke training. De overgang van fase 2 naar fase 3 verloopt vloeiend en is zeer moeilijk met leeftijdsgrenzen aan te duiden. Meestal schommelt de beginleeftijd tussen 14 en 18 jaar, afhankelijk van individuele factoren en het specifieke karakter van de sport. In deze fase zullen prestatiebepalende technische en fysieke basiseigenschappen systematisch ontwikkeld worden, zal de trainingsomvang en – intensiteit sterk toenemen, net als het aantal wedstrijden waaraan deelgenomen wordt. 

Waar in het verleden de Theory of Deliberate Practice (Ericsson 1993) stelde dat 10 000 uur gespecialiseerde trainingsarbeid noodzakelijk was om te komen tot elite niveau binnen een bepaalde vaardigheid, en dus inherent vroegtijdige specialisatie impliceerde, stelt het Ontwikkelingsmodel voor de sportparticipatie dat topsportprestatie evenzeer kunnen bereikt worden door een veelzijdige ontwikkeling (i.e. diversificatie) op jonge leeftijd. Enkel in de zogenaamde vroeg-specialisatiesporten, waar de topprestatie geleverd moet worden op de leeftijd tussen 14 en 20 jaar (bijv. gymnastiek en kunstschaatsen bij de dames), is het belangrijk om de samplingfase (fase 1) in te korten of over te slaan en dus reeds op jonge leeftijd te starten met gespecialiseerde training. In de mid- en laat-specialisatiesporten zal een diversificatie op jonge leeftijd absoluut niet limiterend werken voor het bereiken van de het hoogste mogelijke individuele prestatieniveau. Bovendien is het aangetoond dat vroegtijdige specialisatie in dergelijke sporten resulteert in een lagere plezierbeleving tijdens het sporten, een hogere drop-out en een hogere incidentie van burn-out en blessures, door de eenzijdige belasting. Bovendien zal de brede basis aan motorische en cognitieve ervaringen van kinderen vanuit de sampling fase getransfereerd kunnen worden naar de primaire sport en daar ook een positieve impact hebben.  

Ontwikkelingsmodel voor sportparticipatie

Figuur 2. Het ontwikkelingsmodel voor de sportparticipatie (Coté et al., 2009).

Naast het vrijwaren van het bereiken van het niveau van de topsportbeoefening, zal een uitgebreide samplingfase (fase 1) een aantal positieve effecten hebben op algemene ontwikkeling van de jongere. Dit is zeker een even belangrijk gegeven aangezien > 99% van de sportende kinderen/jongeren niet in de topsport terecht komen. Zo zal een vroege diversificatie aanleiding geven tot een bestendige sportparticipatie zowel op competitief maar zeker op recreatief niveau. Daarnaast zal het kind in aanraking komen met verschillende omgevingen en veel sportieve ervaringen opdoen. Het omgaan met verlies, respecteren van fairplay, omgaan met ploeggenoten, leidinggevenden, etc. zal de sociale ontwikkeling stimuleren.  

De inhoud van het trainingsprogramma van kinderen/jongeren dient sterk afgestemd te worden op de algemene ontwikkelingskenmerken binnen een bepaalde leeftijdscategorie en op de individuele maturiteitsstatus van het individu. In dit opzicht benadrukken Stratton et al. (2004) het bestaan van ‘Windows of Opportunity’ of fases van verhoogde trainbaarheid voor de psychomotorische en coördinatieve vaardigheden, fysieke basiseigenschappen, en affectief-cognitieve eigenschappen (figuur 3 en 4). Opvallend hierbij is dat de leeftijdscategorie 6 tot 12 jaar de meest geschikte leeftijd is om eigenschappen te ontwikkelen die voornamelijk afhankelijk zijn van adaptaties in neuromusculair systeem (coördinatie, techniek, snelheid). Fysieke basiseigenschappen zoals kracht en uithouding zijn beter trainbaar in een latere leeftijdscategorie (> 12 jaar). Of er effectief dergelijke ‘Windows of Opportunity’ bestaan werd recentelijk door de British Association of Exercise Sciences (BASES) in vraag gesteld. Vanuit een recente opinie wordt vooral sterk de nadruk gelegd op variatie in het trainingsprogramma alsook op de sterke inhoudelijke ontwikkeling van het programma.

Concrete richtlijnen op basis van het Ontwikkelingsmodel voor de sportparticipatie

Het Ontwikkelingsmodel voor de sportparticipatie heeft een aantal implicaties die van belang kunnen zijn naar sportende kinderen, ouders die hun kinderen willen stimuleren om te sporten, en sportclubs in functie van ontwikkeling van jonge sporters naar topsport of blijvende recreatieve sportparticipatie.

1. Kinderen meerdere sporten laten doen: verschillende types

De sampling fase is van essentieel belang voor de brede psychomotorische ontwikkeling van kinderen. Het is aangewezen kinderen van 6-12 jaar verschillende sporten te laten uitvoeren eerder dan te focussen op zeer veel uren in één specifieke sport. Idealiter wordt gekozen uit sporten met een verschillend profiel: balsport-uithoudingssport-terugslagsport-ritmische sport-… om de motorische competentie van het kind zo breed mogelijk te ontwikkelen.

2. Oppikken van jonge, getalenteerde spelers

Rekening houden met het gegeven dat het enkel in de vroegspecialisatiesporten als gymnastiek, zwemmen (bij de meisjes) en dans nodig is om reeds op jonge leeftijd echt gestructureerde training te ondergaan, kan de vraag gesteld worden in welke mate het zin heeft dat jeugdploegen gelinkt aan eliteclubs reeds spelers gaan scouten op zeer jonge leeftijd. Het is evident dat kinderen die op de leeftijd van 6-8 jaar meer uren spenderen aan het beoefenen van 1 sport op dat moment beter kunnen presteren dan kinderen die meerdere sporten beoefenen en slecht 1-2u de specifieke sport. Echter zal het leggen van de brede basis door het beoefenen van meerdere sporten een zeer positieve impact hebben op de prestatie op latere leeftijd (wanneer effectief de specialisatiefase start). 

3. Differentiatie van spelers i.f.v. posities

Het geven van een vaste positie in de ploeg in teamsporten dient uitgesteld te worden tot op de leeftijd 13-14 jaar (en misschien zelfs later). Veel kinderen worden reeds vanaf zeer jonge leeftijd spits, flankspeler, doelman, … en komen de rest van hun sportcarrière niet meer van deze positie los. De selectie gebeurt eveneens zeer vaak op de leeftijd van 12 jaar waarbij de trainer een beoordeling velt op basis van antropometrische en fysieke karakteristieken. Jongeren die vroegrijp zijn en dus op deze leeftijd reeds een uitgesproken gestalte hebben zullen eerder doelman of centrale verdediger worden, terwijl laatrijpe spelers eerder op de flank of in de spits geplaatst worden. De positiespecifieke differentiatie op deze leeftijd is echter geen goed idee omdat de laatrijpe kinderen deze achterstand zullen inhalen. Bij het selecteren van de positie op basis van fysieke eigenschappen dient rekening gehouden te worden met factoren als maturiteit.

Vind een expert

  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Trees Dooms

  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • BVBA Samcon

  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Yente Antonissen

    Bewegingswetenschapper
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Bruno D'Hulster

  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Wens

    Huisarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Willy Coosemans

  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Jempi Wilssens

  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Marc Schiltz

  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Justine Vandenbroeck

  • Eline Vandersteen
    Projectmedewerker blessurepreventie

    Eline Vandersteen

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Peter Verspeelt

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Joke De Prest
    Coördinator project & partnerships

    Joke De Prest

    Bewegingswetenschapper
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Erik Van Lierde

  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Sandra Lievrouw
    Algemeen & Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts

Gerelateerde items

Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Blessurepreventie
enkelverzwikking

Veel voorkomende sportblessures: een enkeldistorsie

Sporter Artikel Factsheet Video Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
brace of tape .png

Sporten met een brace of een tape?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Blessurepreventie
Weerstandsband.png

Weerstandsbanden: waarvoor dienen ze?

Sporter Artikel Blessurepreventie Training Gezond Sporten Blessurepreventie Training Gezond Sporten
Sluiten