Sporten om...

… gezond te zijn

Naast onder meer een gezond voedingspatroon, niet roken en voldoende slapen, vormt veel bewegen een deel van een gezonde levensstijl. Sporten is dus een ideale manier om je gezondheid te verbeteren: het verbetert de kwaliteit van je leven en doet het risico op ernstige chronische aandoeningen dalen (kijk hiervoor zeker eens bij Gezond Sporten waar je nog meer te weten komt). Enerzijds moet je voldoende bewegen doorheen je dag (je met de fiets verplaatsen, met je hond gaan wandelen, huishoudelijke taken uitvoeren, …) – dit zijn activiteiten uitvoeren aan zeer lage intensiteit – en anderzijds wat sporten – dit is het uitvoeren van sportactiviteiten aan een hogere intensiteit.

Volgens de gezondheidsbevorderende richtlijnen voer je het best sporten uit met een ritmisch karakter(steeds dezelfde beweging herhalen) waarbij grote spiergroepen worden gebruikt (denk hierbij aan de been-, rug-, schouder- en borstpieren) en die voornamelijk het aerobe energiesysteem gebruiken. Deze sporten voer je dan het beste uit aan een intensiteit van 60-90% van je maximale hartslag of aan 50-85% van je hartslagreserve, dit tijdens sessies van 20 tot 30 minuten met hiervoor nog een opwarming en erna een cooling-down. Idealiter sport je 3 tot 5 maal per week.     

Sporten om gezond te zijn:

• Wandelen of het maken van trektochten is ideaal voor niet-fitten. Het is een zeer laagdrempelige sport die je lang kan volhouden. Je kan dit goed opbouwen: eerst rustig wandelen voor een half uur, dan stevigere en langere wandelingen om uiteindelijk trektochten te maken van enkele uren. Deze sport kan je perfect uitvoeren met vrienden of familie.
• Lopen kan je doen als volgende stap van het wandelen, als je je al wat fitter voelt. Hierbij moet je wel opletten als je blessuregevoelig bent.
• Fietsen is ideaal voor niet-fitten. Het is een laagdrempelige sport en kan je inbouwen in je dagelijkse leven door bijvoorbeeld met je fiets naar de winkel te gaan of fietstochtjes te maken met vrienden of familie.
• Roeien is ideaal voor niet-fitten. Hierbij gebruik je je hele lichaam. Om deze sport te kunnen beoefenen moet je over een roeiergometer beschikken of moet je al naar een sportschool gaan. 
• Zwemmen is een sport waarbij je nagenoeg elke spier in je lichaam aan het werk zet. Je loopt in het water minder kans op blessures. Zwemmen is bijgevolg ideaal voor mensen die bijvoorbeeld last hebben van artritis.
• Aerobics is een goede sport als je niet van sporten houdt die de hele tijd hetzelfde zijn zoals lopen en zwemmen. Door de muziek kan je je extra uitleven en je kan het zo moeilijk maken als je zelf wil. Voer deze sport wel pas uit als je bijvoorbeeld wandelingen en fietstochten tot een goed einde kan brengen.
• In-line skaten of schaatsen maakt voornamelijk gebruik van je been- en buikspieren. Het is een nostalgische sport en is eens iets anders dan altijd te gaan lopen.

… uithouding te verbeteren

Een goede conditie is belangrijk voor je gezondheid aangezien het onder meer een gunstig effect uitoefent op de risicodragende factoren voor hart- en vaatziekten. Het vormt bovenal de basis voor het beoefenen van een heleboel sporten. Je kan pas andere sporten – zoals teamsporten, raketsporten, … –  en/of andere eigenschappen – zoals kracht, lenigheid, snelheid of techniek – optimaal trainen als je beschikt over een basisuithouding. Alsook is een deftig uithoudingsvermogen een vereiste vooraleer je echt intensief kan en wil trainen. Het helpt je tevens beter en sneller te recuperen tijdens het sporten.

Je verbetert je uithouding voornamelijk door aeroob te trainen, dus onder en rond je aerobe drempel – je wil je aerobe drempel zoveel mogelijk opschuiven naar rechts op de curve. In mensentaal wil dit zeggen dat je sport op praattempo (lage tot matige intensiteit): je kan nog praten tijdens het trainen en hebt het gevoel na je training dat je wel nog wat langer had kunnen doorgaan.

Sporten om je uithouding te verbeteren: duursporten zijn hiervoor ideaal!

• Lopen
• Fietsen of mountainbiken
• Zwemmen
• Roeien
• Aerobics
• In-line skaten of schaatsen
• Rustig touwtjespringen
• Cardio
• …

Zie ook Duurtraining bij Verschillende trainingsmethoden.

… een strak(ker) lichaam te verkrijgen 

Veel mensen sporten met als doel er goed uit te zien. Dit is zeker een mooie focus maar het is vooral van belang dat je je eigen lichaam accepteert en dat je je goed voelt in je vel. Elk lichaam is immers anders. Sport dus binnen de mogelijkheden van jouw lichaam en om het ideaalbeeld specifiek voor jouw eigen lichaam te bereiken.

Je krijgt een strakker lichaam door een combinatie van meer te bewegen en op je voeding te letten. Een gezond en evenwichtig eetpatroon is het belangrijkste in het afvalproces en sporten is van belang om je lichaam in vorm te krijgen en spieren te ontwikkelen waardoor je strakker wordt. Om dit doel te bereiken moet je dus sporten beoefenen die veel calorieën verbranden en waarbij je spieren kweekt. Het proces vraagt veel inzet en is een weg van lange adem, verwacht dus geen resultaat te zien na een week trainen maar geef je lichaam wat tijd. Bouw je trainingen tevens rustig op.

Duurtrainingen zoals lopen, fietsen en zwemmen, maar ook stevig wandelen, kan je zeker uitvoeren maar hierbij moet je wel weten dat je niet veel spieren opbouwt. Deze aerobe sporten zijn wel ideaal om je conditie te trainen maar voer je het best langer dan een uur uit voor resultaat. Vooraleer je start met intensief sporten heb je immers een basisuithouding nodig (zie verder). Wanneer je de tijd niet hebt om zo lang te sporten, is bijvoorbeeld een intervaltraining (30-60 minuten) ideaal: 10 min opwarming, 3 (en later 5) reeksen van telkens een korte (2 min) heftige inspanning, afgewisseld met 3 min rustige inspanning, waarna je de workout afsluit met 10 min cooling-down. Wanneer je beschikt over een basisconditie, kan je focus leggen op het strakker worden en het ontwikkelen van kracht, wat je kan doen op verscheidene manieren.

Als je over deze vorm van sporten meer wilt weten, klik dan verder op Sporten om af te vallen: drie mythes uitgelicht.

OPMERKING: Het is van belang intensieve trainingen te combineren met voldoende rust en rustigere sportactiviteiten.          

Sporten om een strak(ker) lichaam te verkrijgen:     

• Zwemmen aan een stevig tempo. Voor deze sport gebruik je je hele lichaam en de grote spiergroepen. Het is ideaal voor mensen die blessuregevoelig zijn.
• In-line skaten of schaatsen kan je beoefenen met je vrienden. Hierbij focus je op de coördinatie van je bewegingen en zorgt het voor gespierde benen en sterke buikspieren.
• Pilates maakt gebruik van je lichaamsgewicht en soms kleine accessoires zoals bijvoorbeeld de swissball. De oefeningen wisselen ontspanning of met spieropbouw waarbij de nadruk ligt op het harmoniseren van het spierstelsel, voornamelijk je core, buikspieren en bekkenbodem.
• High-intensity interval training (HIIT) zoals spinning, lopen, touwtjesspringen, … Door de intervaltraining verhoog en verlaag je je hartslag regelmatig waardoor je veel calorieën verbrandt. Dit in combinatie met de training van je spieren waardoor je na je traning nog steeds in de verbrandingsfase zit. 
• Touwtjespringen aan een stevig tempo. Dit kan je zelf zo intensief maken als je zelf wilt. 
• Boksen: dit doe je niet alleen met je armen maar hiervoor moet je je hele lichaam gebruiken. De bewegingen starten vanuit je core.
• Training met gewichtjes zorgt voor meer spieropbouw, wat je stofwisseling versnelt. Meer spieren betekent dat je de hele dag door meer calorieën verbruikt. Je kiest het best voor oefeningen die grote spiergroepen aanspreken. Hierbij ga je je vooral voor grote, samengestelde oefeningen aangezien ze meerdere spieren in beweging brengen. Voorbeelden zijn squats, lunges, deadlifts, oefeningen met een kettlebell, … Een leuke vorm om eens te proberen is circuittraining. Hierbij wordt krachttraining (meestal een fullbodyschema) gecombineerd met conditie (omdat je aan het einde van elke oefening nagenoeg geen rust inlast).
• … 

… kracht op te bouwen

Er wordt tevens vaak gesport om meer kracht te genereren. Het kan dan gaan om functionele kracht (basiskracht) – kracht die je nodig hebt om dagdagelijkse activiteiten te kunnen uitvoeren – of om bijvoorbeeld je brute kracht te vergroten (meer spiermassa: hypertrofie). In alle gevallen doe je het best aan krachttraining, maar hoe je deze training invult (de modaliteiten), hangt af van je doel. Zie Verschillende soorten krachttraining voor specifieke richtlijnen.

Wat met overgewicht?

Mensen met overgewicht beginnen extra rustig met sporten en bouwen langzaam op. Het risico op klachten en spier- en gewrichtsletsels neemt toe naarmate het overgewicht groter is. 

Bij overgewicht start je best eerst met een gewichtdragende sport (fietsen of zwemmen), wat sportletsels en ontgoochelingen zal vermijden. Als er al enkele kilootjes verdwenen zijn, kan je beginnen met lopen. Verder is ook wandelen aangewezen. Absolute beginners ondervinden wél een trainingseffect van zulke lichte langdurige activiteiten en kunnen wandelen om hun uithouding te verbeteren. Je concentreert je tevens het best eerst op het opbouwen van je uithouding. Snelheid, kracht, lenigheid, … zijn aspecten die later aan bod komen, eens je over een goede conditie beschikt. Wanneer een training van 20-30 minuten te zwaar is, kan je ze opdelen in 2 of 3 keer 10 minuten met enkele minuten rust tussen.
            

Wanneer je start met sporten is het interessant de Trainingstips voor beginners te overlopen.