Blessurepreventie
Sportblessures bij kinderen in de puberteit fase - na de groeipiek
Sporter Artikel Blessurepreventie
De puberteit fase is in van toepassing op kinderen die vlak voor of na een piek in hun groeiversnelling zitten en start gemiddeld vroeger bij meisjes dan bij jongens. Vanaf de tweede puberteitsfase (na de groeipiek) zien we meer en meer prestatiegerichte trainingsvormen met meer intensiteit en fysieke belasting wat een grote belasting op het beender-pees-spierstelsel veroorzaakt en veelal de start van de eerste pees-spier blessures of groei-overbelasting blessures kan zijn.
Een kind beschouwen als een kleine volwassene is geen goed idee. Kinderen hebben zeer eigen fysiologische kenmerken, afhankelijk van de leeftijd. Vooral op niveau van het bot/kraakbeen komt dit duidelijk tot uiting. Dit beïnvloedt dan ook het risico op bepaalde blessures, zeker gezien het bot sneller groeit dan de omgevende weke delen.
Kinderen beschikken over
- Dikker gewrichtskraakbeen en beenvlies
- Epifyse: kwetsbaar voor schuifkrachten
- Apofyse: kraakbeenplaat voor pees-aanhechting
- Meer elastisch bot
Aandachtspunten als trainer/ouder
Kinderen hebben een andere manier van pijn beleven dan volwassenen. Dit maakt het vaak moeilijker om in te schatten hoe ernstig een bepaald probleem is. De ouder zal dit vaak nog beter kunnen inschatten dan de trainer of arts, omdat hij/zij het kind beter kent. Enkele objectiveerbare aspecten als trainer kunnen bijvoorbeeld manken of een verandering in de intensiteit van spel-deelname zijn. Dit kan aanleiding geven tot verder navragen bij het kind. Hierbij kan een éénmalige bevraging via een pijnschaal soms weinig info opleveren, gezien een kind deze schalen soms relatief moeilijk kunnen inschatten. Een wekelijkse herhaling bij aanhoudende problemen kan dan soms wel een trend duiden, in de goede of minder goede richting.
Rode vlaggen
Bij kinderen, net als bij volwassenen, zijn er enkele medische tekens waar zeker rekening mee moet gehouden worden.
- Zwelling van een gewricht = stop en verwijzing naar arts.
- Rugpijn bij kinderen = steeds te onderzoeken, in tegenstelling tot volwassenen is rugpijn bij kinderen eerder weinig voorkomend.
- Nachtelijke pijn = verdacht.
- Pijn die onevenredig is met de intensiteit van inspanning
- Accumulatie van pijn over verloop van dagen/weken.
Acte letsels
Avulsiefractuur of afscheuringsbreuk
- Wat?
Dit soort letsels kan optreden ter hoogte van de aanhechtingen van ligamenten of (grote) pezen aan het bot. Een voorbeeld van een ligament-avulsie is een voorste kruisband-trauma bij kinderen waarbij dan eerder de aanhechting van het ligament op het scheenbeen wordt losgerukt, dan dat de kruisband zelf scheurt. De behandeling hiervan dient specialistisch bekeken te worden. - Hoe herkennen?
Deze letsels treden vaak acuut op na een voorafgaand trauma. Het kind zal, zeker bij de pees-avulsies, vrij gelokaliseerd pijn aanwijzen ter hoogte van de gekwetste structuur.
Meest voorkomende overbelastingsletsels
Apophysitis rond de heup
- Wat?
Rond de heup zijn er veel spier-pees-eenheden die zich vasthechten op verschillende locaties. Als deze aanhechtingen overbelast raken kan er pijn ontstaan. - Hoe herkennen?
In grote lijnen betreft het dezelfde spieren als bij de acute avulsiefracturen (sartoriuspees, rectus femorispees, hamstringpees en iliopsoaspees). Alleen zal er bij deze problematiek geen acuut trauma zijn, maar eerder een geleidelijke toename van klachten over verloop van tijd. - Hoe behandelen en voorkomen?
Bij deze overbelastingen kan wat aanpassingen van activiteiten, bijvoorbeeld enkele trainingen of wedstrijden overslaan, al voldoende zijn om de klachten onder controle te krijgen.
