Hoofd- en hersenletsels staan bovenaan in de lijst van risico’s die sporters en sportouders grote zorgen baren. Hersenletsels zijn de belangrijkste oorzaak van overlijden in de sport, belangrijker dan hartproblemen. Toch lopen ze maar zelden dramatisch af.
Hersenschudding
Bij een hersenschudding worden je hersenen letterlijk geschud. Het brein ‘drijft’ in hersenvocht en door de wet van de traagheid botst het eerst tegen de binnenwand van de schedel aan de kant van de klap. Meteen daarna smakken de hersenen tegen de overkant. De eerste smak is de ‘coup’ en de tweede de ‘contrecoup’ vandaar dat men ook spreekt van coup- en contrecoupletsels.
Dat verklaart waarom sporters na een slag of botsing soms pijn hebben aan de andere kant dan die van de impact. Als een bewegend voorwerp in contact komt met een min of meer stabiel hoofd — een hockeybal die tegen het hoofd van een speler vliegt bijvoorbeeld —dan zien we vooral coupletsels. Als het hoofd zelf tegen een stilstaand object ‘vliegt’ — een voetballer die tegen de reclamebordenglijdt of een wielrenner die op het asfalt belandt — dan komen vaker contrecoupletsels voor. Dikwijls gaat het om een combinatie van beide.
-
Stop meteen
Ben je na een val of botsing misselijk, suf, duizelig, verward of overgevoelig voor licht, dan heb je misschien een hersenschudding. In geval van een mogelijke hersenschudding: stop meteen. Als je tijdens dezelfde sportactiviteit een tweede hersenschudding zou oplopen, dan kan dat levensgevaarlijk zijn!
-
Altijd een arts
Als een sporter na een hard contact het bewustzijn verliest, dan moet er altijd een controle door een arts plaatsvinden. De eerste 24 uur moet je de patiënt goed in de gaten houden en ’s nachts om de 3 uur wakker maken, om te checken of alles in orde is. Soms duiken de symptomen pas uren later op. Mogelijk is er dan sprake van een langzame hersenbloeding.
Flauwvallen
Sporters kunnen bewusteloos vallen door pijn, uitputting, lang rechtstaan of een hevige emotie, zoals bij het zien van bloed. Flauwvallen is een natuurlijke reactie van het lichaam: doordat je valt, kan er vanzelf weer voldoende bloed en zuurstof naar het brein.
Het slachtoffer laten liggen met de benen omhoog, frisse lucht en enkele minuten geduld volstaan meestal als EHBO. Probeer de persoon niet overeind te trekken.
Ga naar een arts als een sporter:
-
zonder aanwijsbare oorzaak flauwvalt
-
na een hard contact flauwvalt
-
vaak bewusteloos valt
Oppervlakkige hoofdwonde
Een hoofdwond laat je het best checken door een arts. Is de behaarde hoofdhuid gewond, dan is het vaak niet duidelijk waar de wond zit. Ga niet in de haren zitten graaien, maar leg een schoon kompres of de vermoedelijke plaats van het letsel.
Hoofdwonden zijn bijna altijd splijtwonden: de huid wordt tegen het bot geplet en gaat open. Het voordeel van hoofdwonden is dat ze meestal schoon en afgelijnd zijn, waardoor ze goed te hechten vallen. Het nadeel is dat hoofdwonden soms dieper gaan dan op het eerste gezicht lijkt, waardoor er infectie kan optreden als ze niet goed worden verzorgd.
