Moeten we koppen in het voetbal aan banden leggen?

Moeten we koppen in het voetbal aan banden leggen?

Na 20 jaar televisie radio en televisie richt Marc zich tegenwoordig op communicatie over gezondheid, geneeskunde en wetenschap. De materie is complex en delicaat maar mateloos boeiend, want uiteindelijk gaat het over het leven en welzijn van mensen. Als auteur publiceerde Marc reeds meerdere boeken over onvruchtbaarheid, huidkanker, ebola, darmziekten, het hart en de psychomedische begeleiding van jonge sporters.
Sporter Blog Voetbal Sportgeneeskunde

Koppen is een belangrijke actie in 's werelds bekendste sport. Maar is het herhaaldelijk koppen met een leren bal wel medisch verantwoord, zeker voor jonge voetballertjes en voetbalstertjes? Marc heeft over dit onderwerp een nieuwe studie gevonden die de schade opmeet.

Mijn zoon Wolf is competitievoetballer, in het amateurvoetbal weliswaar, maar daar gaat het niet minder hard aan toe dan bij de profs. Integendeel, naarmate het competitieniveau daalt, heeft de gemiddelde speler minder technisch vernuft, atletisch vermogen en coördinatie in huis en drijven andere “talenten” boven, met name brute kracht en doodsverachting. Wie ooit een derby tussen twee provinciale teams heeft uitgezeten, weet precies waar ik het over heb. In de catacomben van het competitievoetbal bikkelen, duwen, trekken en schoppen de gladiatoren bij het leven. En dan mag jouw voetballend krijgertje intussen volwassen zijn – Wolf is er 24 – als toeschouwende ouder krimpt je hart ineen bij elke roekeloze tackle, dreigende botsing of brutale bodycheck waar je telg mee te maken krijgt. Het went echt nooit. Elke match slaken mijn vrouw en ik zuchten van verlichting en knijpen we in elkaars hand omdat een harde confrontatie weer eens zonder al te veel erg is gepasseerd. 

Wolf moet een engelbewaarder hebben, want voorlopig heeft geen enkel duel hem in het ziekenhuis doen belanden. Toen hij een jaar of acht was zijn we na een wedstrijd wel eens met hem naar de spoedeisende hulp gereden omdat hij keihard met zijn hoofd tegen een doelpaal was gelopen en het bewustzijn had verloren. In zo’n geval moet er altijd een controle door een arts gebeuren, en al helemaal als het een jeugdsporter betreft. Een kinderbrein is immers nog kwetsbaarder dan dat van een volwassene. 

Over hersenen gesproken, het is niet alleen het harde voeten- en benenwerk dat ons – en naar ik vermoed alle voetbalouders - de stuipen op het lijf jaagt. Als verdediger vangt Wolf elke match meerdere keren een uittrap van de keeper of een andere lange bal op met zijn blote hoofd. Je ziet dat leer dan 50 of 60 meter door het zwerk zoeven en met een rotsmak op het hoofd van je kind belanden, zo hard dat ik het contact meestal tot in de tribune kan horen. Je hoeft geen hypochonder te zijn om je af te vragen of zulke klappen - tientallen keren per seizoen en wel honderden keren in een gemiddelde verdedigerscarrière – op den duur geen blijvende averij aanrichten onder de schedelpan. In 2018 heb ik over het onderwerp flink wat research gedaan voor een boek over jeugdsport. De wetenschappelijke stand van zaken toen was dat de hoofd-hoofd-, hoofd-schouder- en hoofd-ellenboogbotsingen die je vaak ziet bij kopbalduels in het voetbal op de lange termijn naar alle waarschijnlijkheid bijdragen tot neurodegeneratieve aandoeningen. Dat ook het koppen zelf schadelijk zou zijn, daar was en is nog steeds geen sluitend bewijs voor. Experimenten tonen wel veranderingen in het brein aan als spelers vaak na elkaar koppen, maar die effecten lijken licht, kort en omkeerbaar. Toch vonden dr. Tom Teulingkx, mijn co-auteur, en ik dat er voldoende zorgwekkende aanwijzingen zijn om het koppen in het jeugdvoetbal te beperken, al was het maar uit voorzorg. In Vlaanderen is het inwerpen intussen afgeschaft voor kinderen tot negen jaar, precies om te voorkomen dat ze vaak zouden koppen. In ons boek pleiten we ervoor dat jeugdvoetballers tijdens wedstrijden pas vanaf veertien jaar zouden mogen koppen. Vóór die leeftijd kan koppen met lichte ballen worden getraind en moeten vooral de sprongtechniek en -timing worden geoefend. 

De wetenschap staat niet stil. Zo is enkele weken geleden in het prestigieuze medische vakblad JAMA een nieuwe studie verschenen die weinig weerklank heeft gevonden in onze brede media, maar tot nadenken moet stemmen, eens te meer. Uit recent Schots onderzoek blijkt namelijk glashelder dat het risico op hersenziekte toeneemt naarmate iemand langer en vaker voetbalt. En niet alleen dat; het risico varieert volgens de veldpositie. Zo lopen verdedigers, die vaak harde ballen moeten terugkoppen, maar liefst vijf keer meer risico op alzheimer dan niet-voetballers. Keepers, die zelden koppen, lopen géén extra risico. Nu moet ik hier bij vertellen dat het onderzoek niet specificeert welke factoren precies bijdragen tot dat sterk verhoogde risico; het kunnen nog steeds de botsingen zijn die schade toebrengen, meer dan het koppen zelf. 

Toch moeten we ons stilaan afvragen of er niks aan de voetbalregels moet worden veranderd, naarmate de bewijzen zich opstapelen van hoe gevaarlijk impact op het hoofd in ’s werelds populairste sport wel is. Er mag al jaren niet meer met de voeten vooruit worden getackeld, wat zeer terecht is, maar zelfs de vreselijkste beenbreuk is kattenpis in vergelijking met een ernstig en onomkeerbaar hersentrauma. Hopelijk dringen de studies ter zake door tot de medische top van de Fifa. Deze kwestie gaat de bevoegdheid van Voetbal Vlaanderen of de KBVB vanzelfsprekend te boven en moet op mondiale schaal worden bekeken en aangepakt.

Ik heb Wolf via WhatsApp een linkje naar de Schotse studie gestuurd. Hij is als fysiotherapeut perfect in staat de reikwijdte van zo’n nieuw onderzoek correct in te schatten. “Ik zal in het vervolg wat hoger springen en elke lange bal met mijn dij of borstkas opvangen,” antwoordde hij. Jammer genoeg stond er een smiley bij.  

Vind een expert

  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Mark Van Dijk

    Orthopedisch chirurg
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • An Konings

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Marc Schiltz

  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Gino Devriendt

    Sportdiëtist
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Justine Vandenbroeck

  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Ann Gillis

  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • BVBA Samcon

  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Urgentie- en sportarts

    Sander Bomans

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Bruno D'Hulster

  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Annelies Van Erck

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Huisarts, Sportarts

    Sergei Barsegian

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Sandra Lievrouw
    Algemeen & Projectmanager blessurepreventie

    Sandra Lievrouw

    Kinesitherapeut
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Anesthesist

    Frederic Brillouet

  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Osteopaat

    Jöry Pauwels

    Osteopaat
  • Karel Pardaens

  • Erik Van Lierde

  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Arts specialist in opleiding

    Simon Horckmans

  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Johan Roeykens

  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Johan Wens

    Huisarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Neurochirurg

    Bart Depreitere

  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Flore Stassen
    Sportwetenschappelijk medewerker

    Flore Stassen

    Bewegingswetenschapper
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Plessers

  • Sportpsycholoog

    Inez Swinnen

    Sportpsycholoog
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Osteopaat

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Peter Verspeelt

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Huisarts

    Luc De Pelecijn

    Huisarts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jean-Paul Souffriau

    Tandarts
  • Vincent Metsers

    Sportarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Trees Dooms

  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Huisarts, Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Eline Vandersteen
    Projectmedewerker blessurepreventie

    Eline Vandersteen

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Joke De Prest
    Coördinator project & partnerships

    Joke De Prest

    Bewegingswetenschapper
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Yente Antonissen

    Bewegingswetenschapper
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Ignace Verscheure

    Sportarts

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
ACL rupture.jpg

Voorste kruisbandruptuur: opereren of niet?

Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Sportgeneeskunde
Mentale vermoeidheid

Mentale vermoeidheid en sport-specifieke psychomotorische prestatie: een systematische review

Sportprofessional Artikel Voetbal Badminton Sportgeneeskunde
Sluiten