Moeten we koppen in het voetbal aan banden leggen?

Moeten we koppen in het voetbal aan banden leggen?

Na 20 jaar televisie radio en televisie richt Marc zich tegenwoordig op communicatie over gezondheid, geneeskunde en wetenschap. De materie is complex en delicaat maar mateloos boeiend, want uiteindelijk gaat het over het leven en welzijn van mensen. Als auteur publiceerde Marc reeds meerdere boeken over onvruchtbaarheid, huidkanker, ebola, darmziekten, het hart en de psychomedische begeleiding van jonge sporters.
Sporter Blog Sportgeneeskunde Voetbal

Koppen is een belangrijke actie in 's werelds bekendste sport. Maar is het herhaaldelijk koppen met een leren bal wel medisch verantwoord, zeker voor jonge voetballertjes en voetbalstertjes? Marc heeft over dit onderwerp een nieuwe studie gevonden die de schade opmeet.

Mijn zoon Wolf is competitievoetballer, in het amateurvoetbal weliswaar, maar daar gaat het niet minder hard aan toe dan bij de profs. Integendeel, naarmate het competitieniveau daalt, heeft de gemiddelde speler minder technisch vernuft, atletisch vermogen en coördinatie in huis en drijven andere “talenten” boven, met name brute kracht en doodsverachting. Wie ooit een derby tussen twee provinciale teams heeft uitgezeten, weet precies waar ik het over heb. In de catacomben van het competitievoetbal bikkelen, duwen, trekken en schoppen de gladiatoren bij het leven. En dan mag jouw voetballend krijgertje intussen volwassen zijn – Wolf is er 24 – als toeschouwende ouder krimpt je hart ineen bij elke roekeloze tackle, dreigende botsing of brutale bodycheck waar je telg mee te maken krijgt. Het went echt nooit. Elke match slaken mijn vrouw en ik zuchten van verlichting en knijpen we in elkaars hand omdat een harde confrontatie weer eens zonder al te veel erg is gepasseerd. 

Wolf moet een engelbewaarder hebben, want voorlopig heeft geen enkel duel hem in het ziekenhuis doen belanden. Toen hij een jaar of acht was zijn we na een wedstrijd wel eens met hem naar de spoedeisende hulp gereden omdat hij keihard met zijn hoofd tegen een doelpaal was gelopen en het bewustzijn had verloren. In zo’n geval moet er altijd een controle door een arts gebeuren, en al helemaal als het een jeugdsporter betreft. Een kinderbrein is immers nog kwetsbaarder dan dat van een volwassene. 

Over hersenen gesproken, het is niet alleen het harde voeten- en benenwerk dat ons – en naar ik vermoed alle voetbalouders - de stuipen op het lijf jaagt. Als verdediger vangt Wolf elke match meerdere keren een uittrap van de keeper of een andere lange bal op met zijn blote hoofd. Je ziet dat leer dan 50 of 60 meter door het zwerk zoeven en met een rotsmak op het hoofd van je kind belanden, zo hard dat ik het contact meestal tot in de tribune kan horen. Je hoeft geen hypochonder te zijn om je af te vragen of zulke klappen - tientallen keren per seizoen en wel honderden keren in een gemiddelde verdedigerscarrière – op den duur geen blijvende averij aanrichten onder de schedelpan. In 2018 heb ik over het onderwerp flink wat research gedaan voor een boek over jeugdsport. De wetenschappelijke stand van zaken toen was dat de hoofd-hoofd-, hoofd-schouder- en hoofd-ellenboogbotsingen die je vaak ziet bij kopbalduels in het voetbal op de lange termijn naar alle waarschijnlijkheid bijdragen tot neurodegeneratieve aandoeningen. Dat ook het koppen zelf schadelijk zou zijn, daar was en is nog steeds geen sluitend bewijs voor. Experimenten tonen wel veranderingen in het brein aan als spelers vaak na elkaar koppen, maar die effecten lijken licht, kort en omkeerbaar. Toch vonden dr. Tom Teulingkx, mijn co-auteur, en ik dat er voldoende zorgwekkende aanwijzingen zijn om het koppen in het jeugdvoetbal te beperken, al was het maar uit voorzorg. In Vlaanderen is het inwerpen intussen afgeschaft voor kinderen tot negen jaar, precies om te voorkomen dat ze vaak zouden koppen. In ons boek pleiten we ervoor dat jeugdvoetballers tijdens wedstrijden pas vanaf veertien jaar zouden mogen koppen. Vóór die leeftijd kan koppen met lichte ballen worden getraind en moeten vooral de sprongtechniek en -timing worden geoefend. 

De wetenschap staat niet stil. Zo is enkele weken geleden in het prestigieuze medische vakblad JAMA een nieuwe studie verschenen die weinig weerklank heeft gevonden in onze brede media, maar tot nadenken moet stemmen, eens te meer. Uit recent Schots onderzoek blijkt namelijk glashelder dat het risico op hersenziekte toeneemt naarmate iemand langer en vaker voetbalt. En niet alleen dat; het risico varieert volgens de veldpositie. Zo lopen verdedigers, die vaak harde ballen moeten terugkoppen, maar liefst vijf keer meer risico op alzheimer dan niet-voetballers. Keepers, die zelden koppen, lopen géén extra risico. Nu moet ik hier bij vertellen dat het onderzoek niet specificeert welke factoren precies bijdragen tot dat sterk verhoogde risico; het kunnen nog steeds de botsingen zijn die schade toebrengen, meer dan het koppen zelf. 

Toch moeten we ons stilaan afvragen of er niks aan de voetbalregels moet worden veranderd, naarmate de bewijzen zich opstapelen van hoe gevaarlijk impact op het hoofd in ’s werelds populairste sport wel is. Er mag al jaren niet meer met de voeten vooruit worden getackeld, wat zeer terecht is, maar zelfs de vreselijkste beenbreuk is kattenpis in vergelijking met een ernstig en onomkeerbaar hersentrauma. Hopelijk dringen de studies ter zake door tot de medische top van de Fifa. Deze kwestie gaat de bevoegdheid van Voetbal Vlaanderen of de KBVB vanzelfsprekend te boven en moet op mondiale schaal worden bekeken en aangepakt.

Ik heb Wolf via WhatsApp een linkje naar de Schotse studie gestuurd. Hij is als fysiotherapeut perfect in staat de reikwijdte van zo’n nieuw onderzoek correct in te schatten. “Ik zal in het vervolg wat hoger springen en elke lange bal met mijn dij of borstkas opvangen,” antwoordde hij. Jammer genoeg stond er een smiley bij.  

Vind een expert

  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Karel Pardaens

  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • An Konings

    Sportarts
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Sofie Decamps

    Sportarts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Mitch Malavolta

    Huisarts, Sportarts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Leysen Joppe

    Leysen Joppe

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Gert Droessaert

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Luc Baeyens

    Sportarts, Gynaecoloog
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • Erik Van Lierde

  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Johan Roeykens

  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • BVBA Samcon

  • Kevin Robson

    Trainer
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Plessers

  • Johan Wens

    Huisarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Jempi Wilssens

  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Karl Brack

    Gynaecoloog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • Trees Dooms

  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Dorien Meeusen

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Willy Coosemans

  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Voorzitter

    Inge De Ridder

    Sportdiëtist
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Michel Herssens

    Cardioloog
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Marc Schiltz

  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Hamza Laamarti

    Diëtist
  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Beleid
Corona en kinderen.png

Laat kinderen zoveel mogelijk normaal sporten

Sporter Sportorganisatie Sportprofessional Nieuws Gezond Sporten Beleid Sportgeneeskunde Gezond Sporten
Beleid
Grensoverschrijdend gedrag

Grensoverschrijdend gedrag in de sportclub: wat kan jij doen en bij wie kan je terecht?

Sporter Blog Ethiek Gezond Sporten Beleid Gezond Sporten
Sportgeneeskunde
Lies

Pubalgie, what’s in the name?

Sporter Blog Voetbal Sportmedisch Sportgeneeskunde
Sluiten