Ketonen in de sport: doorbraak of hype?

Ketonen in de sport: doorbraak of hype?

Gezond Sporten is een multidisciplinaire vereniging die zoveel mogelijk (para)medische professionals uit de sportgeneeskunde in de brede zin van het woord wil samenbrengen om gezond sporten in Vlaanderen wetenschappelijk verantwoord te promoten. Wij staan zowel open voor verenigingen als voor sportmedische professionals die zich op individuele basis willen engageren binnen Gezond Sporten.
Sporter Artikel Voeding

Ketonen kwamen in 2015 in het daglicht toen Team Sky (wielrennen, nu Team INEOS Grenadiers) plots domineerde in de Tour de France, wat werd toegeschreven aan het gebruik van ketonen. Ze gebruikten ketonensupplementen die de Universiteit van Oxford oorspronkelijk ontwikkelde als ‘superfood’ voor Amerikaanse soldaten in oorlogsgebied. Sindsdien komt het ketonengebruik steeds meer voor, zeker in het wielerpeloton. Maar wat zijn dat nu juist, ketonen en wat doen ze met je sporterslichaam? En vooral: is het supplementeren van deze producten wel degelijk prestatiebevorderend zoals wordt beweerd? Zo ja voor welke sporters? Kom het antwoord op deze vragen hier te weten.


Wat zijn ketonen?

Ketonen zijn lichaamseigen stoffen die je aanmaakt wanneer je lever vetten verbrandt als je bijvoorbeeld vast, dus wanneer je koolhydraatvoorraden opgebruikt zijn. Dit is namelijk een evolutionair-ontwikkeld overlevingssysteem van ons lichaam zodat we in situaties van schaarste nog steeds energie hebben voor onze hersenen en spieren. Ketonen zijn dus de vierde brandstof van ons lichaam (naast koolhydraten, vetten en eiwitten) en zijn eigenlijk de meest efficiënte brandstof aangezien het nog minder zuurstof nodig heeft dan vetten en koolhydraten, máár dan zou je continu moeten vasten.

Ketonen als vierde energiebron

Jezelf uithongeren is een enorm slecht plan, waardoor wetenschappers experimenteerden met de ontwikkeling van ketonesters die gesupplementeerd kunnen worden. Zo kun je deze vierde brandstof als drankje innemen (ongeveer 25 gram van het echte, onversneden product) en stijgt de waarde van ketonen in je bloed binnen de 30 minuten naar 3, 4 of zelfs 5 millimol per liter, afhankelijk van hoe snel jij het als persoon opneemt. Voor deze waarden moet je normaal gezien ongeveer een week vasten. Wel heeft zo’n ketonendrankje een slechte smaak, is het vrij dik en duur (ongeveer 30 euro voor één dosis en je neemt dit idealiter gedurende enkele weken in dus je zit al snel aan honderden euro’s). En zoals elk supplement circuleren er valse vormen op het internet, ze worden verkocht als ketonen maar bevatten eigenlijk maar een klein percentage of helemaal geen ketonen.

Er werd tevens onderzoek uitgevoerd naar een andere vorm van ketonen, met name ketonzouten. Wel blijkt het innemen van ketonesters veel effectiever dus hiernaar gaat de voorkeur.

 

Wat doen ketonen met sporters?

Het innemen van deze vierde brandstof, ook wel ‘superbrandstof’ genoemd, via een drankje zodat je efficiënt ketonen kunt verbruiken als energie in de plaats van koolhydraten (en je deze kunt sparen), lijkt in theorie veelbelovend, maar wat zegt de praktijk?

Uit onderzoek blijkt dat het mogelijks om een doorbraak gaat aangezien tot 15-20% van je energieverbruik gespaard zou kunnen worden. Het zou voornamelijk positieve effecten genereren bij uithoudingssporten: je glycogeen sparen, je lactaatproductie verminderen, je prestatie bevorderen en vermoedelijk je vetverbruik stimuleren. Belangrijk is dat ketonen een brandstof zijn voor een submaximale inspanning van lange duur, in het rood gaan is moeilijker als je op ketonen aan het sporten bent (zoals bijvoorbeeld als eerste de Koppenberg bovenkomen). Voorlopig lijkt het erop dat ketonen het best werken op lange termijn, niet als je ze acuut inneemt (bijvoorbeeld enkel op de dag van je wedstrijd). Het effect van de inname van ketonen is wel bij elke persoon anders, zoals meestal bij het gebruik van supplementen. De ene wordt er heel wat beter van, de ander ietwat minder. 

De verklaring voor de betere prestatie kan liggen in een beter herstel door ketonen, wat onder meer blijkt uit een langtijdige studie van de KU Leuven (18 sportieve studenten die gedurende 3 weken lang een simulatie uitvoerden van de Tour de France, één groep studenten nam ketonen en de andere groep niet). In dit onderzoek takelden de proefpersonen die ketonen innamen minder snel af door de zware inspanningen, konden ze gemiddeld 15% meer trainingsvolume aan en fietsten ze gemiddeld 5% beter in de tijdrit in vergelijking met zij die geen ketonen of andere supplementen innamen. Optimaal herstellen is van groot belang in het sporten, voornamelijk bij meerdaagse (of zelfs meerdere weken) evenementen zoals de grote rondes in het wielrennen.

Ketonen studie KU Leuven

Bij het antwoord op deze vraag moeten nog heel wat kanttekeningen gemaakt worden aangezien het onderzoek naar het effect op sportieve prestaties en dergelijke, nog steeds schaars – maar wel veelbelovend – is. Bijgevolg is verder en ruimer onderzoek noodzakelijk vooraleer er een duidelijke conclusie kan worden getrokken.

 

Zijn ketonen doping?

Ondanks dat het product prestatiebevorderend werkt, staat het niet op de dopinglijst van het WADA (Wereldantidopingagentschap) en is het dus geen doping. Er zijn zelfs steeds meer sportfysiologen die het adviseren op het hoogste niveau.

 

Kan het product schadelijke effecten hebben?

Het innemen van ketonen heeft tot nu toe weinig bekende schadelijke effecten getoond, zolang de normale aanbevolen dosissen worden gevolgd. Enkel zou het product mogelijks een impact hebben op de darmflora – wat wel nog onderzocht moet worden op lange termijn – en je misselijk kunnen maken. Verder is geweten dat inname van ketonesters de bloedglucose verlaagt. Bijgevolg vermijden patiënten met type I en type II diabetes de inname van ketonesters maar beter om geen problemen te veroorzaken met hun glucosecontrole.

Deze vraag kan nog niet met zekerheid beantwoord worden met ‘geen of weinig nadelige effecten’ aangezien het onderzoek naar mogelijke schadelijke gevolgen van de inname van ketonen – ook hier – nog maar recent van start is gegaan.

 

Wie kan ketonen innemen?

Ketonen zijn voornamelijk interessant bij lange duursporten (bij lange evenementen zoals de rondes) en wanneer ze chronisch worden gebruikt. Als recreant-sporter is het echter niet de moeite waard om ketonensupplementen in te nemen. Je sport immers om gezond en sportief te leven, waarbij het innemen van ketonen overbodig is. Zo smaakt het onder meer slecht en is de kostprijs zeer hoog – geld dat je beter investeert in goed materiaal – en zijn vooral de effecten op lange termijn nog onvoldoende onderzocht.

Topsporters daarentegen zijn een ander verhaal, zoals altijd. Zij beschikken – meestal – over meer financiële middelen en vooral over meer wetenschappelijke kennis rond het topic. Dit laatste is van groot belang omwille van het beperkte onderzoek. In topsport telt elk procentje winst aangezien het hét verschil kan maken tussen de gouden en de zilveren plak, wat zorgt dat zelfs elk minimaal voordeel van ketoneninname wel de moeite waard kan zijn (mits het wordt afgewogen tegen de negatieve effecten). Op dit ogenblik wordt het hoofdzakelijk gebruikt door verschillende wielerploegen en onlangs gaven tevens de Belgische roeiers Brys en Van Zandweghe aan dat ze ketonen gaan gebruiken. 

De inname van ketonen zou enkel interessant zijn voor topsporters.

 

Take home

Ondanks de resultaten uit enkele studies met ketonesters een doorbraak zijn (voornamelijk richting herstel bij lange duursporten op lange termijn) en veelbelovend lijken, blijft het gebruik van deze producten echter (voorlopig?) eerder een mysterie. Het onderzoek staat immers nog in zijn kinderschoenen en er is nog heel veel niet geweten over deze supplementen. Zo blijft een groot vraagteken of ketonen de absorptie van andere macronutriënten niet verstoort, wat zeer nadelig zou werken.

Vind een expert

  • Peter Germonpre

    Huisarts
  • Annelies Van Erck

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jo Vandersmissen

    Radioloog
  • Luc Roland

    Sportarts
  • Leonie Geukens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Inge D'eer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Annelies Harnie

    Sportarts
  • Charlotte De Jonckheere

    Charlotte De Jonckheere

    Podoloog
  • Nick Baelde

    Radioloog
  • Jonas Massa

    Sportarts
  • Julien Ryckeboer

    Kinesitherapeut
  • Voorzitter

    De Ridder Inge

    Sportdiëtist
  • Eric Vandeputte

    Sportarts
  • Mathieu Maroy

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Henry Carlier

    Sportarts
  • Ingrid Dekelver

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stefan Hooftman

    Sportarts
  • Sportarts

    Joris De Win

    Sportarts
  • Pieter Volcke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wim Van Nieuwenhuyse

    Orthopedisch chirurg
  • Tyrone Devolder

    Huisarts
  • Jolien Vanendert

    Sportdiëtist
  • Benjamin Goris

    Kinesitherapeut
  • Michel De Bruyne

    Sportarts
  • Liesbeth Stulens

    Huisarts
  • Dr Colmonts Wilfried BV

    Wilfried Colmonts

    Sportarts
  • Dieter Vercaigne

    Sportkinesitherapeut
  • Patrick Detemmerman

    Huisarts
  • Frederik Van Acker

    Sportarts
  • Leon Ghijselinck

    Sportarts
  • Jago Van Soom

    Jago Van Soom

    Sportarts
  • Maarten Cox

    Sportarts
  • Mileen De Vleeschhouwer

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Joris Callens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Michel Wynsberghe

    Kinesitherapeut
  • Karolien Meersman

    Sportarts
  • Denis Jaeken

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jonas Docx

    Sportarts
  • Luc Vogelaers

    Huisarts
  • Patrick Govaert

    Sportarts
  • Wouter Van Den Broecke

    Orthopedisch chirurg
  • Johan Roeykens

  • Johan Wens

    Huisarts
  • Jeroen Stappers

    Jeroen Stappers

    Sportarts
  • Stijn Delputte

    Sportarts
  • Baldwin Sondervan

    Baldwin Sondervan

    Sportkinesitherapeut
  • Peter Lagrou

    Sportarts
  • Ria Vanderstraeten

    Ria Vanderstraeten

    Sportdiëtist
  • Ellen Beuckelaers

    Orthopedisch chirurg
  • Filip Parmentier

    Sportarts
  • Lianne De Mey

    Sportarts
  • Marc Royackers

    Sportarts
  • John Roosen

    Cardioloog
  • Maaike Polspoel

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Peter Muylaert

    Sportarts
  • Frédéric Van Burm

    Frédéric Van Burm

    Osteopaat
  • Kathleen De Smet

    Kinesitherapeut
  • Karel De Crem

    Sportarts
  • Robin Vanhoudt

    Sportarts
  • Annick Viaene

    Annick Viaene

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Jos Benders

    Sportarts
  • Filip Noe

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Renaat Huysmans

    Sportarts
  • Kristof Ryheul

    Kristof Ryheul

    Trainer
  • Annik Bosmans

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Wouter Eraly

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Myriam Willems

    Kinesitherapeut
  • Wouter Peters

    Huisarts, Sportarts
  • Steven Reyskens

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marc Van Hauwermeiren

    Sportarts
  • Johan Docx

    Sportarts
  • Henri Van Herpen

    Kinesitherapeut
  • Peter Claeys

    Sportarts
  • Joost Blontrock

    Sportarts
  • Noegroho Handojo

    Radioloog
  • Jean-Paul Van der Sypt

    Sportarts
  • Ludovic Onkelinx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vanhees

    Sportarts
  • Jempi Wilssens

  • Luc Itterbeek

    Sportarts
  • Thierry Op de Beeck

    Sportarts
  • Kurt Heldenbergh

    Sportarts
  • Koen Pansaers

    Sportarts
  • Kristof Peeters

    Sportarts
  • Gert Van Deurzen

    Kinesitherapeut
  • Eddy Spans

    Sportarts
  • Herlinde Bossaert

    Sportarts
  • Willy Coosemans

  • Michèle Verhaest

    Sportarts
  • Ann Gillis

  • Bart Gadeyne

    Sportarts
  • Dieter De Clercq

    Sportarts
  • Michel Creemers

    Huisarts
  • Elke Van den Steen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Schutjes

    Sportarts
  • Ruth Vanderheyden

    Ruth Vanderheyden

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Robrecht Dhollander

    Huisarts
  • Tina Lambrechts

    Diëtist, Sportdiëtist
  • Frederik Ponet

    Sportarts
  • Sofie Belis

    Sportarts
  • Dominique Devriese

    Dominique Devriese

    Kinesitherapeut, Osteopaat
  • Frank Pauwels
    Voorzitter

    Frank Pauwels

    Sportarts
  • Bart Vandewynckele

    Sportarts
  • Steven Platteaux

    Sportarts
  • Sven Aertgeerts

    Sportarts
  • Torsten Wauters

    Torsten Wauters

    Sportarts
  • Toon Cruyt

    Sportarts
  • Hans Jaspers

    Radioloog
  • Luc Peeters

    Sportarts
  • Maarten Couturier

    Sportarts
  • Ivan Ghillebert

    Huisarts
  • Marc Bomans

    Kinesitherapeut
  • Kris Peeters

    Kris Peeters

    Sportarts
  • Koen Scheerlinck
    Penningmeester

    Koen Scheerlinck

    Sportkinesitherapeut
  • Marianne Brabers

    Sportdiëtist
  • Lander Vanhee

    Sportarts
  • Wim Derave

    Bewegingswetenschapper
  • Kris Demanet

    Sportarts
  • Koen Nys

    Sportarts
  • Jan Leire

    Sportarts
  • Jo Verschueren

    Jo Verschueren

    Kinesitherapeut
  • Mieke Van Vlaenderen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stijn Bogaerts
    Ondervoorzitter

    Stijn Bogaerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Johan Haegeman

    Sportarts
  • Carl De Crée

    Sportarts, Endocrinoloog, Bewegingswetenschapper, Trainer, Andere
  • michel herssens

    Cardioloog
  • Tom Teulingkx

    Sportarts
  • Jettie Tempels

    Sportarts
  • Bert Vankerschaver

    Bert Vankerschaver

    Sportkinesitherapeut
  • Sara Kempeneers

    Podoloog
  • Marc Hemeryck

    Sportarts
  • Marco Guidi

    Sportarts
  • Verhaegen Stijn

    Sportarts
  • Roel Jacobs

    Roel Jacobs

    Kinesitherapeut, Sportkinesitherapeut
  • Piet Bouquillon

    Sportarts
  • Peter Plessers

  • Philippe De Ryck

    Sportarts
  • Luus Tormans

    Podoloog
  • Gerrit De Loose

    Sportkinesitherapeut
  • Bob Brouwers

    Huisarts
  • Jan Van Meirhaeghe

    Orthopedisch chirurg
  • Guido Van Hirtum

    Sportarts
  • Carmen Vanhaecke

    Sportarts
  • Andreas Goddeeris

    Sportarts
  • Vincent Metsers

    Huisarts, Sportarts
  • Jasper Van Criekinge

    Sportarts
  • Gezond Sporten Vlaanderen

  • Jens Demanet

    Sportarts
  • Kevin Robson

    Trainer
  • Bruno Van Hoecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Ingrid Deweert

    Sportarts
  • Peter De Naeyer

    Sportarts
  • Luk Buyse
    Huisarts, Sportarts

    Luk Buyse

    Huisarts, Sportarts
  • Mark Van Craenenbroeck

    Kinesitherapeut
  • Bastiaan Verstraete

    Huisarts, Sportarts
  • Dirk Van de Velde

    Sportarts
  • Pascal Wernaers

    Orthopedisch chirurg
  • Bruno Vanhecke
    Secretaris

    Bruno Vanhecke

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Peter Wieme

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • jana stevens

    Podoloog
  • Sportarts

    Rik De Kinderen

    Sportarts
  • Wilfried Colmonts

    Huisarts
  • Karel Pardaens

  • Maries Aertgeerts

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Guy Vermeiren

    Cardioloog
  • Kris Vanderlinden

    Sportarts
  • Reinout Van Schuylenbergh

    Reinout Van Schuylenbergh

    Bewegingswetenschapper, Trainer
  • Johan Matthijs

    Huisarts
  • Jan Pieter Outtier

    Sportarts
  • Hendrik Roobaert

    Sportarts
  • Dirk Van Genechten

    Sportarts
  • Antoine Lutin

    Antoine Lutin

    Kinesitherapeut
  • An Konings

    Sportarts
  • Dirk Devleeschouwer

    Sportarts
  • Pascal De Smet

    Huisarts
  • Peter Dieleman

    Sportarts
  • Ellen Van Puyvelde

    Ellen Van Puyvelde

    Sportarts
  • Nick Hiltrop

    Cardioloog
  • Dries Dieusaert

    Sportarts
  • Georges Gillis

    Sportarts
  • Jan Boon

    Huisarts
  • BVBA Samcon

  • Jean-Paul Pierreux

    Huisarts
  • Paul Meersman

    Sportarts
  • Frederik Deconinck

    Frederik Deconinck

    Bewegingswetenschapper
  • Inge Bru

    Sportarts, Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Anja Van de Putte

    Huisarts
  • Nathalie Odeur

    Huisarts
  • Sam Vermeire

    Sportarts
  • Ine Schops

    Podoloog
  • Willy Platteeuw

    Sportarts
  • Johan Pierret

    Sportarts
  • An De Busser

    An De Busser

    Diëtist
  • Jan Verstuyft

    Sportarts
  • Guy De Schutter

    Sportarts
  • Toon Goossens

    Sportarts
  • Dirk De Mey

    Kinesitherapeut
  • Michael Nicasi

    Michael Nicasi

    Trainer
  • Fabienne Van De Steene

    Sportkinesitherapeut
  • Karl Brack

    Andere arts-specialist
  • Wouter Dierynck

    Sportarts
  • Luc Fr. Janssens

    Sportarts
  • Bram Debaene

    Sportarts
  • Jos Vandevenne

    Sportarts
  • Jens Van Akeleyen

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Sophie Lambrecht

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Alain Van Noorbeeck

    Sportarts
  • Eva De Mulder

    Podoloog
  • Angelique Veracx

    Angelique Veracx

    Osteopaat
  • Vik Corstjens

    Sportarts
  • Adelheid Steyaert

    Adelheid Steyaert

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Stephan Ilsbrouckx

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Yves Van Doninck

    Sportarts
  • Nathalie Van de Vyver

    Huisarts
  • Margaux Stevens

    Margaux Stevens

    Podoloog
  • Katja Van Oostveldt
    Sportarts

    Katja Van Oostveldt

    Sportarts
  • Stefaan Machiels

    Huisarts
  • Benedicte Heyndrickx

    Cardioloog
  • Stefan Smits

    Sportarts
  • Jan Notredame

    Kinesitherapeut
  • Hugo Debouvere

    Huisarts
  • Sjors Pietermans

    Sjors Pietermans

    Huisarts, Sportarts
  • Francis Lemmens

    Sportarts
  • Willy De Taellenaere

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Marleen Lootens

    Sportarts
  • Chris Martens

    Orthopedisch chirurg
  • BV Huisartsenpraktijk De Vaart

    Sportarts
  • Rik Derveaux

    Kinesitherapeut
  • Jan Vercammen

    Cardioloog
  • Erik Van Lierde

  • Ignace Verscheure

    Sportarts
  • Dana Neirinck

    Podoloog
  • Marianne Cuyvers

    Sportdiëtist
  • Luc Baeyens

    Sportarts
  • Guy Vandenhoven

    Sportarts
  • Werner Vleugels

    Huisarts, Sportarts
  • Kris Claes

    Kinesitherapeut
  • John Ijzerman

    Sportarts
  • Koenraad Thuysbaert

    Sportarts
  • Lander Dewitte

    Huisarts, Sportarts
  • Michel D'Hollander

    Huisarts
  • Guy Peeters

    Sportarts
  • Eddy Van Keerberghen

    Sportarts
  • Cedric Arijs
    Psycholoog, Sportpsycholoog

    Cedric Arijs

    Psycholoog, Sportpsycholoog
  • Luc Van Landschoot

    Kinesitherapeut
  • Marc Schiltz

  • Jan Wanten

    Sportarts
  • Gretel Descheemaeker

    Fysisch arts / Revalidatie arts
  • Trees Dooms

  • Hans Talloen

    Sportarts
  • Machteld Royackers

    Huisarts
  • Lize Vaes

    Lize Vaes

    Huisarts, Sportarts
  • Jozef Vermylen

    Cardioloog
  • Ben Corteville

    Cardioloog
  • Steven Bex

    Steven Bex

    Sportarts
  • Mathias Peeters

    Sportarts
  • Pascale Berghmans

    Sportdiëtist, Bewegingsdeskundige, Andere
  • Gerda Smets

    Sportarts
  • Raf Coremans

    Huisarts, Sportarts
  • Steven Pauli

    Sportarts
  • Herwig Vergucht

    Sportkinesitherapeut
  • Dirk Gyselinck

    Sportarts
  • Bie Peremans

    Kinesitherapeut
  • Tom Smolders

    Huisarts
  • Daniel Baesberg

    Sportarts
  • Frank De Winter

    Sportarts

Gerelateerde items

Sportgeneeskunde
Doping

Cardiovasculaire risico's van prestatie bevorderende middelen en dopinggebruik

Sporter Sportprofessional Artikel Sportgeneeskunde
Training
Apneu

Apneutraining: Acute en chronische effecten op inspanningstolerantie

Sporter Artikel Training Training
Voeding
Sprint wielrennen

Natriumbicarbonaat suppletie verbetert de sprintprestatie na een gesimuleerde wielerwedstrijd

Sportprofessional Artikel Voeding
Blessurepreventie
Hoe kunnen voeding en levensstijl de kwaliteit van je spieren en pezen beïnvloeden_.png

Hoe kunnen voeding en levensstijl de kwaliteit van je pezen en spieren beïnvloeden?

Sporter Artikel Blessurepreventie Blessurepreventie Voeding
Sluiten